توافق غير مکتوب بين تهران و واشنگتن

گروه سياسي- مانيا شوبيري: ايران و آمريکا به شکل وسواس‌گونه‌اي هرگونه توافق را تکذيب مي‌کنند اما فعلا پذيرفته‌اند که مذاکراتي انجام شده‌است؛
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،در اين ميان، رسانه‌هاي غربي و منابع ديپلماتيک بر شکل‌گيري موافقت براي تفاهم را پافشاري مي‌کنند.  «متيو ميلر» سخنگوي وزارت امور خارجه آمريکا در جمع خبرنگاران در واشنگتن در پاسخ به سوالي مبني بر اينکه آيا تحرکي در زمينه نگراني‌هاي مشترک آمريکا و ايران وجود دارد؟ بدون در نظر گرفتن نقش کشورش در ايجاد تنش در منطقه و همچنين خروج يک جانبه آمريکا از برجام و نقض تعهدات آنها گفت که ما مي‌خواهيم اول، ايران گامهايي براي کاهش تنش بردارد که البته اين اقدامات شامل محدود کردن (مهار) برنامه هسته اي اي اين کشور مي‌شود. دوم اينکه از ايران مي‌خواهيم که آنچه اقدامات بي ثبات کننده در منطقه مي‌خواند را متوقف کند.
وي در حالي که مقامات ايران مکررا اعلام کرده اند که ما در جنگ روسيه و اوکراين هيچ طرف جنگ قرار نداريم از ايران خواست آن چه حمايت اين کشور از جنگ روسيه عليه اوکراين مي‌خواند را متوقف کند.
سخنگوي وزارت خارجه آمريکا همچنين گفت که ايران بايد آمريکايي‌هايي را که به ادعاي وي به صورت غير قانوني و به عنوان اهرم سياسي زنداني کرده را آزاد کند.
ميلر در ادامه تصريح کرد: ما به تعامل ديپلماتيک براي پيگيري همه اين اهداف در هماهنگي کامل با متحدان و شرکاي خود ادامه مي‌دهيم. در مورد برنامه هسته اي ايران، همانطور که گفتم هنوز هيچ توافقي وجود ندارد و گزارش‌ها در خصوص توافق موقت درست نيست. سخنگوي وزارت خارجه آمريکا با بيان اينکه هنوز توافقي با ايران در خصوص آزادي آمريکايي‌ها وجود ندارد، تصريح کرد: آمريکا به استفاده از تمام ابزار موجود خود از جمله ديپلماسي براي پيشبرد اهداف خود ادامه خواهد داد اما هنوز به نقطه اي نرسيده ايم که بتوانم اعلام کنم.
سکوت واشنگتن درباره تبادل زنداني از کانال عمان
ميلر در واکنش به اظهارات وزيرخارجه عمان نيز مبني بر اينکه ايران و آمريکا به نهايي کردن توافق براي تبادل زندانيان نزديک و در حال بررسي جزئيات اين توافق هستند، گفت که نمي‌خواهد در خصوص گفت‌وگوهاي خصوصي ديپلماتيک اظهار نظر کند اما بازگرداندن آمريکايي‌هايي که به ادعاي وي به صورت «غير قانوني» بازداشت شده اند، همچنان هدف رئيس جمهور، وزير خارجه و همه کارکنان وزارت خارجه آمريکا است تا آنها را به خانه برگردانند.
سخنگوي وزارت خارجه آمريکا در پاسخ به سوال مبني بر اينکه چگونه از غني سازي 90 درصدي اورانيوم در ايران جلوگيري مي‌کنيد؟ گفت: جلوگيري از دستيابي ايران به سلاح هسته اي همچنان يک اولويت اصلي ماست. ما همچنان معتقديم که ديپلماسي بهترين راه براي دستيابي به اين هدف است.
وي ادامه داد: دولت قبلي آمريکا متاسفانه برجام را ترک کرد. پيش از آن برنامه هسته اي ايران محدود و کنترل شده بود. ما سعي کرده ايم از طريق ديپلماسي تلاش‌هاي ايران براي دستيابي به سلاح هسته اي را محدود کنيم. اما همچنين به صراحت اعلام کرده‌ايم که همه گزينه‌ها روي ميز باقي مي‌مانند.
سخنگوي وزارت خارجه آمريکا در پاسخ به سوال خبرنگار که مجدد پرسيد اما ايران به سوي غني سازي 90 درصد در حرکت است، چطور مي‌خواهيد جلوي آن را بگيريد؟ تاکيد کرد: ما معتقديم ديپلماسي اولين گزينه است اما همانطور که گفتم گزينه‌هاي ديگر را نيز در اختيار داريم.  در فوريه، مارس و مي‌در مسقط پايتخت عمان، مقامات عماني پيام‌هايي را بين برت مک گورک، مشاور ارشد کاخ سفيد در خاورميانه و علي باقري کني، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌اي ايران، در به اصطلاح «مذاکرات نزديک سازي» ارسال کردند. مالي در فوريه و مارس نيز در عمان بود.
به گفته ديپلمات‌ها، مک گورک در اواخر ماه مه نيز کمي قبل از سفر سلطان هيثم بن طارق حاکم عمان به تهران، به عمان رفت. باقري کني در نشست 28 ارديبهشت ايران و عمان حضور داشت. آکسيوس از مذاکرات نزديک سازي ماه مي‌در عمان در هفته گذشته خبر داد.
به گفته افراد مطلع از اين مذاکرات، قطر همچنين در بحث مربوط به زندانيان آمريکايي ميانجيگري کرده است. به گفته مقامات ارشد عراقي، پرداخت‌هاي عراق که از دسامبر گذشته توسط دولت بايدن مورد تاييد قرار گرفت، بدهي ديرينه گاز و برق فروخته شده ايران به بغداد را که به دليل تحريم‌ها پرداخت نشده بود، تا حدي تسويه مي‌کند.
مقامات عراقي گفتند که ايالات متحده به عراق اصرار داشت که اين پول به صورت مستقيم به طلبکاران ايران به يورو منتقل شود، رويه‌اي با هدف اطمينان از عدم دسترسي ايران به ارز ايالات متحده و هدايت وجوه براي اهداف ديگر.
بحث توافق غير مکتوب
تا اينجاي کار ، روزنامه‌هاي اسرائيلي نظير‌هاآرتص و يديعوت آحارونوت از کانال‌هاي جاسوسي ديپلماتيک موساد تلاش کردند ضمن ملتهب کردن فضا،بحث توافق موقت را داغ کنند. حالا ، نيويورک‌تايمز و وال‌استريت ژورنال گزارش‌هاي نزديک به هم درباره توافق غير مکتوب منتشر کرده‌اند.
 نيويورک‌تايمز مي‌نويسد که طرح کلي مذاکرات توسط سه مقام ارشد اسرائيلي، يک مقام ايراني و يک مقام آمريکايي تاييد شد. مقامات آمريکايي در مورد تلاش‌ها براي آزادي زندانيان به تفصيل بحث نمي‌کنند، به جز اينکه آن را اولويت فوري ايالات متحده توصيف کنند. وال استريت ژورنال تاکيد مي‌کند که به گفته افراد نزديک به مذاکرات، دولت بايدن بي سر و صدا گفتگو‌ها با ايران را در تلاش براي آزادي زندانيان آمريکايي و مهار برنامه هسته‌اي رو به رشد تهران آغاز کرده است. منابع مي‌گويند پس از آغاز گفتگو بين مقامات ارشد آمريکايي و ايراني در نيويورک در ماه دسامبر، مقامات کاخ سفيد حداقل سه بار براي تماس‌هاي غيرمستقيم بيشتر [با تهران]به عمان سفر کرده اند. مقامات عماني پيام‌هايي را بين دو طرف رد و بدل کردند.
 بنا به روايت نيويورک تايمز و وال‌استريت‌ژورنال، ايران بر اساس توافق جديد - که دو مقام اسرائيلي آن را «قريب الوقوع» توصيف کردند- موافقت خواهد کرد که اورانيوم را فراتر از سطح توليد فعلي خود که 60 درصد است، غني سازي نکند.   ايران همچنين حملات مرگبار به پيمانکاران آمريکايي در سوريه و عراق توسط نيرو‌هاي نيابتي خود در منطقه را متوقف مي‌کند، همکاري خود را با بازرسان آژانس گسترش مي‌دهد و از فروش موشک‌هاي بالستيک به روسيه خودداري مي‌کند.
 در مقابل، ايران انتظار دارد که ايالات متحده از تشديد تحريم‌ها، اجتناب کند. توقيف نفتکش‌هاي خارجي حامل نفت، همانطور که اخيرا در آوريل انجام شد، متوقف کند. به دنبال قطعنامه‌هاي تنبيهي جديد در سازمان ملل يا آژانس عليه ايران به دليل فعاليت‌هاي هسته‌اي‌اش نباشند.
 ايران همچنين از ايالات متحده انتظار دارد که ميليارد‌ها دلار از دارايي‌هاي ايران را که استفاده از آن‌ها محدود به اهداف بشردوستانه است، در ازاي آزادي سه زنداني ايراني آمريکايي آزاد کند. مقامات آمريکايي چنين ارتباطي بين زندانيان و پول‌هاي بلوکه شده و يا ارتباط بين زندانيان و مسائل هسته‌اي را تاييد نکرده اند.
در همين راستا، ايالات متحده هفته گذشته معافيتي صادر کرد که به عراق اجازه داد 2.76 ميليارد دلار بدهي خود به ايران را بپردازد. به گفته وزارت امور خارجه، اين پول محدود به انتقال به فروشندگان شخص ثالث مورد تاييد ايالات متحده براي غذا و دارو براي شهروندان ايراني خواهد بود.
 مقامات ايراني همچنين تلاش مي‌کنند تا حدود 7 ميليارد دلار پول ايران در کره جنوبي را بدست آپرند که با آزادي زندانيان آمريکايي مرتبط است. به گفته يک مقام ايراني و چند نفر ديگر که با مذاکرات آشنا هستند، اين پول نيز براي استفاده بشردوستانه مورد استفاده قرار خواهد گرفت و در يک بانک قطري نگهداري خواهد بود. وال‌اسريت ژورنال مي‌نويسد که دولت بايدن مشتاق است که با توجه به نزديکي مبارزات انتخاباتي رياست جمهوري، مذاکرات با ايران را در صدر دستور کار سياسي قرار ندهد. هرگونه توافق رسمي يا حتي يک تفاهم کمتر رسمي، که به نظر بسيار محتمل‌تر به نظر مي‌رسد، مي‌تواند جهت بازنگري به دست کنگره بازنگري بيفتد، جايي که جمهوري‌خواهان و برخي دموکرات‌ها به شدت مخالف توافق هسته‌اي با ايران هستند.
تب دوباره دشمنان برجام
وال‌استريت‌ژورنال تاکيد مي‌کند که حتي تفاهم غيررسمي با ايران که شامل امتيازات آمريکا در ازاي گام‌هاي محدود و برگشت‌پذير ايران براي محدود کردن برنامه هسته‌اي‌اش مي‌شود، با انتقاداتي مواجه خواهد شد، زيرا بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسرائيل روز سه‌شنبه گفت دولتش به چنين توافقي متعهد نخواهد بود. اين توافق همچنين يک انحراف از توافق هسته‌اي به اصطلاح قوي‌تر و طولاني‌تر است که بايدن گفته بود در مورد آن مذاکره خواهد کرد. از زمان اعمال مجدد تحريم‌هاي ايالات متحده در سال 2018، ايران فعاليت هسته‌اي خود را گسترش داده و بيش از دو سال است که اورانيوم 60 درصدي را انباشته کرده است. مقامات آمريکايي مي‌گويند که ايران در حال حاضر 60 درصد مواد کافي براي حداقل دو سلاح هسته‌اي دارد و مي‌تواند آن را در عرض چند روز به اورانيوم غني شده با درجه تسليحات تبديل کند.
مقامات غربي نگران هستند که اقدام ايران براي توليد مواد شکافت‌پذير با درجه تسليحات منجر به يک بحران ديپلماتيک شود. اسرائيل گفته است که سطح توليد هسته‌اي مي‌تواند منجر به حمله نظامي شود.
 
 
هشدار مجلس نمايندگان به بايدن
 
رئيس کميته روابط خارجي مجلس نمايندگان آمريکا در نامه‌اي به بايدن نوشت که دولت وي نتوانسته از «اهرم‌هاي ديپلماتيک» عليه ايران استفاده کند.
«مايکل مک‌کال» رئيس کميته روابط خارجي مجلس نمايندگان آمريکا روز جمعه اعلام کرد که ضمن اعتراض به «تصميم احتمالي» دولت جو بايدن، رئيس‌جمهور آمريکا براي مذاکره با ايران در نامه‌اي خطاب به بايدن از «عدم شفافيت و رايزني کاخ سفيد با کنگره» ابراز نااميدي کرده است.
در اين نامه که در توييتر مک‌کال هم منتشر شده آمده است که وزارت خارجه به درخواست کميته روابط خارجي مجلس نمايندگان مبني بر شهادت رابرت مالي، نماينده ويژه آمريکا در امور ايران در اين کميته عمل نکرده است.
مايکل مک‌کال همچنين مدعي تلاش ايران براي «غني‌سازي اورانيوم تا سطح نظامي و ممانعت از انجام تحقيقات آژانس بين‌المللي انرژي اتمي» شده است.
رئيس کميته روابط خارجي مجلس نمايندگان آمريکا ادعا کرد که هر گونه توافق هسته‌اي با ايران که تنها آن را محدود کند بدون اينکه به طور کامل به آن پايان دهد، نظام بين‌المللي عدم اشاعه هسته‌اي را تضعيف کرده و تهديدي جدي براي امنيت ملي آمريکا قلمداد مي‌شود.
مايکل مک‌کال از رئيس‌جمهوير آمريکا خواست تا به آنچه که «فعاليت‌هاي مخرب و ستيزه‌جويانه» ايران عليه آمريکا از جمله «حمله به نيروهاي آمريکايي در خاورميانه» و «سوء قصد در خاک آمريکا» خواند، توجه کند.
اين مقام آمريکايي در نامه خود به بايدن ادعاهايي درخصوص ارسال تسليحات ايراني به روسيه مطرح کرده و مدعي شده است که جمهوري اسلامي با صدور تسليحات به روسيه بر خلاف قطعنامه 2231 شوراي امنيت سازمان ملل، در جنگ روسيه عليه اوکراين عمل کرده است.
مايکل مک کال، نماينده جمهوري خواه ايالت تگزاس و رئيس کميته روابط خارجي مجلس نمايندگان آمريکا، در نامه اي به جو بايدن  گفت که از اين گزارش‌ها «مضطرب» شده است و از دولت خواست که به قانونگذاران اجازه دهد تا آن را بررسي کنند. وي با اشاره به «قانون بازنگري توافق هسته‌اي ايران (INARA)» مصوب 2015،  نوشت: «هر گونه تفاهم با ايران، حتي غير رسمي، مستلزم ارائه به کنگره است.»
وزارت خارجه وجود چنين تفاهمت غيررسمي را رد مي‌کند. اما اگر اينطور باشد، چيزي که ما متوجه شديم ارتباط بين مسائل هسته‌اي و زندانيان است. در طي ماه‌ها، دولت بايدن مي‌گفت که اين دو از هم جدا هستند و بحث‌هاي هسته‌اي مي‌تواند جدا از آزادي زندانيان ادامه يابد. اکنون، به نظر مي‌رسد که اين دو  بيشتر از قبل به هم مرتبط هستند.