مالیات برکربن برای حل آلودگی هوا

جدیدترین گزارش صندوق‌ بین‌المللی پول نشان می‌دهد که اگر ایران بر هر تن انتشار کربن دی‌اکسید ۳۵ دلار مالیات در نظر بگیرد، ضمن حل مشکل آلودگی هوا پنج درصد به تولید ناخالص داخلی کشور اضافه می‌شود.
به گزارش ایرنا صندوق بین‌المللی پول(IMF) در جدیدترین گزارش خود به ارائه راه حلی برای حل مشکل آلودگی هوا پرداخته است. آلودگی هوا سالانه ۲۲۵ میلیارد دلار از اقتصاد جهان را از بین می‌برد. طی دو هفته اخیر تهران نیز یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان شناخته شده بود.  

این نهاد بین‌المللی، وضع مالیات بر کربن را راه حلی برای حل مشکل آلودگی ناشی از سوخت‌های فسیلی تا سال ۲۰۳۰ می‌داند و می‌نویسد: «مالیات بر کربن، هزینه‌ی برای کربن سوخت‌های فسیلی است. اساس منطقی این مالیات این است که آن‌اها ابزار موثری برای کاهش انتشار کربن هستند. این مالیات‌ها باعث افزایش قیمت سوخت‌های فسیلی، برق و کالاهای مصرفی عمومی و قیمت‌های کمتر برای تولید سوخت‌های فسیلی می‌شود. این مالیات باعث رفتن به سمت استفاده از سوخت‌هایی با کربن کمتر در تولید برق، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و استفاده از وسایل نقلیه پاک می‌شود.» 

اولین استدلال صندوق بین‌المللی پول برای وضع مالیات بر کربن، انجام تعهدات توافق آب و هوایی پاریس است. بر این اساس،  مالیات ۳۵ دلاری بر هر تن تولید کربن دی‌اکسید در سال ۲۰۳۰، قیمت زغال سنگ، برق و بنزین را به ترتیب ۱۰۰، ۲۵ و ۱۰ درصد افزایش می‌دهد. مالیات بر کربن همچنین انگیزه جدی برای سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک و تکنولوژی‌های کم کربن مانند نیروگاه‌های تجدیدپذیر فراهم می‌کند.

مالیات ۳۵ دلاری در هر تن کربن به خودی خود از حد لازم برای تحقق تعهدات کاهش انتشار کربن در کشورهایی مانند چین، هند و جنوب آفریقا فراتر می‌رود و درست به اندازه تعهد کشورهای دیگری مانند اندونزی، ایران، پاکستان، انگلستان و آمریکا خواهد بود. اما حتی مالیات ۷۰ دلاری نیز برای کشورهایی مانند استرالیا و کانادا کم است و پاسخگو نخواهد بود.

این یافته‌ها نه تنها تفاوت در میزان سختی تعهدات بلکه میزان جواب دهی انتشار گازهای گلخانه‌ای به مالیات‌ها را نشان می‌دهد: تولید و نشر گازهای گلخانه‌ای در کشورهایی مانند چین، هند و آفریقای جنوبی که میزان زیادی زغال‌سنگ مصرف می‌کنند، بیشترین وابستگی را به قیمت کربن دارد.
استدلال مهم دیگر صندوق بین‌المللی پول در مورد مالیات‌های کربن این است که این سیاست می‌تواند درآمد کشورها را افزایش دهد. به طور معمول، تولید ناخالص داخلی کشورها یک تا ۲ درصد با ۳۵ دلار مالیات بر هر تن کربن افزایش پیدا می‌کند. استفاده از این درآمد مزایای زیادی برای اقتصاد کلان کشورها دارد که می‌تواند ضررهای قیمت بالاتر انرژی مثل کاهش اشتغال و سرمایه‌گذاری را جبران کند

برای اقتصادها توسعه یافته، این درآمد می‌تواند برای کاهش مالیات بر کار و مالیات بر درآمد استفاده شود. این به معنای طراحی مجدد سیستم مالیاتی و نه افزایش بار مالیاتی کلی است.

اما در اقتصادهای در حال توسعه، این سیاست باعث افزایش درآمدهای مالیاتی نیست چرا که بخش زیادی از فعالیت‌های اقتصادی این کشورها در بخش غیررسمی شکل می‌گیرد. درآمدهای مالیات بر کربن ممکن است که بیشتر برای تامین اعتباری و سرمایه‌گذاری استفاده شود.

در همه کشورها نیز استفاده از درآمدهای این مالیات، می‌تواند اعتبارات برای تامین زیرساخت‌های انرژی‌های پاک را بالا ببرد.

سومین دلیل منطقی مالیات بر کربن نیز مزایای گسترده محیط زیستی است. مزایایی مثل کاهش مرگ‌ومیرهای مردمی که به خاطر آلودگی ناشی از سوخت‌های فسیلی اتفاق می‌افتد.