کارت برنده‌مان را در پرونده هسته‌ای چطور خرج کردیم؟

به گزارش مردم سالاری آنلاین،یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل گفت: «به نظر من توافق اخیر نوعی استفاده از آژانس برای کنترل فعالیت‌های هسته‌ای ایران در دوران برزخ دیپلماتیک است. اما این هم بستگی به این دارد که آقای گروسی چه گزارشی در خصوص اورانیوم ۸۴ درصدی ارائه کند. اما با این‌حال به عقیده من اقدامات آمریکا و اروپا به همینجا محدود نخواهد شد و سعی می‌کنند بیشتر از امروز، ایران را در موضوع ضعف قرار بدهند و بعد وارد مذاکره شوند. به همین دلیل هم اصلا الان زمان را مساعد مذاکره نمی‎دانند و مداوم شاهد آن هستیم که در اظهار نظرات خود عنوان می‌کنند دیگر تمایلی به مذاکرات احیای برجام ندارند.»
رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اواخر روز جمعه برای گفتگو درباره فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران وارد تهران شد. این دیدار در حالی انجام شد که به عقیده برخی مقامات اروپایی و آمریکایی مذاکرات هسته‌ای با ایران به بن‌بست رسیده و در بحبوحه هشدار‌هایی مبنی بر اینکه غنی‌سازی اورانیوم ایران به مرز خطرناک نزدیک شده، صورت گرفت.
سفری که به عقیده بسیاری، بیش از آنکه فنی باشد به دلایل سیاسی انجام شد و تا حدودی هم موفقیت‌آمیز بود. زیرا در پایان این سفر ۲ روزه رافائل گروسی به تهران و دیدار و مذاکره با مقامات عالی‌رتبه کشور، سازمان انرژی اتمی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بیانیه مشترکی صادر کردند که در آن به توافق جدیدی اشاره داشته است.
اما بعد از بیانیه با واکنش مخالفان در داخل مواجه شد، بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: «در طول دو روزی که اقای گروسی و هیات همراه در ایران بودند هیچ گاه بحث دسترسی به افراد مطرح نشد و هیچ متنی هم حاکی از این موضوع نوشته نشده است». او ادامه داد: «البته حتی اگر چنین درخواستی مطرح می‌شد به طور قطع ما با آن مخالفت می‌کردیم. همچنین وی در مورد نصب دوربین‌های جدید در تاسیسات هسته‌ای نیز تاکید کرد که در مورد نصب دوربین‌ها صحبت یا توافقی صورت نگرفته است.»
اما این توافق تا چه اندازه برای ایران مفید خواهد بود؟ دستاورد‌های احتمالی آن چیست؟ آیا می‌توان امیدوار بود که در نهایت به آغاز دور جدید مذاکرات برای اجیای برجام منجر شود؟
در همین خصوص حشمت‌الله فلاحت پیشه رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس عنوان کرد: «واقعیت این است که توافق صورت گرفته، توافقی است که بعد از فرصت‌سوزی‌های بی سابقه دولت در احیای برجام انجام شد. اتفاق کلی که رخ داده این است که وقتی موضوع احیای برجام در میان بود، قرار بر این بود که در ازای افزایش نظارت و دسترسی آژانس به تاسیسات هسته‌ای ایران، یک سری از تحریم‌ها لغو شود. به عبارت ساده‌تر این این دسترسی و نظارت نوعی برگه برنده‌ای بود که ایران می‌توانست در ازای آن بخشی از تحریم‌ها را کاهش دهد.»
وی افزود: «اما به دلیل همان فرصت سوزی که اشاره کردم، نتیجه این شد که حالا موقعیتی قرار بگیریم که برگ برنده خود را بدون دریافت امتیازی خرج کنیم و این اولین بار است که ایران یک اقدامی را انجام می‌دهد و در ازای آن هیچ امتیازی دریافت نمی‌کند. یعنی ما الان امتیاز یک سری نظارت‌ها را به آژانس دادیم که فراتر از نظارت‌های NPT است و قرار بود از این به عنوان یک برگ برنده استفاده کنیم. البته عملا دیگر الان چاره‌ای جز این هم نداشتیم. به هرحال وقتی یک فضای چالشی شکل گرفت و از طرف دیگر هم اتفاقات چند ماه گذشته در کشور رخ داد، در کنار آن فرصت سوزی‌ها دیگر گزینه دیگری نداشتیم که بتوانیم اقدامی در راستای احیای برجام انجام دهیم.»
این نماینده سابق مجلس تاکید کرد: «موضوع این است که ما عملا در یک سال گذشته توان چانه زنی خود را از دست داده بودیم و حالا همان‌هایی که اجازه نداده بودند، برجام احیا شوند، برای دستیابی به توافق، حاضر شده‌اند از برگ برنده مان به عنوان یک امتیاز استفاده کننده و به طرف مقابل تقدیم کنند تا بلکه دوباره همه دور میز مذاکره جمع شوند. البته باید از تنش زدایی که صورت گرفته استقبال کرد، اما به هرحال این یک تعامل بی‌سابقه در سیاست خارجی ایران است که ما برگ برنده مان را در قبال هیچ امتیازی می‌‎سوزانیم. البته ماجرای طرح سوخت ۸۴ درصدی هم از مواردی بود که باعث شد ایران بیشتر موضع ضعف قرار بگیرد و حاضر به این کار شود.»
فلاحت پیشه ادامه داد: «البته هنوز زود است که به یک نتیجه مثبت و مورد نیاز خودمان، امیدوار باشیم. زیرا همه چیز بستگی به گزارش آژانس در شورای حکام دارد. یعنی اگر این گزارش به نحوی باشد که شرایط اضطرار علیه مسئله هسته‌ای ایران شکل نگیرد، می‌توان گفت توافق برای ما مفید بود. اما در کل با توجه به نوع استقبال از آقای گروسی و اظهارات ایشان در خصوص توافق صورت گرفته، می‌توان گفت ایران یک چراغ سبز واضح برای بازگشت به مذاکرات برجام از خود نشان داده است. یعنی کارت برنده‌مان را بدون مابه ازاء صرفا برای اینکه طرفین حاضر به گفتگو شوند، خرج کردیم.»
وی تاکید کرد: «با همه این‌ها به نظر من توافق اخیر نوعی استفاده از آژانس برای کنترل فعالیت‌های هسته‌ای ایران در دوران برزخ دیپلماتیک است. اما این هم بستگی به این دارد که آقای گروسی چه گزارشی در خصوص اورانیوم ۸۴ درصدی ارائه کند. اما با اینحال به عقیده من اقدامات آمریکا و اروپا به همینجا محدود نخواهد شد و سعی می‌کنند بیشتر از امروز، ایران را در موضع ضعف قرار بدهند و بعد وارد مذاکره شوند. به همین دلیل هم اصلا الان زمان را مساعد مذاکره نمی‎دانند و مداوم شاهد آن هستیم که در اظهار نظرات خود عنوان می‌کنند دیگر تمایلی به مذاکرات احیای برجام ندارند. متاسفانه این هم نتیجه اقدامات تیم جدید مذاکره کننده است که نشان داده است استعداد خاصی در هدر دادن فرصت‌های طلایی دارند. ضمن اینکه با اقدام اخیرشان نشان دادند که غربی‌ها با سیاست فشار و اتهام می‌توانند آن‌ها را مجبور به امتیاز دادن‌های بیشتر کنند.»
رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس در پایان با اشاره به مخالفت‌های داخلی در این باره گفت: «باید قبول کنیم که این تصمیم نتیجه یک سیاست کلان است. مخالفان امروز همان‌هایی هستند که وقتی می‌توانستیم از موضع مساوی با طرفین غربی مذاکره کنیم، سنگ اندازی کردند و حتی به صورت عملی مسیر را تغییر دادند و کار را به اینجایی رساندند که توضیح دادم. البته الان با توجه به اینکه پذیرش از موضع ضعف صورت گرفته است، خیلی عجیب نیست که مجددا شاهد مخالفت‌های آن‌ها باشیم. ولی به نظر نمی‌رسد این‌بار بتوانند در این مسیر موفق باشند.»
منبع:فرارو