ملاقات آرام در مسقط

گروه دیپلماسی – علی ودایع: سرانجام موعد شنبه فرا رسید تا دیپلمات های ایرانی و آمریکا مقابل یکدیگر قرار بگیرند. طرف ایرانی تاکید می‌کند که چشم‌انداز آینده مذاکرات بستگی به اراده طرف مقابل دارد. گفت و گوها عصر دیروز ساعت 15.30 آغاز شد ؛ در نهایت طرفین تصمیم گرفتند مذاکرات هفته آینده ادامه پیدا کند. یک عضو تیم مذاکره کننده ایرانی به ایسنا اعلام کرد که که روند مذاکرات انجام شده در مجموع خوب بوده است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،«سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی‌ایران پیش از مذاکرات غیرمستقیم با طرف آمریکایی درباره موضوع هسته‌ای در مسقط حضور دارد، درباره هیات مذاکره‌کننده ایرانی گفت: تیمی‌که بنده را در این مذاکرات همراه می‌کنند، از دوستان کاملا متخصص و مطلع در این حوزه خاص هستند که سابقه مذاکراتی هم در رابطه با همین بحث دارند.
وزیر خارجه ایران که با خبرگزاری صداوسیما گفت‌وگو می‌کرد، در ادامه گفت: ما به هر حال با جدیت لازم شرکت کردیم. نیت ما رسیدن به یک توافق منصفانه و شرافتمندانه از موضع برابر است و اگر طرف مقابل هم از همین موضع وارد شده باشد، ان‌شاءالله شانسی برای یک تفاهم اولیه که منجر به یک مسیر مذاکراتی شود وجود خواهد داشت. عمان روابط دوستانه دیرینه‌ای با هر دو طرف یعنی واشنگتن و تهران دارد و در زمان‌های بحران بارها نقش میانجی بی‌طرف را ایفا کرده است. در اوایل سال ۲۰۲۰، پس از ترور سردار قاسم سلیمانی توسط ایالات متحده، دو کشور تا آستانه رویارویی نظامی‌آشکار پیش رفتند. در آن مقطع، عمان به‌صورت محرمانه وارد عمل شد و با تسهیل ارتباطات پنهانی میان دو طرف به کاهش تنش کمک کرد.
فراتر از روابط ایران و آمریکا، عمان در حل‌وفصل بسیاری از بحران‌های منطقه‌ای نیز نقش داشته است. این کشور میزبان هیأت‌های یمنی در تلاش برای پایان دادن به جنگ یمن بوده و از سال ۲۰۲۲ در رسیدن به آتش‌بس ضمنی در آن کشور نقش داشته است. در آوریل ۲۰۲۳، هیأت‌هایی از عمان و عربستان به صنعا رفتند تا با رهبران حوثی گفت‌وگو کنند. عمان همچنین در بحران سوریه، شکاف دیپلماتیک خلیج فارس و تلاش‌ها برای عادی‌سازی روابط میان ایران و عربستان، نقش پل ارتباطی را ایفا کرده است.
خیلی از مسائل اولیه و اصولی روشن خواهد شد
عراقچی تاکید کرد: در دیدار مسقط خیلی از مسائل اولیه و اصولی روشن خواهد شد، از جمله اگر اراده کافی در طرفین وجود داشته باشه ما در مورد جدول زمانی (گفت‌وگوها) هم تصمیم می‌گیریم ولی هنوز زود است که در این خصوص صحبت کنیم. درباره کم و کیفش هم همان است که پیشتر اعلام شده است عراقچی ادامه داد: مذاکرات غیرمستقیم است و از نظر ما فقط در موضوع هسته‌ای است و با اراده لازم برای حصول به یک توافقی که از موضع برابر باشد و منجر به تامین منافع ملی مردم ایران شود، صورت خواهد گرفت.
وی تاکید کرد: در این دیدار خیلی از مسائل اولیه و اصولی روشن خواهد شد، از جمله اگر اراده کافی در طرفین وجود داشته باشه ما در مورد جدول زمانی (گفت‌وگوها) هم تصمیم می‌گیریم ولی هنوز زود است که در این خصوص صحبت کنیم. درباره کم و کیفش هم همان است که پیشتر اعلام شده است عراقچی ادامه داد: مذاکرات غیرمستقیم است و از نظر ما فقط در موضوع هسته‌ای است و با اراده لازم برای حصول به یک توافقی که از موضع برابر باشد و منجر به تامین منافع ملی مردم ایران شود، صورت خواهد گرفت.
«مجید تخت‌روانچی» و «کاظم غریب‌آبادی» معاونان وزیر خارجه ایران و «اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت خارجه ایران در این گفت‌وگوها حضور داشتند. شایان ذکر است پس از پایان بیش از دو ساعت و نیم مذاکرات غیر مستقیم، روسای هیئت‌های نمایندگی ایران و آمریکا در هنگام ترک محل گفتگوها با حضور وزیر امور خارجه عمان دقایقی گفتگو کردند.
دوگانه چماق و هویج آمریکایی
ایالات متحده همواره مبتنی بر رویکرد چماق و هویج تلاش می‌کند ایران را تحت فشار قرار دهد. نشست نمایندگان ایران و آمریکا در عمان، سخنگوی کاخ سفید هشدار داد که جمهوری اسلامی‌ایران یا باید با خواستۀ دونالد ترامپ موافق کند یا باید «هزینۀ سنگینی» بپردازد.
وزیر انرژی ایالات متحده هم که به ابوظبی سفر کرده، گفت دولت آمریکا توان متوقف کردن صادرات نفت ایران را دارد، هم‌چنان‌که ترامپ در دورۀ اول ریاست‌جمهوری خود این کار را انجام داد. کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، روز جمعه ۲۲ فروردین با تأکید بر این‌که «هدف نهایی» ترامپ این است که مطمئن شود ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت، افزود: «همۀ گزینه‌ها روی میز است و ایران باید تصمیم بگیرد؛ یا با خواستۀ ترامپ موافقت می‌کنید یا باید هزینۀ سنگینی بپردازید». این هشدار کاخ سفید در حالی است که روزنامه وال‌استریت جورنال پیش از برگزاری نشست روز شنبۀ دو طرف در عمان، به‌نقل از استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، اعلام کرد ایالات متحده «آمادگی رسیدن به نوعی سازش را دارد.»
«مارکو روبیو» در جلسه دولت ایالات متحده هم گفت: «امیدواریم این گفت‌وگوها به صلح ختم شود و ما به آن خوش‌بین هستیم.» از سوی دیگر، دونالد ترامپ بامداد شنبه به خبرنگاران در هواپیمای ریاست جمهوری گفت: «من می‌خواهم که ایران یک کشور فوق العاده، عالی و شاد باشد. اما آنها نمی‌توانند سلاح هسته ای داشته باشند.» درهمین حال،«مایک پامپئو» وزیر امور خارجه پیشین آمریکا که در دور اول ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا از سیاست «کارزار فشار حداکثری» او علیه ایران حمایت می‌کرد، هم‌زمان با برگزاری مذاکرات غیرمستقیم تهران-واشنگتن در پیامی‌نوشت: هر توافقی با جمهوری اسلامی‌ایران نه‌تنها باید به طور قابل راستی‌آزمایی تمامی‌عناصر برنامه هسته‌ای آن را از میان بردارد، بلکه باید توانمندی‌ آن در حوزه موشک‌های بالستیک و حمایت آن از نیروهای نیابتی تروریستی در سراسر جهان را از بین ببرد.
خواسته گروسی از تهران و واشنگتن،برنامه احتمالی برای مذاکرات
«اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ‌ایران روز شنبه و همزمان با برگزاری مذاکرات غیرمستقیم تهران-واشنگتن در مسقط، به بیان جزئیاتی از این مذاکرات پرداخت.
بقائی اعلام کرد که گفت‌وگوهای غیرمستقیم میان ایران و آمریکا به ریاست «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی‌ایران و «استیو ویتکاف» نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا با وساطت عمان از ساعت ۱۵:۲۰ دقیقه به وقت عمان آغاز شده است. این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی‌ایران با بیان اینکه «وزیر خارجه ایران قبل از آغاز گفت‌وگوهای غیر مستقیم بین ایران و آمریکا با وزیر خارجه عمان دیدار و رایزنی کرد»، افزود: در این جلسه در مورد نحوه انجام کار و پیش‌بینی‌هایی که میزبان عمانی انجام داده است، رایزنی و گفت‌وگو شد و مجموعه نقطه نظرات و پیشنادهای ایران برای انتقال به طرف آمریکایی، در اختیار وزیر خارجه عمان قرار گرفت.
بقایی همچنین در پاسخ به سوالی در ارتباط با هدف ایران از این گفت‌وگوها با توجه به فضاسازی برخی از رسانه‌ها ارتباط با این موضوع از جمله خبر منتشر شده در رویترز گفت: هدف ایران خیلی مشخص است؛ ما یک هدف بیشتر نداریم و آن هدف تامین منافع ملی ایران است.ما یک فرصت واقعی و صادقانه به دیپلماسی می‌دهیم تا با این گفت‌وگوها بتوانیم از یک طرف موضوع هسته‌ای و مهمتر از آن برای ما موضوع لغو تحریم‌ها را به پیش ببریم.
بقائی خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی‌ایران در طول چند دهه از عمر خود ثابت کرده که در عمل به دیپلماسی پایبند است و در موضوع هسته‌ای نیز در ۲ دهه اخیر این را ثابت کرده است.این گفت‌وگوها نشانگر عزم ایران برای تامین منافع ملی ایران با ابزار دیپلماسی است.
سخنگوی وزارت خارجه خاطرنشان کرد: این گفت‌وگوها آزمونی برای طرف مقابل است که جدیت خود را نشان دهد، امروز یک روز مهم و تعیین کننده است برای این که این رویکرد سازنده ایران، قدر دانسته شود.
در تازه‌ترین خبرها از طرف ایرانی، وب‌سایت «اکسیوس» گزارش داد که ایران در مذاکرات روز ۲۳ فروردین با آمریکا قصد دارد پیشنهاد کند که پیش از گفت‌وگوها برای دستیابی به توافق جامع، روی یک «توافق هسته‌ای موقت» کار کنند.
اکسیوس به نقل از یک «دیپلمات اروپایی» و یک «منبع آگاه» نوشت: «ایرانی‌ها فکر می‌کنند دستیابی به یک توافق هسته‌ای پیچیده و بسیار فنی ظرف دو ماه غیر واقعی است و برای جلوگیری از تشدید تنش، می‌خواهند زمان بیشتری در اختیار داشته باشند».
علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران، به اکسیوس گفته است: «به نظر می‌رسد ایرانی‌ها معتقدند که بعید است در چارچوب زمانی که رئیس‌جمهور ترامپ در نظر دارد، به یک توافق پایدار رسید. بنابراین ممکن است لازم باشد یک توافق موقت را به عنوان توقفی برای رسیدن به توافق نهایی در نظر بگیریم».
با حاشیه‌سازی‌ها ناآشنا نیستیم
بقائی با اشاره به برخی حاشیه‌سازی‌ها در ارتباط با این مذاکرات از جمله خبره منتشر شده از سوی خبرگزاری رویترز به نقل از مقامات عمانی گفت: ما با این حاشیه‌سازی‌ها ناآشنا نیستیم.
هم به جهت جایگاه ایران و هم به دلیل منافع متعارضی که در رابطه با هر نوع تعامل در رابطه با مباحث مرتبط با هسته‌ای ایران بین بازیگران مختلف وجود دارد. وی با بیان اینکه «این حاشیه‌سازی‌ها که عمدتاً با استفاده از منابع آگاه و یا مقامات نزدیک به مذاکرات انجام می‌شود صحت ندارد»، ادامه داد: عمان به وظایف خود در این حوزه کاملاً آشناست و از گذشته در این ارتباط به صورت حرفه‌ای عمل کرده است.
سخنگوی وزارت خارجه ایران همچنین تاکید کرد که «خبرگزاری رویترز سابقه طولانی در خبرسازی دارد و آنچه که منتشر کرده هیچ مبنایی ندارد».
وی در پاسخ به این سوال که مذاکرات تا چه زمانی طول خواهد کشید، گفت: این یک شروع است، بنابراین طبیعی است که در این مرحله طرفین مواضع مبنایی خود را در اختیار هم قرار دهند از طریق واسطه عمانی؛ لذا خیلی انتظار نداریم که این دور از مذاکرات طولانی باشد. رویترز پیشتر مدعی شده بود محورهای این دور از گفت‌وگوها تبادل زندانیان، کاهش تنش در منطقه و کاهش تحریم‌های ایران در قبال کاهش فعالیت‌های هسته‌ای ایران خواهد بود.