خانم تراس؛ میراث‌دار مارگارت تاچر؟

گروه بین‌الملل - علی ودایع: لندن و محافظه کاران بالاخره از شر «بوریس جانسون» نخست وزیر برکنارشده بریتانیا خلاص شد. ظهر دوشنبه، سرانجام خانم «مری الیزابت تراس» وزیر خارجه بریتانیا به عنوان رهبر جدید محافظه کاران و پنجاه‌وششمین نخست وزیر بریتانیا معرفی شد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،خانم تراس پس از «مارگارت تاچر» و «ترزا می‌» سومین زنی است که به مقام نخست وزیری بریتانیا دست پیدا کرده است. گفته می‌شود که او نقش خانم را در تاتر دبستان بازی کرده است. حالا تراس تلاش می کند رفتاری همانند تاچر داشته باشد تا جایی که همانند بانوی آهنین هم لباس می پوشد.
«ماتیو جانسون» استاد علوم سیاسی در دانشگاه نورثامبریا به روزنامه ایندیپندنت می‌گوید: «فکر می‌کنم هر کسی که توجهی به سیاست داشته باشد می‌تواند ببیند تراس سعی می‌کند چهره‌ای شبیه تاچر از خودش به نمایش بگذارد. روشن است که معتقد است این بهترین راهبردش برای برنده شدن در رقابت برای ریاست حزب محافظه‌کار است.»
با این حال، آنچه مشخص است این است که تراس تفاوت‌های بارزی با مارگارت تاچر دارد ؛ نکته بنیادین اینجاست که خانم تراس نه انسجام فکری دارد و نه حمایت بریتانیایی‌ها، او فعلا تنها مواضع خشن و ظاهرا آهنین اتخاذ کرده است.
ماراتن سخت
انتخابات برای تعیین نخست وزیر جدید پس از کناره‌گیری بوریس جانسون از قدرت در تاریخ ۱۶ تیرماه ۱۴۰۱ آغاز شد. ۲۱ تیرماه هشت چهره کلیدی حزب محافظه‌کار با حمایت دست کم ۲۰ تن از اعضای حزب، به فهرست نامزدهای انتخاباتی راه پیدا کردند.
در نخستین رای‌گیری «ناظم زهاوی» وزیر دارایی و «جرمی‌هانت» رئیس کمیته پارلمانی بهداشت بریتانیا آرای کافی را برای شرکت در مرحله بعدی رقابت‌ها کسب نکردند. در ادامه «سوئلا بریورمن» دادستان پیشین بریتانیا، «تام توگندهات» رئیس کمیته پارلمانی امور خارجی، «کِمی بادنوک» معاون پیشین نخست وزیر در امور زنان و «پنی موردانت» وزیر اسبق دفاع به ترتیب از شرکت در رقابت‌ها حذف و ریشی سوناک و لیز تراس به مرحله پایانی صعود کردند.
رویه انتخابات به این صورت است که همه نمایندگان پارلمانی حزب می‌توانند نامزد شوند، به این شرط که دست‌کم دو نماینده دیگر از آنها حمایت کنند.اگر نامزدها بیش از سه نفر باشند، هرچند بار که لازم باشد از نمایندگان محافظه‌کار مجلس عوام رأی می‌گیرند تا فقط دو نامزد باقی بمانند. با تعیین دو نامزد نهایی، انتخاب به اعضای حزب در سراسر انگلیس واگذار می‌شود.
خانم تراس و آقای سوناک در مرحله ماقبل آخر موفق شدند تا «پنی موردانت» را از دور کنار زده و در یک ماه گذشته برنامه‌های خود را برای اداره کشور ارائه دادند.
لیز تراس طی هفته‌های گذشته در جریان رقابت‌ها برای جانشینی بوریس جانسون با وجود تبعات اقتصادی همه‌گیری کرونا و پیامدهای تهاجم نظامی روسیه به اوکراین از کاهش گسترده مالیات‌ها و کاهش شمار کارکنان دولت دفاع کرد. او همچنین برخلاف ریشی سوناک، وزیر دارایی سابق حاضر به انتقاد از بوریس جانسون نشد.
طبق برنامه اعلام شده خانم تراس و بوریس جانسون امروز (سه‌شنبه) طی مراسم تشریفاتی با الیزابت دوم ملکه بریتانیا دیدار خواهند کرد تا پس از تحویل استعفانامه رسمی جانسون، حکم انتصاب تراس و دستور تشکیل دولت جدید صادر شود. او سپس در خانه شماره ۱۰ داونینگ استریت (دفتر نخست وزیری) مستقر و فوری‌ترین وظیفه او تشکیل کابینه جدید خواهد بود. طبق رویه مرسوم نخست وزیر علاوه بر تعیین وزرا، معاونین آن‌ها را نیز تعیین خواهد کرد. زندگی پرفراز و نشیب خانم نخست وزیر
خانم تراس متولد سال 1975 میلادی در شهر آکسفورد است. پدرش پروفسور ریاضی و مادرش پرستار بوده است. آن‌ها زمانی که تراس چهارساله بود راهی اسکاتلند شدند. او که دانش‌آموخته رشته‌های فلسفه، علوم سیاسی و اقتصاد است سابقه فعالیت در بخش خصوصی و شرکت نفت و گاز «شل» را دارد.
تراس در دوران جوانی خود هوادار حزب لیبرال دموکرات و استقرار نظام جمهوری بود. او با این حال طی سال‌های بعد عضو حزب محافظه‌کار شد و پله‌های ترقی را در دولت‌های محافظه‌کار دیوید کامرون، ترزا می و بوریس جانسون، نخست‌وزیران بریتانیا طی کرد.
نکته جالب اینجاست که اگرچه خانم تراس در جریان کارزار همه‌پرسی برکسیت از هواداران بقای بریتانیا در اتحادیه اروپا بود اما پس از رای اکثریت بریتانیایی‌ها به خروج از این اتحادیه به یکی از هواداران سرسخت برگزیت BREXIT تبدیل شد. یکی از دوستان نزدیک لیز تراس با وجود عدم ثبات در مواضع سیاسی وی بر این باور است که رهبر جدید محافظه‌کاران را می‌توان یک «تاچری نئولیبرال» یعنی مخالف بخش دولتی بزرگ، طرفدار کاهش مالیات‌ها و مخالف نزاکت سیاسی رایج دانست.
این در حالی است که لیز تراس در خانواده‌ای با گرایش سیاسی چپ متولد شده است. مادر او از فعالان جنبش خلع سلاح هسته‌ای بود. لیز تراس اخیرا در پاسخ به این پرسش که آیا والدینش به او و محافظه‌کاران رای می‌دهند یا خیر گفت: «به نظرم مادرم رای می‌دهد، در مورد پدرم مطمئن نیستم.»
جانشین بوریس جانسون در مقام نخست‌وزیری بریتانیا دو فرزند دختر دارد. او پس از افشای رابطه خارج از ازدواجش با یکی از نمایندگان محافظه کار پارلمان در بین سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ برای حفاظت از زندگی خصوصی خود تلاش زیادی کرد. به همین دلیل لیز تراس به ندرت در انظار عمومی با همسر و دخترانش ظاهر می‌شود.
میراث پر دردسر جانسون
فارغ از هر حرفی، خانم تراس امروز نخست وزیر کشوری می شود که با رکود، بحران گرانی و هزینه معیشت و همچنین ناآرامی‌های صنعت مواجه است.
وال استریت ژورنال می نویسد که بنابر گزارش‌ها، ارزش پوند به پایین‌ترین سطح در برابر دلار آمریکا کاهش یافته است. این در حالی است که سرمایه‌گذاران پیش بینی کرده اند که تضعیف پوند به اندازه ای ادامه پیدا می کند که در بیش از دو قرن اخیر بی سابقه خواهد بود.
بریتانیا با بحران انرژی مواجه است که تهدیدی برای معیشت بسیاری از خانوارها ارزیابی شده و همزمان ابهام در مورد سیاست‌های اقتصادی نخست‌وزیر جدید این کشور و توانایی بانک مرکزی انگلیس برای کنترل تورم فزاینده به تضعیف پوند دامن زده است.
شرکت خدمات مالی و بانکداری «گلدمن ساکس» نیز هشدار داده است که با تداوم بحران انرژی در بریتانیا، تورم در این کشور احتمالا در سال آینده به ۲۲ درصد می رسد و مطابق این نرخ اقتصاد نیز ۳.۴ درصد منقبض می شود.
جهش بی‌سابقه شاخص تورم و افزایش افسارگسیخته هزینه‌های زندگی در انگلیس، جزیره را در بدترین شرایط اقتصادی نیم قرن گذشته قرار داده است. این واقعیت که دورنمایی از بهبود اوضاع دیده نمی‌شود و مقامات رسمی هم درباره تشدید اوضاع هشدار می‌دهند، مردم کشور را وحشت‌زده کرده است.
پیش از جنگ اوکراین پیش‌بینی می‌شد که نرخ تورم با وجود فشارهای ناشی از برگزیت و بحران همه‌گیری کرونا در محدوده ۲ درصد سیر کند. اما طبق اعلام مرکز آمار ملی انگلیس شاخص تورم به ۱۰.۱ درصد رسیده و پیش‌بینی می‌شود که تا اوایل سال آینده میلادی به ۲۲ درصد برسد.
دولت بوریس جانسون تمهیدات مختصری را برای کمک به اقشار کم‌درآمد جامعه در نظر گرفت که کارشناسان آن را قطره ای در اقیانوس تعبیر می‌کنند. خانم تراس که خود را دنباله رو سیاست‌های بوریس جانسون می‌داند، در مناظره‌های انتخاباتی وعده داده که با کاهش مالیات‌ها، مشکلات اقتصادی کشور را سامان‌دهی خواهد کرد.