لزوم تهیه راهکارهای جدید برای برقراری امنیت در شرق ایران

گروه سیاسی- رحمان زین الدین: حادثه تروریستی بامداد پنجشنبه در پایگاه دریایی راسک بار دیگر لزوم تقویت مرزها را برای جلوگیری از ورود اشرار، سوداگران مرگ و عناصر تروریستی به نهادهای تصمیم گیر، تاثیرگذار و قانونگذار را گوشزد کرد و نشان داد هرگونه غفلت از مرز می‌تواند تبعات اجتماعی و سیاسی سنگینی بخصوص پس از اتفاق تلخ در سوریه که برای فرماندهان سپاه رخ داد را گوشزد کرد.

به گزارش مردم سالاری آنلاین ،تعدادی از تروریست‌ها و اشرار مسلح در ساعات اولیه بامداد پنجشنبه گذشته به قصد برهم زدن امنیت و سلب آرامش مردم به طور همزمان به پنج نقطه از اماکن عمومی و پایگاه‌های نظامی و انتظامی برقرار کننده امنیت در شهرهای چابهار و راسک در سیستان و بلوچستان حمله کردند که با عملیات نیروی زمینی سپاه با مشارکت نیروهای فرماندهی انتظامی تروریست‌ها و اشرار مسلح کشته شدند.
در این عملیات ۱۸ نفر از تروریست‌ها و اشرار مسلح مهاجم به هلاکت رسیدند و ۱۰ نفر از نیروهای حافظ امنیت نیز شهید شده و تعدادی دیگر نیز مجروح شدند.
متاسفانه مرزهای جنوب شرقی کشور به دلیل غفلت کشورهای همسایه از ترددهای غیرمجاز مرزی از سویی و تلاش دشمنان برای رخنه در میان اقوام ایرانی با هدف تفرقه افکنی و تشدید اختلافات قومی و مذهبی، از دو دهه پیش به یکی از کانون‌های حادثه ساز تبدیل شده است؛ حوادثی که بخشی از آنان را عبدالمالک ریگی با هدایت و پشتیبانی سرویس‌های جاسوسی بیگانه رهبری می‌کرد و سرانجام در یک عملیات پیچیده اطلاعاتی در دام افتاد و به سزای اعمالش رسید.
نوار حوادثی که در دو دهه گذشته در این خطه روی داده از جمله حادثه بمب گذاری زاهدان، شهادت سردار شوشتری، طراحی عملیات‌های انتحاری توسط گروهک تروریستی ریگی و انفجار اتوبوس حامل پرسنل سپاه، حادثه تاسوکی، به اسارت گرفته شدن تعدادی از سربازان و شهادت آنان توسط گروهک تروریستی جیش الظلم، شهادت تعدادی از سربازان مرزبانی، حمله به پاسگاه انتظامی و این بار حمله به پایگاه دریایی سپاه از جمله ظلم‌های است که ایادی استکبار به دست گروهک‌های تروریستی در این منطقه رقم زدند.
بر اساس آمار مسئولان امنیتی و انتظامی نزدیک به 100 نفر در راه تامین امنیت مرزهای کشور جان خود را فدای ایران کردند.
البته در این مدت تنها نهادهای تصمیم گیر و قانونگذار در زمینه تقویت مرزها منفعل نبودند؛ متاسفانه به نظر می‌رسد آن بخشی از نیروهای نظامی که امنیت مرزهای جنوب شرق کشور به انها سپرده شده پس از حوادث مرزی در سال گذشته و موضوع پاکستان در انفعال به سر می‌برند و باید در طرح‌ها و نقشه‌های خود برای تامین امنیت در این بخش از کشور بازنگری داشته باشند.
انسداد مرزها برای این است که ترددهای غیرمجاز مرزی را کاهش داده و قاچاق موادمخدر، اسلحه و مهمات و انسان را به حداقل برساند، اما گستردگی مرزهای زمینی در منطقه جنوب شرق کشور، پنهاور بودن استان‌های همجوار با پاکستان و افغانستان و همچنین نبود دولت مقتدر مرکزی در آن سوی مرزها از سویی و هزینه بالای انسداد فیزیکی مرزها سبب شد تا نتوان این نسخه را برای کل مناطق مرزی این خطه تعمیم داد؛ علاوه بر آن فقدان نظارت همسایه شرقی بر ترددهای مرزی در دو دهه گذشته مزید بر علت بود تا با وجود همه تلاش‌های مرزبانان کشورمان و جانفشانی نیروهای حافظ امنیت،‌ هر از چندگاهی شاهد عملیات‌های تروریستی کور در منطقه باشیم.
آنچه در بامداد پنجشنبه گذشته رخ داد و گروهک تروریستی جیش الظلم با حمله به پایگه دریایی راسک در استان سیستان و بلوچستان که منجر به شهادت تعدادی از نیروهای حافظ امنیت و مرزبانی کشور شد، بار دیگر نشان داد که همچنان تقویت مرزها باید در اولویت برنامه‌های نهادهای موثر در حوزه امنیت کشور باشد.
چرا مرز مهم است؟
جمهوری اسلامی ایران بیش از ۷۳۰۰ کیلومتر مرز آبی و خاکی دارد؛ تنوع آب و هوایی و جغرافیایی کشورمان، سبب شده تا نقاط مختلف مرزی از ویژگی‌های خاصی برخوردار باشد؛ در این میان مرزهای شرقی از دیرباز محملی برای قاچاق موادمخدر و انسان و نیز تردد اشرار و مخلین امنیت بوده و در سال‌های گذشته نیز شاهد درگیری و تجاوز مرزی بخصوص با مرز افغانستان بودیم.
آنطور که برآورد شده، در شرق کشور بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ کیلومتر از مرزها نیازمند تأسیسات مرزی است که تجهیز آن نیازمند بودجه است. بر این مبنا رهبر معظم انقلاب اسلامی اردیبهشت سال ۸۹ در دیداری که مسئولان مرزبانی کشور با ایشان داشتند، بر امنیت مرزها تاکید و این نکته را گوشزد کردند که «کنترل مرزها در اولویت است؛ کنترل مواد مخدر و جلوگیری از وارد شدن تروریست و اخلالگر و...باید جدی انجام شود.»
نگاهی با تلاش‌های صورت گرفته در زمینه تقویت مرزبانی گویای آن است که در ۱۵ سال گذشته ایده‌های متعددی در این زمینه در مجلس مطرح شده و حتی برخی این طرح‌ها از تصویب مجلس هم گذشته‌اند اما از تبدیل شدن به قانون باز مانده‌اند.
برای نمونه می‌توان به طرح تقویت مرزبانی جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد که در مجلس هشتم کلید زده شد؛ این طرح با هدف مدیریت واحد و یکپارچه مرزها و ضرورت کنترل و مراقبت از آنها از نظر تهدیدات احتمالی و برقراری نظم و امنیت بیشتر در مرزها، تدوین نظام جامع امنیت مرزی متناسب با نوع و دامنه تهدیدات در مناطق مرزی به عنوان یکی از سازوکارهای توسعه دفاع همه جانبه از تمامیت ارضی ارایه شد. این طرح در سال ۸۷ در مجلس اعلام وصول شد اما با توجه به ایرادات شورای نگهبان که عمدتا به ایجاد «شورای مرز» و «بار مالی» باز می‌گشت، در مجلس هشتم نهایی نشد و در مجلس نهم بار دیگر به جریان افتاد و البته در این دوره از مجلس هم نتوانست مغایرت مواد آن با قانون اساسی و شرع را برطرف نماید.
در این مصوبه شورایی برای پیگیری موضوعات مرزی به عنوان یک شورای فرعی در شورای عالی امنیت ملی پیش بینی شده بود که مغایر با اصل ۱۷۶ قانون اساسی بود زیرا تشکیل شوراهای فرعی زیر نظر شعام از حوزه اختیارات و وظایف این شوراست نه مجلس ضمن آنکه تشکیلات شورای عالی امنیت ملی می‌بایست به تصویب همین شورا و تایید رهبری می‌رسید.
علاوه بر این اجرای این طرح بار مالی سنگینی را بر دولت تحمیل می‌کرد که در آن دوران حدود سه هزار میلیارد تومان برآورد می‌شد و چون محل تامین آن نیز مشخص نشده بود، مغایر اصل ۷۵ قانون اساسی شناخته شد.
باید گفت که تامین امنیت مرزها به عهده یک سازمان یا دستگاه اجرایی یا نظامی نیست؛ عوامل متعدد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در موضوع مرز و امنیت آن دخیل هستند که برای رسیدن به کارکرد مطلوب، نیاز است این دستگاهها با یکدیگر هماهنگ و همسو حرکت کنند به گونه ای که اقدامات آنان همپوشانی داشته باشد؛ این موضوع اهمیت سیاستگذاری کلان در حوزه مرز بخصوص برای آن بخش از نیروهای نظامی و انتظامی که امنیت شرق کشور را تامین می‌کنند را دوچندان می‌کند.
لزوم ارایه راهکاری موثر
برای امنیت شرق کشور
اینکه بخواهیم هر بخش از نیروهای امنیتی و نظامی مسئولیت خود را در قبال این بخش مهم از کشور نادیده بگیرند و تقصیر را برگردن دیگری بیاندازند، به خطا رفته ایم و باید برای اصلاح امور بخصوص در بخش فرماندهی این نیروها برای حفاظت از مرزها تدبیری جدید اندیشید.
نگارنده به خاطر دارد در زمانیکه سردار شوشتری ترور شد، یکی از فرماندهان ارشد نظامی کشور درباره عدم دقت کافی در موضوعات امنیتی در این منطقه صحبت به میان آورده بود و از همان زمان تاکنون همچنان روند ترور و تروریست پروری ادامه دارد. این نشان می‌دهد یا بخشی از نظرات وی اجرایی نشده است و یا اینکه برنامه‌هایی که در آن منطقه اجرایی شده دارای اشکال و ایراد است که خواست حاکمیت را تحقق نمی‌بخشد.
بازهم متذکر می‌شویم که رهبر معظم انقلاب همواره بر لزوم امنیت پایدار در کشور تاکید دارند و آنرا مطالبه می‌کنند. اینکه بخواهیم مرزهای کشور را رها کنیم که هر از چند گاهی عزیزانمان به دست گروهک‌های تروریستی مورد حمایت غرب، اسراییل و اعراب مرتجع به شهادت برسند و خانواده‌های آنها را با سوز دل از این ماجرا آگاه کنیم، قطعا در آینده به رویه ای عادی بدل می‌شود که برای کشور و نظام خطرات بسیاری را به همراه دارد.
خواست ملت ایران و نظام اسلامی بر این است که بساط اینگونه اقدامات ایذایی در منطقه تاریخی و کهن سیستان و بلوچستان خاتمه یابد و این تنها با طراحی مدل‌های جدید حکومت داری در این منطقه و دیپلماسی فعال با کشورهای همسایه محقق خواهد شد.