خوش‌بینی محتاطانه به توافق در فضایی کاملا جدی

گروه دیپلماسی، علی ودایع - مسقط: سومین دور مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا و اولین رایزنی‌های فنی طرفین در عمان برگزار شد. هفته آینده دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا ادامه خواهد یافت.
هیات دیپلماتیک بلندپایه ایرانی ظهر جمعه وارد مسقط شد؛ طرف آمریکایی هم بامداد شنبه از مبدا مسکو وارد عمان شد. نوع نگاه تیم ایرانی برخلاف فضاسازی رسانه‌های غربی، نگاه تهران نه خوش‌بینانه مفرط و نه بد بستانه مفرط بوده است.
گسترش سطح چانه‌زنی‌ها
«سید عباس عراقچی» وزیر امورخارجه هدایت تیم مذاکره کننده ایران و «استیو ویتکاف» فرستاده ویژه ترامپ مسئولیت هیات آمریکایی را برعهده داشتند. تفاوت ویژه این دور از چانه‌زنی‌ها ورود به جزییات فنی بود.
«کاظم غریب آبادی » و «مجید تخت روانچی» دیپلمات‌های ارشد جمهوری اسلامی به مصاف «مایکل آنتون» رفتند.
«اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت امور خارجه همزمان با برگزاری این درو از مذاکرات در گفت‌وگو با خبرنگاران در این ارتباط اعلام کرد: هیات فنی- کارشناسی ایران به ریاست معاونان سیاسی و حقوقی-بین‌المللی وزارت امور خارجه نیز با ترکیب کارشناسان مجرب حوزه تحریم، از جمله متخصصین اقتصادی-بانکی، و کارشناسان مرتبط با حوزه هسته‌ای و تعامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در محل مذاکرات حضور داشته و به وظایف خود مشغولند. وی افزود: جمهوری اسلامی ایران در مواضع اصولی خود راجع به ضرورت خاتمه تحریم‌های ظالمانه و آمادگی برای اعتمادسازی در مورد ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران ثابت‌قدم است.
اما «سیدعباس عراقچی» پس پایان دور سوم مذاکرات در گزارشی در ابتدای سخنان خود با اشاره به حادثه بندر شهید رجایی، جانباختن هموطنان ایرانی در این حادثه را تسلیت گفت و با مجروحان انفجار در این بندر همدردی و ابراز امیدواری کرد با مدیریت انجام شده، مجروحین این حادثه مداوا شده و موضوع مورد بررسی قرار گیرد.
وزیر خارجه ضمن قدردانی از میانجیگری دولت و وزیر امور خارجه عمان و ایجاد فضای آرام برای انجام گفت‌وگوها گفت: مذاکرات این بار خیلی جدی تر از گذشته بود و ما به تدریج وارد بعضی از بحث‌های جزئی‌تر، فنی‌تر و تکنیکی تر شدیم. حضور کارشناسان بسیار مفید بود ما چندین بار به صورت مکتوب نظرات خود را رد و بدل کردیم و در مذاکرات غیرمستقیم بحث‌های فنی مقداری دقت‌ می‌خواهد و از این رو مواضع عمدتاً مکتوب رد و بدل شد.
فضای مذاکره کاملا جدی بود
عراقچی ادامه داد: طرف‌های مقابل سوالاتی داشتند که ما به آن‌ها به صورت مکتوب جواب دادیم، ما سوالاتی داشتیم که به آن‌ها ارائه شد. در مجموع فضای مذاکره یک فضای کاملاً جدی و کاری بود و مقداری از بحث‌های کلان فاصله گرفتیم. اما این به معنای حل اختلافات نیست و هم در موضوعات کلان اختلافات وجود دارد و هم در جزئیات.
به پیشرفت در مذاکرات امیدوار هستیم
وی با اشاره اینکه قرار است تا جلسه بعدی بررسی‌های بیشتری در پایتخت‌ها صورت گیرد تا چگونگی کاهش اختلافات را بررسی کنیم؛ گفت: ولی اینکه هر دو طرف جدی بودند و با جدی وارد مذاکره شدند کاملاً مشهود بود و این خود فضایی را ایجاد می‌کند که ما به پیشرفت در مذاکرات امیدوار بود.
وزیر امور خارجه این امیدواری را به شدت محتاطانه دانست و گفت: مسائلی وجود دارد که باید درباره آن‌ها به تفاهامات کلی رسید تا بعد درباره جزییات آن مذاکره کرد.
عراقچی درباره دور بعد مذاکرات هم گفت: دور بعد احتمالا شنبه ( ۱۳ اردیبهشت) خواهد بود و جزییات آن را دولت میزبان که عمان است تنظیم کرده و به اطلاع دو طرف می‌رساند. سطح دور چهارم هم با حضور بنده و آقای استیو ویتکاف و همراهی کارشناسان خواهد بود.
احتمال دعوت از کارشناسان سازمان انرژی اتمی در دور چهارم مذاکرات
وزیر خارجه در پاسخ به پرسشی درباره ترکیب هیات کارشناسی ایران گفت: هرچه از مرز کلیات به تدریج وارد بحث‌های جزئی‌تر و تخصصی‌تر می‌شویم، کارشناسان لازم هم به همین ترتیب اضافه می‌شوند. ما در این جلسه کارشناسان اقتصادی همراه داشتیم که برای اولین بار در هیئت کارشناسی ما حضور داشتند. حضور آنها بسیار مفید بود. از جلسه آینده حدس می‌زنم که کارشناسانی از سازمان انرژی اتمی هم باید به ترکیب تیم اضافه شود. ما به موقعیتی رسیدیم که هرچه جلوتر برویم، با توجه به موضوعاتی که در دستور کار هست، کارشناس مربوطه‌اش را هم اضافه می‌کنیم.
در هر سه دور مذاکراتی صرفا درباره موضوع هسته‌ای و رفع تحریم گفت‌وگو کردیم
عراقچی در پاسخ به سوال دیگری درباره موضوع مذاکرات و اینکه آیا مسائلی غیر از هسته‌ای را هم شامل می‌شود یا خیر، گفت: من با صراحت عرض می‌کنم که موضوع بحث گفت و گو ما فقط هسته‌ای است و هیچ موضوع دیگری را مورد مذاکره قرار نمی‌دهیم. البته وقتی می‌گوییم هسته‌ای، یعنی اعتمادسازی در برنامه هسته‌ای ایران در مقابل رفع تحریم‌ها. هسته‌ای و تحریم‌ها در کنار همدیگر هستند.
ما فقط در این موضوع مذاکره می‌کنیم و مذاکره درباره هیچ موضوع دیگری را نمی‌پذیریم. در سه دور گذشته هم کاملاً این موضوع از سوی هر دو طرف رعایت شده است.
دو طرف اراده خود را برای پیشرفت نشان دادند
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این سوال که آیا در این دور نیز اراده جدی از سوی طرف آمریکایی برای تداوم مذاکرات مشاهده شده است یا خیر، گفت: من وقتی عرض می‌کنم که فضای مذاکره جدی بود، یعنی دو طرف اراده خود را برای پیشرفت نشان دادند، ولی بعضی وقت‌ها اراده به تنهایی کافی نیست. ممکن است که اختلافات آنقدر جدی باشد که نشود به سرانجام رسید، منظورم این است که اراده به تنهایی ضامن موفقیت نیست. به هر حال باید موفقیت وقتی به دست بیاید که نظرات هر دو طرف و خواسته‌های هر دو طرف تأمین شده باشد و هر کدام به سطحی از رضایت در مذاکرات رسیده باشند. این چیزی است که قطعاً طول می‌کشد و سخت است.
تجربیات گذشته به سرعت گرفتن مذاکرات کمک کردند
وی ادامه داد: بعضی از اختلافات ما خیلی جدی هستند و بعضی از اختلافات دیگر حالا کمتر جدی هستند. بعضی‌ اختلاف‌ها پیچیدگی‌های خاص خودشان را دارند و ظرایف بسیار زیادی دارند. ما امیدوار هستیم که البته به سرعت بتوانیم جلو برویم. تجربیات بار گذشته به ما کمک می‌کند که حرکت ما سهل‌تر و سریع‌تر باشد، ولی به هر حال من فکر می‌کنم تا اینجا حرکت ما خوب بوده است. من در دور سوم مذاکرات در نقطه‌ای هستیم که شاید اگر به اصطلاح مذاکرات دیگری بود، به این سرعت نمی‌توانستیم برسیم، اما تجربیات قبلی به ما کمک می‌کند که مسیر را سریع‌تر طی بکنیم.
روند مذاکرات خوب و رضایت بخش است
من از روند شکل گیری مذاکرات و سرعت آن راضی هستم. مذاکرات روند خوب و رضایت‌بخشی دارد. در مورد فضا، فضای خوبی هست، جدیت در هر دو طرف وجود دارد، اراده تصور می‌کنم که در طرف مقابل ما هم وجود دارد. که که کاملا اراده داریم، اما آیا می‌شود به توافق رسید؟ حتماً امیدوارم، ولی خیلی محتاطانه.