این روزها بیماران، میهمان خوان درویشی متخصصین بیهوشی هستند

در تمام کشور‌ها رشته بیهوشی به دلیل مسئولیت و حساسیت زیاد حرفه‌ای و نیاز به دقت و مهارت فراوان در انجام کلیه مراحل و فرآیند‌های آن جزو پر درآمد ترین و مهمترین رشته‌های تخصصی پزشکی است . یک متخصص بیهوشی در تمام لحظات کاری خود باید با تمام حواس و دقت آن چه را در طول مسیر پر نشیب و فراز پزشکی (7 سال دوره پزشکی عمومی‌و 4 سال دوره آموزش تخصص، رزیدنتی) آموخته‌، در کوتاه‌ترین زمان چه بسا در ثانیه‌ای برای نجات جان بیمار به کار ببندد . با توجه به پیشرفت اخیر علوم پزشکی و بالا رفتن توان متخصصین و همکاران جراح (ورود انواع پیشرفته تجهیزات و ابزار آلات تشخیصی و درمانی به کشور) تعداد بیشماری از انواع اعمال جراحی با روش‌های پیشرفته ، هر روز در حال انجام است و نیاز به خدمات بیهوشی و مراقبت‌های قبل و حین و پس از جراحی در تمام نقاط کشور عزیزمان افزایش یافته است . این در حالی است که اساتید رشته بیهوشی نیز مشغول آموزش متخصصان متبحر و زبردست هستند تا بیش از قبل بتوانند این خدمات ارزشمند را همگام با تمام دنیا به مردم این سرزمین ارائه دهند .
اما نکته‌ای که در این بین مغفول مانده است برآورد هزینه‌های این خدمات حساس و ارزشمند است که در بیشتر کشور‌های دیگر بر طبق کتاب ارزش نسبی خدمات پزشکی، موسوم به «کالیفرنیا» انجام می‌شود. اما متاسفانه از سالیان دور در سرزمین ما، این کتاب توسط افرادی صاحب نفوذ در وزارت بهداشت و درمان با عنوان بومی‌سازی وطنی ، مورد دخل و تصرف قرار گرفته و باز متاسفانه این روش باعث ایجاد تفاوت فاحش تعرفه خدمات بین رشته‌های گوناگون پزشکی شده است. در این بین اما آن چه بیش از همه کم ارزش نگاه داشته شده، ارزش خدمات رشته بیهوشی است و بازهم به این دلیل که متخصصین بیهوشی هیچ نوع ارتباط مالی با بیماران ندارند و همیشه و هر لحظه در بحرانی ترین شرایط کشور مانند جنگ ، بلایای طبیعی و ... در صف اول خدمات‌رسانی خیرخواهانه به مردم شریف بوده و هستند و شاید حتی مجالی برای رصد تغیرات کتاب تعرفه نداشته‌اند، بیشتر مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند. آنچه نگران كننده است تداوم بومی‌سازی با روندی غیر اصولی و ناعادلانه است که متاسفانه از آغاز طرح تحول سلامت با تبلیغات و ظاهر پرفریب هر سال سعی داشته با آمار و ارقامی‌نادرست و بی پشتوانه، بیش از سال قبل از ارزش خدمات بیهوشی بکاهد. در گذر زمان دیدیم که نه تنها افزایشی بیش از سایر خدمات پزشکی برای گروه بیهوشی رخ نداد بلکه چهره بد منظر اقدامات کارشناسی وزارت بهداشت و بیمه‌ها باعث کاهش ارزش مادی خدمات بیهوشی و مراقبت‌های ویژه به نحوی شد که همگان گویند‌: «سال به سال دریغ از پارسال».
 آنچه بدیهی است انجمن بیهوشی با تهیه آمار و اطلاعات دقیق و منطقی و ارائه آن به وزارت بهداشت و درمان و دیگر سازمان‌های دارای اثر ، در طول جلسات متعدد سعی در تصحیح این نقایص و نارسایی‌ها داشته است و خصوصاً در ماه‌های اخیر این مهم را در جلسات و نشست‌های متعدد با اعضای محترم کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و وزرای محترم بهداشت و درمان، و تعاون، کار و رفاه اجتماعی و‌... مطرح نموده و رایزنی‌های فراوان کردند تا بلکه به طریق اولی از این اجحاف و تبعات اجتماعی غیرقابل پیش‌بینی آن جلوگیری کنند حال پرسش این است که اگر متخصصین بیهوشی در طول سالیان در مراکز درمانی بدون هیچ نوع ارتباط مالی با بیمار مسئولیت تمام مشکلات درمانی و اتاق‌های عمل اعم از نبود تجهیزات کافی و استاندارد، مشکلات تحریم و وضعیت معیشتی ضعیف بیماران، تعداد زیاد عمل‌های جراحی در شرایطی پر استرس و در هر ساعت از شبانه روز را با تعرفه پایین به جان خریدند و دم بر نیاوردند، حال که با اجرای طرح تحول سلامت که تلاش شده تا آلام بیماران در شرایط کیفی مطلوب تر رفع گردد، دست اندازی ناکارشناسانه و ناعادلانه به حقوق ابتدایی سربازان گمنام سلامت (گروه بیهوشی) که تنها منبع درآمدشان، تعرفه است چه مفهومی‌جزء ظلم آشکار و بی عدالتی محض خواهد داشت؟! شوربختانه این اتفاق علی رغم پیگیری‌های مستمر انجمن بیهوشی و بزرگان این رشته ، آن هم پس از دریافت قول‌های مساعد از مسئولین و آن هم هنگامی‌که در تمامی‌رشته‌های پزشکی شاهد افزایش تعرفه بوده‌ایم‌، می‌افتد. اگر دغدغه مسئولین بیمه و وزارت متبوع، صرفه‌جویی و کاهش هزینه‌هاست آیا این کاهش فقط باید از طریق تعرفه ناچیز گروه بیهوشی اعمال گردد و اصولاً این کاهش آیا تاثیر قابل ملاحظه‌ای در بار مالی طرح سلامت خواهد داشت؟ اینجا ست که پاسخ کارشناسان مستقل که صرفه‌جویی حاصل از کاهش 25درصد تعرفه بیهوشی را کمتر از 1% می‌دانند، بیش از پیش ذهن هر آزاده‌ای را به واقعیت پنداشتن حاشیه‌های ناپسند یک دستگاه دولتی سوق می‌دهد.
آیا در زمان تهیه این مصوبه به تبعات زیان بار آن بر پیکر جامعه بیهوشی در ایجاد یأس و بی‌انگیزگي و لطمات جبران ناپذیر آن در نظام درمان توجه شده است؟ آتشی که نخستین جرقه‌های آن را باید در درخواست‌های روزافزون دستیاران این رشته به تغییر رشته یا انصراف دید؛ اگر چشم بینایی باشد!
و آیا به دنبال کاهش تعرفه بیهوشی، از میزان بار مسئولیت قانونی متخصصین بیهوشی (در صورت حوادث و عوارض ناخواسته حرفه‌اي) هم کاسته می‌شود؟ 
قدر مسلم آنچه خواست جامعه بیهوشی است (که به حق از کم عوارض ترین و علمی‌ترین رشته‌های پزشکی کشور هستند)، رعایت عدالت بین رشته‌ای است که همانا برابر نص صریح قانون و شرع اسلام است و اجرای دقیق کتاب کالیفرنیا به عنوان مرجع بین‌المللی تعیین ارزش نسبی خدمات پزشکی مصداقی بلامنازع از آن دانسته می‌شود و اگر قراری هست به صرفه‌جویی اقتصادی برای تداوم طرح سلامت دولت تدبیر و امید و چاره ای نیست جزء کاهش تعرفه پزشکان، این سهم باید در مورد تمام گروه‌های پزشکی و به یک نسبت و یک میزان باشد ؛ هرچند همه کارشناسان مستقل معتقدند مدیریت نادرست منابع در بخش تجهیزات بسیار بیشتر از همه سهم پرداختی به پزشکان، طرح تحول را مقروض و بدهکار کرده! به هر روی متخصصین بیهوشی حتی در این روزگار ، همچون گذشته به مداوای آلام بیمارانشان مشغولند و هرگز بی‌تدبیری‌ها بر سلامت بیماران آن‌ها را به مخاطره نخواهد انداخت. به همین دلیل و برای آنکه نشان دهیم درد امروز ما پول نیست، متخصصین بیهوشی تصمیم گرفته‌اند تا به صورت هماهنگ و سراسری درروزهای ۲۶و ۲۷ شهریور در کلیه مراکز درمانی دولتی و خصوصی کشور خدمات بیهوشی را به صورت رایگان به بیماران ارائه دهند . 
نکته جالب دیگر این که مسوولین وزارت بهداشت زیر بار پذیرش مسوولیت کاهش تعرفه بیهوشی نمی‌روند و به قول جناب آقای دکتر ماهر، معاون امور فنی و برنامه ریزی وزارت بهداشت کاهش به اصطلاح ۲۵درصدی تعرفه ! گروه بیهوشی در جهت اجرای عدالت درتعرفه‌های پزشکی محقق گشته و دلیل می‌آورند که از زمان اجرای طرح تحول، تعرفه گروه بیهوشی ۵۷ تا ۶۰ درصد افزایش داشته است؛ درحالیکه جهت تفهیم نادرستی این فرضیه بارها انجمن بیهوشی درخواست جلسه مناظره جهت تبادل مستندات و آمار دقیق کارشناسی شده خود را به مسوولین ذی‌ربط وزارت بهداشت داده است که البته هنوز هیچ پاسخی از طرف وزارتخانه محترم واصل نشده است (که انتظاری جز این هم نمی‌رفت)!
نکته مهم اینکه تعرفه بیهوشی سالها بود که هیچ افزایشی نداشته (با وجود افزایش نرخ تورم و هزینه خدمات و تعرفه سایر اقشار) و حتی اگر این گفته مبنی بر افزایش ۶۰درصدي تعرفه در زمان طرح تحول درست باشد، باز هم به این دلیل که بیمه‌ها در چندین بخشنامه متوالی شروع به کسر تعرفه پایه خدمات (کدپایه صفر در بسیاری از اعمال جراحی) نمودند و در دیگر موارد نیز به صورت سلیقه ای اقدام به کسورات اجزایی از تعرفه از جمله بیماریهای زمینه‌ای و...  کردند و همچنین بر پایه دستورالعمل وزارت بهداشت، هر متخصص بیهوشی صرفا می‌تواند مسولیت دو اتاق عمل را بطور همزمان داشته باشد، لذا این افزایش تعرفه کاملا بی تاثیر شده و حتی در بسیاری از موارد، سیر نزولی واضح نیزداشته است.
به تشبیه درست یکی از همکاران بیش از هشت ماه است که وزارتخانه در منصب ناخدای کشتی سلامت از نارضایتی تصمیم ناعادلانه‌اش درباره کارکنان موتورخانه کشتی (متخصصان بیهوشی) آگاه است، در تمام رایزنی‌ها گفته شده که خاموش کردن این موتورخانه حساس بسیار ناراحت‌کننده است اما تا به امروز زحمات ما را درک نکرده اند و چاره ای برایمان باقی نگذاشته‌اند.
این روزها شاهد شدت گرفتن اعتراضات متخصصین بیهوشی در شهرها و استانهای مختلف کشور هستیم و همه در کنار صیانت از سلامت بیماران و انجام امر خطیر درمان به صورت یکپارچه اعلام می‌دارند که تا اجرای دقیق کتاب کالیفرنیا و به تبع آن ایجاد عدالت بين رشته‌ای و بازگشت اعتبار حرفه‌ای رشته بیهوشی به مبارزات مدنی و صنفی خود ادامه خواهند داد.
بر بزرگان وزارتی و بیمه‌ای ضرورت است که هرچه زودتر این ظلم آشکار را متوقف کنند و به یأس و التهاب  جامعه خدوم بیهوشی این مرز و بوم پایان دهند.

دکتر نرگس رحیمی

دکتر حمیدرضا ربانیان