دانشآموزان مبتلا به اتیسم اغلب چالشهای منحصر به فردی را در مدارس به وجود میآورند و معلمان بطور موثر میتوانند پاسخگو به نیازهای آنان در چالشها باشند.
آمارها در سطح بینالمللی نشان میدهد که، ازهر 68 کودک 1تن به یک اختلال طیف اتیسم (ASD) مبتلا شده است.اختلال طیف اتیسم، در خود فرورفتن، بیتوجهی به جهان خارج، ناتوانی در رشد و گسترش مهارتهای اجتماعی است که میتواند باعث ایجاد ارتباطات اجتماعی قابل توجه و چالشهای رفتاری شود.یافتههای یک مطالعه برروی رفتار والدین در انتخاب مدرسه فرزند دارای اتیسم نشان داد که از میان 934 والدینی که مورد بررسی قرار گرفتند، تقریباً 77٪ فرزندانی داشتند که در مدارس عمومی و اصلی تحصیل میکنند.همچنين معلوم شد كه، به طور كلي معلمان نسبت به توانايي خود در حمايت از دانش آموزان مبتلا به اتيسم احساس اعتماد به نفس خوبی دارند، در حالي كه والدين به اعتماد به نفس معلمان نسبت به آموزش فرزندان خود كمتر اطمینان داشتند. بنابراین نیاز است تا معلمان درک بیشتری از اتیسم و چگونگی تأثیر آن بر یادگیری دانش آموزان داشته باشند.
تأثیر اتیسم بر زندگی دانش آموز
چالشهایی که در تعامل اجتماعی و برقراری ارتباط با دیگران وجود دارد، در بین دانش آموزان طیف اتیسم مشترک است و بر هر جنبهای از زندگی آنها تأثیر خواهد گذاشت. این چالشها میتواند به استرس، اضطراب و افسردگی منجر شود که در دانشآموزان اوتیستیک بسیار بالاتر از سایر دانش آموزان است. حداکثر 72 درصد دانش آموزان در طیف اتیسم نیازهای بهداشت روان متفاوت با کودکان دیگر دارند. کلاسهای درس محیطهای اجتماعی هستند که به شدت متکی به توانایی تعامل، معاشرت و برقراری ارتباط با دیگران هستند. این میتواند باعث افزایش استرس، اضطراب و افسردگی دانش آموزان دراین طیف شود. همچنین این مسئله میتواند چالشهای بی نظیری را برای مدارس و معلمان ایجاد کند، در حالی که دانش آموزان در طیف اتیسم چهار برابر بیشتر از همسالان خودبه خدمات یادگیری و پشتیبانی اجتماعی نیازدارند. تحقیقات حاکی از اهمیت درک ارتباط بین یادگیری و شایستگیهای اجتماعی و عاطفی است. فقدان صلاحیت عاطفی - اجتماعی میتواند نه تنها باعث کاهش ارتباط دانش آموز با مدرسه بلکه موجب افت عملکرد تحصیلی شود. لذا این عقیده را تقویت میکند که یادگیری عاطفی -اجتماعی نقش مهمی در یادگیری و همچنین حضور در مدرسه، رفتار در کلاس و سرگرمی برای همه دانش آموزان دارد.
ایدههایی برای معلمان
در طی نظرسنجیهای متعدد، دانش آموزان مبتلا به اتیسم پیشنهادهایی در مورد چگونگی حمایت بهتر معلمان از نیازهای خود را ارائه دادند.آنها اظهار داشتند كه براي آنها مفيد خواهد بود، اگر معلمان بتوانند با يادآوري به آنها كمك كنند تا در زماني كه تغيير اتفاق مي افتد از عهده تغيير و تحول برآيند. همچنین از معلمان خواسته اند تا به جای دست نویسي، از تبلت یا لپ تاپ برای کمک به کار در مدرسه استفاده کنند. این میتواند به دانش آموزان طیف اتیسم کمک کند تا بر بسیاری از مشکلات مهارتهاي حرکتی که دست خط نویسی را دشوار میکند، غلبه کنند. کپی کردن دستورالعملها یا اطلاعاتی که معلم آنها روی تخته مینویسد، ممکن است به دانش آموزان نیز کمک کند. با این کار دانش آموزان مبتلا به اتیسم میتوانند وظایفی را که نیاز به برنامه ریزی و سازماندهی زیادی دارد، مانند مدیریت تکالیف، شرکت در ارزیابیها، پیمایش در کارهای یادگیری و انجام تکالیف بسیار دشوار را مدیریت کنند. از سوی این دانش آموزان؛ داشتن فضای آرام برای تکمیل ارزیابیها، کمک به سازماندهی مطالب یاد گرفته و همچنین جنبههای اجتماعی مدرسه نیز به عنوان راهکارهای مهم مطرح شد.
چگونه بهتر از دانش آموزان حمایت کنیم؟
دانش آموز اوتیستیک دارای نقاط ضعف و قوت، احساس و نیازهایی است و تنها تفاوت وی با دیگر دانش آموزان در این است که ناتوانیهایی را در مجموع دارد که شاید هر کدام از این ناتوانیها را بطور جداگانه در سایر افراد وجود داشته باشد. بعضی از کودکان طیف اتیسم از نظر درجه هوشی از افراد معمولی بالاترند و بعضیها نیز پایین تر. برای کمک به این افراد نیاز است که مربیان و درمانگران مطالعات کافی و مناسب را داشته باشند تا بتوانند هر چه موثرتر و مناسب تر با آنان کار کنند.
در مدارس موانعی برای ارائه پشتیبانی بهتر و مناسب در جهت رفع نیازهای آموزشی دانش آموزان مبتلا به اتیسم وجود دارد.
این موارد عبارتند از: بودجه، کمبود دانش تخصصی در معلمان، کمبود دورههای آموزشی ویژه به روزرسانی دانشی و مهارتی معلمان ویژه این طیف، نداشتن نیروی متخصص پشتیبان ، عدم وجود منابع آموزشی مناسب و اندازه کلاس.
تأمین بودجه میتواند بر میزان تأمین منابع آموزشی، وسایل و تجهیزات لازم، امور پشتیبانی و پرسنل متخصص در دسترس معلمان که به آنان در رویکرد تدریس کمک میکنند،تأثیر بگذارد.آموزش و تجربه معلمان در مورد چگومگی برخورد با دانش آموزان طیف اتیسم متفاوت خواهد بود.در تجزیه و تحلیل نیازهای آموزشی اتیسم در استرالیا، اکثر معلمان (89٪) و متخصصان (5/97٪) که شرکت کرده بودند، یادگیری حرفه ای یا آموزشهای ویژه مربوط به دانش آموزان در طیف اتیسم را دریافت کردهاند. معلمان و متخصصانی که در این زمینه فعالیت میکنند برای رفع نیازهای این دانش آموزان باید احساس حمایت کافی را داشته باشند و این پشتیبانی ادامه داشته باشد.استفاده از رویکردهای آموزشی انعطاف پذیر و متناسب با دانش آموز اتیستیک بسیار مهم است. این امر مستلزم این است که معلمان دارای مجموعه ای از گزینههای متنوع در منابع باشند که میتواند در محیط کلاس و در خارج از آن استفاده شود.همچنین در مدرسه باید از یک تیم چند رشته ای استفاده شود که شامل متخصصان آموزشی و متخصصان بهداشت باشد.این که به معلمان پیشرفت حرفه ای در مورد اتیسم داده شود، کافی نیست آنها برای کمک به فراهم کردن لوازم متناسب با کلاس و مدرسه، به کارمندان اداری متخصص نیاز دارند.
در ادامه پنج پیشنهاد وجود دارد که میتوانید انجام دهید تا به کودکان مبتلا به اتیسم آموزش بهتری دهید.
1. با مادر دانش آموز در ارتباط باشید.
مادر بزرگترین متحد شماست. با مادر کودک گفتگوی صمیمانه برقرار کنید. مشکلات خود را با وی در میان بگذاریدو اطلاع دهید که میخواهید کمک کنید.گزارش ارزیابیها و پیشرفتهایی را که ممکن است کودک انجام داده باشد، بخواهید و مطالعه کنید چراکه دریچههای بزرگی برای تقویت درک شما از وضعیت کودک خواهند بود.
2. لیستی از نقاط قوت کودک تهیه کنید
هر کودک ... من تکرار میکنم ... هر کودک نقاط قوت دارد. فقط باید آنها را از نزدیک مشاهده کنید.ممکن است کودک بسیار دوست داشتنی و دلسوز باشد، یا مهارتهایی داشته باشد که سایر دانش آموزان شما از آن استفاده نمیکنند. این موارد را لیست کنید.
3. متوجه این باشید که دانش آموز چگونه یاد میگیرد
این کودک مانند سایر دانش آموزان شما یاد نمیگیرد. بسیاری از دانش آموزان مبتلا به اتیسم بصری یاد میگیرند. از این رو، آنچه کمک خواهد کرد، یک برنامه بصری است. یا اوضاع را طوری تغییر دهید تا به او در درک و آرامش کمک کند.به هر حال، روشهای بسیاری برای یادگیری کودک وجود دارد.
4- درخواست کمک اضافی کنید
شما حداقل 20 دانش آموز دیگر دارید که به دنبال راهنمایی شما هستند. بله، توجه تنها به یک کودک امکان پذیر نیست، در حالی که بقیه در کمبود توجه و تکلیف هستند.یک معلم دستیار در این مورد بسیار مفید است. او میتواند در کنار دانش آموزان بنشیند و وقتی کودک اتیستیک بی توجه است وی را راهنمایی کند تا کلاس شما بتواند یکنواخت حرکت کند.
5- یک برنامه رفتاری داشته باشید
افراد موجود در این طیف به دلیل چیزی به نام اضافه بار حسی، به سرعت دچار غرق شدن میشوند.مهم است که باعلائم اولیه این حالت آشنا باشید ودرضمن یک منطقه مشخص داشته باشید که دانش آموز بتواند دچار این حالت یا دچار اضطراب میشود با معلم پشتیبان به آنجا برود. وی میتواند زمانی که آماده است دوباره به کلاس برگردد. این باعث میشود کودک احساس اطمینان و ایمنی داشته باشد وعملکرد کلاس شما را نیز آرام و یکنواخت میکند.
برگردان: زهرا علی اکبری