وام بانک جهانی برای رفع مشکل فاضلاب اهواز واقعیت دارد؟

مشکلات مردم خوزستان از حد تحمل خارج شده است. باران که می‌آید در اهواز و کوت عبدالله فاضلاب بالا می‌زند و به خانه‌های مردم سرازیر می‌شود. مشکل شبکه فاضلاب اهواز چیزی نیست که تازه کشف شده باشد. می‌گویند حتی حدود ۱۵ سال پیش، بانک جهانی وامی ۱۴۹ میلیون دلاری برای رفع مشکل شبکه فاضلاب اهواز اختصاص داده اما مشخص نیست که این پول کجا خرج شده است. ماجرای این وام چیست؟ آیا اصولاً چنین پولی برای بازسازی شبکه فاضلاب اهواز در دهه ۸۰ شمسی پرداخت شده است؟ بررسی دقیق این موضوع از حقایقی تلخ، پرده برمی‌دارد...
به گزارش مردم سالاری آنلاین، با آخرین بارندگی که سیل فاضلاب را در اهواز راهی خانه‌های مردم کرد، یک بار دیگر مشکلات شبکه فاضلاب این شهر در سطح ملی مطرح شد. اما چرا در این همه سال، این مشکل به ظاهر ابتدایی حل نشده است؟ آیا مشکل در تأمین اعتبار بوده است؟ ماجرای وام بانک جهانی برای بازسازی شبکه فاضلاب اهواز حقیقت دارد؟
بررسی رسانه‌های مختلف ایران نشان می‌دهد که ماجرای تخصیص وام بانک جهانی برای رفع مشکل شبکه فاضلاب اهواز واقعاً حقیقت دارد. بنا به گزارش رسانه‌های مختلف، در روز چهارشنبه ۲۶ فروردین سال ۱۳۸۳ قرارداد نهایی پرداخت وامی ۲۷۹ میلیون دلاری به ایران برای توسعه شبکه فاضلاب شهری دو شهر اهواز و شیراز امضاء می‌شود. این قرارداد در آن زمان با حضور محمد خزاعی، معاون امور بین‌الملل وزارت اقتصاد، قائم مقام وزیر نیرو و نمایندگان بانک جهانی امضاء شد.
از این ۲۷۹ میلیون دلار، ۱۴۹ میلیون دلار سهم توسعه شبکه فاضلاب شهری اهواز بوده است. بررسی رسانه‌های آن زمان نشان می‌دهد که بانک جهانی در سال‌های ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴، علاوه بر دو شهر شیراز و اهواز، برای پروژه‌های آب و فاضلاب شهری تهران، بابل، ساری، رشت و بندر انزلی نیز وام‌های کلانی پرداخت کرده است.
محسن عابدینی‌پور، معاون برنامه‌ريزي وقتِ شركت مهندسي آب و فاضلاب كشور در دهم آبان ماه سال ۸۴ در مورد پروژه‌های مورد حمایت بانک جهانی در ایران گفته است: «اختصاص اعتبار به سه پروژه آب و فاضلاب شهري از سوي بانك جهاني قطعي شده است. پروژه اول اختصاص اعتبار مربوط به پروژه فاضلاب تهران بود كه از ۱۵۰ ميليون دلار تصويب شده تاكنون ۶۰ ميليون دلار آن اخذ شده است. پروژه دوم مربوط به پروژه مشترك اهواز و شيراز است كه به صورت مشاركت طرف ايراني و طرف خارجي كه بانك جهاني است، به انجام خواهد رسيد. بانك جهاني براي پروژه فاضلاب اين دو شهر ۲۷۹ ميليون دلار اعتبار اختصاص خواهد داد. تاكنون شش مناقصه در اهواز اجرا و دو مناقصه براي شيراز ابلاغ شده است».
این اظهارات که در آن زمان صورت گرفته و قرارداد امضاء‌شده بین ایران و بانک جهانی که یک قرارداد نهایی و لازم‌الاجرا بوده، شکی باقی نمی‌‌گذارد که اصل تخصیص وام از سوی بانک جهانی برای توسعه شبکه فاضلاب شهری اهواز صحت دارد. تنها چیزی که در آن ابهام وجود دارد، این است که مشخص نیست چه میزان از ۱۴۹ میلیون دلار سهمِ شبکه فاضلاب اهواز، به طرف ایرانی پرداخت شده؛ آیا همه آن پرداخت شده یا طرف ایرانی نتوانسته بانک جهانی را نسبت به پیش‌برد پروژه توجیه کند و تنها بخشی از ۱۴۹ میلیون دلار پرداخت شده است. بنا به اظهارات مقام‌های مسئول در آن زمان، در اصل پرداخت این وام، جای شک و شبهه‌ای وجود ندارد.
 
تأیید پرداخت وام توسط مقامات فعلی
اگر کوچک‌ترین شکی در مورد پرداخت وام توسط بانک جهانی برای رفع مشکل شبکه فاضلاب اهواز وجود داشته باشد نیز اظهارات مقامات فعلی آن را برطرف می‌کند!
غلامرضا شریعتی، استاندار خوزستان، در مهرماه امسال با تأیید پرداخت وام از طرف بانک جهانی برای نوسازی شبکه فاضلاب اهواز گفته بود: «در استان خوزستان و اهواز، همه مسائل به کمبود پول و اعتبار مرتبط نیست، این را می‌شود در عدم اجرای تصفیه‌خانه فاضلاب اهواز مشاهده کرد که در ۱۵ سال گذشته منابع اعتباری زیادی از جمله وام بانک جهانی به آن اختصاص داده شده اما به سرانجام نرسیده است، این در حالی است که شیراز، اصفهان و تبریز با همین وام توانستند تصفیه‌خانه‌های خود را به اتمام برسانند. در خوزستان به نوعی «مسمومیت پول» دچار شده‌ایم، به این معنی که طرح ها تامین اعتبار می‌شود، اما هیچ کاری انجام نمی‌شود».
صادق حقیقی پور مدیرعامل شرکت آبفای خوزستان نیز موضوع تخصیص وام از سوی بانک جانی را تأیید کرده است. او در این‌باره گفته است: «بانک جهانی در دهه ۸۰  شرایط فعلی فاضلاب اهواز را پیش‌بینی کرد و وامی برای اصلاح شبکه فاضلاب در نظر گرفت اما باید دید پول این وام در کجا هزینه شده است!»
حجت‌الاسلام سید عبدالنبی موسوی‌فرد، امام جمعه اهواز، نیز اخیراً گفته است: «بانک جهانی در اوایل دهه ۸۰ اعتبار کلانی را برای رفع مشکل فاضلاب اهواز و برخی نقاط کشور اختصاص داد، اما متاسفانه این اعتبارات در این شهرستان هزینه نشد و باید تلاش کنیم تا اعتبارات اختصاص داده شده به درستی مدیریت شود».
استاندار خوزستان نام این پدیده که وام بانک جهانی خرج توسعه شبکه فاضلاب اهواز نشده است را «مسمومیت پول» گذاشته است. اما واقعاً این پدیده را با نام‌های بهتر و سزاوارتری می‌توان نام‌گذاری کرد. سوال افکار عمومی از تمام نهادهای ذی‌ربط این است که پول دریافت‌شده از بانک جهانی در کجا هزینه شده که هنوز پس از گذشت حدود یک و نیم دهه، مشکل فاضلاب اهواز حل نشده است؟!

گزارش: سعید تهرانی