گام‌های ۴ گانه ایران در مذاکرات

به گزارش مردم سالاری آنلاین، «مذاکرات ایران و آمریکا وارد فاز کارشناسی می‌شود»، خبری امیدوار کنند بود که وزیر امور خارجه کشورمان بعد از پایان دور دوم مذاکرات عنوان کرد، خبری که حکایت از روند روبه جلو مذاکرات داشت و نوید بخش این بود که حالا توافقاتی رخ داده است و نیازمند بررسی‌های کارشناسی است. نوذر شفیعی معتقد است تا به اینجای مذاکرات دو گام به تامین منافع ملی ایران نزدیک شده‌ایم، به گفته وی مذاکرات باید گام به گام و همراه با تضامین عینی باشد، تضامینی که با تغییر و تحول در دولت‌ها دچار تغییر و تحول نگردد. این کارشناس مسائل بین الملل نگاهی نیز به تهدیدات اسرائیل و خط و نشان‌های نتانیاهو داشت و معتقد بود «مادامی که طرف‌های گفت‌وگو از روند مذاکرات خوش بین به نظر می‌رسند، حمله اسرائیل به ایران در پایین‌ترین حد احتمال آن قرار دارد.»

در ادامه مشروح گفت‌وگوی «مردم سالاری» با نوذر شفیعی، استاد دانشگاه را می‌خوانید: 

دو گام به تامین منافع ملی ایران نزدیک شده ایم 

نوذر شفیعی، استاد دانشگاه و کاشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با مردم سالاری با اشاره به اینکه منافع ملی ایران در مذاکرات با آمریکا به چهار گام تقسیم می‌شود گفت: گام اول حفظ برنامه هسته‌ای ایران، گام دوم حفظ برنامه موشکی ایران، گام سوم حفظ محور مقاومت و برداشته شدن تحریم‌های امریکا به عنوان گام چهارم را می‌توان به عنوان مطالبات حداکثری ایران دانست.

شفیعی با بیان اینکه اگر چنین موضوعاتی تحقق پیدا کند، منافع ملی ایران در واقع تحقق پیدا کرده است؛ گفت: تا الان چون دستورکار مذاکرات فقط برنامه هسته‌ای ایران هست و برنامه موشکی ایران و بحث محور مقاومت در دستور کار نیست، دو گام به تامین منافع ملی ایران نزدیک شده ایم.

وی خاطر نشان کرد: گام‌های سوم و چهارم این هست که مذاکراتی که درباره برنامه هسته ای ایران صورت می‌گیرد فقط به این نتیجه منجر شود که ایران از برنامه‌های هسته‌ای در مصارف نظامی استفاده نخواهد کرد و در عین حال حقوق مسلم و عینی ایران در حوزه غنی سازی حفظ شود، گام چهارم نیز این هست که به موازات اتفاقاتی که در خصوص برنامه هسته‌ای ایران حادث می‌شد به همان شکل رفع تحریم‌ها را به دنبال داشته باشد.

این کارشناس مسائل بین الملل با تاکید بر اینکه به عبارت دیگه مذاکرات باید گام به گام و همراه با تضامین عینی باشد، افزود: تضامینی که با تغییر و تحول در دولت‌ها دچار تغییر و تحول نگردد.
وی با اشاره به اینکه به نظرم می‌آید در گام‌های اول و دوم به منافع ایران نزدیک شده‌ایم، گفت: برنامه موشکی ایران و بحث محور مقاومت از دستور کار خارج شده است و مذاکرات متمرکز شده است روی برنامه هسته‌ای ایران و رفع تحریم‌ها؛ اگر این دو گام به شکلی که اشاره شد برداشته شود به نظر من منافع ملی ایران در حد بالایی تامین می‌شود.

نیم نگاه اسرائیل به مذاکرات

شفیعی در پاسخ به این سوال که آیا تهدید‌های اسرائیل منجر به حمله یکجانبه به ایران خواهد شد، گفت: به نظر من حمله اسرائیل به ایران بدون توافق امریکا تقریبا غیرممکن است.

از طرف دیگر اسرائیل نیم نگاهی به مذاکرات دارد و انتظار دارد که این مذاکرات به حذف گفتمان اصلی ایران در ارتباط با اسرائیل یعنی محو اسرائیل منجر شود.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه مرتفع شدن دغدغه اسرائیل در خصوص محو این رژیم فقط در شرایطی برآورده می‌شود که برنامه‌های موشکی و برنامه هسته‌ای ایران و بحث محور مقاومت به کلی برچیده شود، گفت: اسرائیل معتقد هست که ایران شعار محو اسرائیل را می‌دهد و محو اسرائیل هم در پرتو داشتن یک برنامه هسته‌ای نظامی، یک برنامه موشکی موثر و یک محور مقاومت موثر هست. وی با اشاره به اینکه اگر مذاکرات ایران و امریکا به شکلی رقم بخورد که هرکدام از این موارد تهدید کمرنگ شود، اسرائیل از مذاکرات استقبال خواهد کرد، تاکید کرد: مادامی که مذاکرات ایران و امریکا در جریان هست و مادامی که گفت‌وگوها به سرعت پیش میرد و مادامی که طرف‌های گفت‌وگو از روند مذاکرات خوش بین به نظر می‌رسند، حمله اسرائیل به ایران در پایین‌ترین حد احتمال آن قرار دارد.

شفیعی با بیان اینکه در شرایط فعلی اسرائیل فقط زمانی تهدید به حمله یا اقدام به حمله علیه ایران خواهد کرد که مذاکرات به بن بست برسد، افزود: در آن صورت به عنوان یک عامل فشار بر ایران پای اسرائیل و حمله احتمالی این رژیم به ایران به میان خواهد آمد.این کارشناس مسائل بین الملل خاطر نشان کرد: گفته می‌شود اخرین سفر نتانیاهو به آمریکا و مذاکراتش با ترامپ حول همین مسئله بوده است، یعنی ترامپ، نتانیاهور را احضار کرده است تا به او تفهیم کند مادامی که مذاکرات در جریان هست و در عین حال بدون اطلاع امریکا کمترین اقدامی علیه ایران صورت نگیرد.

احتمال حمله اسرائیل به ایران بسیار پایین است

این نماینده سابق مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه به نظر می‌آید که دولت امریکا تمامی مواردی که از جانب اسرائیل ممکن است صورت بگیرد و به اختلال در روند مذاکرات منجر شود، را شناسایی کرده و تذکرات لازم را به نتانیاهو داده است، گفت: از دید من مادامی که مذاکرات در جریان هست و خوش بینی‌های درباره به نتیجه رسیدن آن وجود دارد احتمال حمله اسرائیل به ایران بنا به خواست امریکا بسیار پایین است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا اسرائیل به توافق احتمالی بین ایران و آمریکا تمکین خواهد کرد یا مانند برجام به سنگ اندازی‌های خود ادامه خواهد داد، گفت: بستگی به این دارد که توافق نهایی تا چه حد دغدغه اسرائیل را از منظر نتانیاهو برطرف کند، به هر میزان که اسرائیل احساس کند نتیجه مذاکرات می‌تواند به سود اسرائیل باشد، از جمله اینکه گفتمان محو اسرائیل در ایران را کمرنگ کند یا از بین ببرد، برنامه هسته‌ای ایران را تضعیف کند که تهدیدی علیه اسرائیلی نباشد برنامه موشکی ایران را چنان محدود کند که تهدید علیه اسرائیل نباشد و محور مقاومت را چنان تضعیف کند که تهدیدی علیه اسرائیل نباشد؛ در این صورت اینها برای اسرائیل رضایت بخش هست، ضمن این که اسرائیل ممکن هست امیدوار باشد که بهبود مناسبات بین ایران و امریکا تاثیرات خودش را بر روابط ایران و اسرائیل هم بر جای بگذارد.

شفیعی همچنین در پاسخ به این سوال که پیش‌بینی شما از روند و نتیجه مذاکرات چیست، گفت: اعتقاد دارم که مذاکراتی که به سرعت شروع می‌شود و در دور اول درباره چارچوب کلی مذاکرات توافق می‌شود، در دور بعد هم بعد از چهار ساعت مذاکره طرفین از نتیجه مذاکرات استقبال می‌کنند و حتی وزیر خارجه عمان اظهار می‌دارد که سرعت مذاکرات و سرعت توافقات انقدر زیاد است که ممکن است به اتفاق غیرمنتظره‌ای منجر شود؛ این نشان می‌دهد که مذاکرات رو به پیش است. وی افزود: از طرف دیگر اینکه بلافاصله در دور سوم مذاکرات در سطح کارشناسی شروع می‌شود اینها نشانه‌های امیدوارکننده‌ای از روند مذاکرات هست.
این کارشناس مسائل بین الملل خاطر نشان کرد: حتی گاهی اوقات سرعت مذاکرات و سرعت توافق‌ها اینقدر بالاست که این تصور پیش می‌آید که گویی قبل از این توافق‌های به صورت محرمانه بین ایران و امریکا انجام شده و الان فقط این مذاکرات در شکل فیزیکی و آشکار ان اتفاق می‌افتد.

وی با اشاره به اینکه مجموعه این‌ها نشان می‌دهد که ترامپ تمایل دارد یک موفقیت در سیاست خارجی خودش ثبت کند، گفت: این موفقیت اگر ایران باشد بسیار اهمیت دارد و دوم اینکه ترامپ در صدد هست مانعی به نام ایران را از سر راه بردارد و توجه خودش را به سمت چین معطوف کند.

شفیعی با اشاره به اینکه در بحث اوکراین هم همین طور هست، و در آنجا هم امریکا سعی دارد که بحران اوکراین را به پایان برساند، تا انرژی آمریکا معطوف به منطقه شرق آسیا شود، گفت: از طرف دیگر ایران هم به این نتیجه رسیده است که تداوم خصومتش با آمریکا هزینه سنگینی را به کشور تحمیل می‌کند؛ از جمله در حوزه اقتصاد و سرمایه اجتماعی، لذا از این فرصت استفاده کرده برای اینکه یکبار و برای همیشه مشکل و چالش را در سیاست خارجی با امریکا حل کند.

وی با تاکید بر اینکه به نظر می‌آید که چشم انداز مذاکرات مثبت ترسیم شده است، گفت: با این حال در حوزه علوم انسانی و در حوزه علوم رفتاری هر اتفاقی ممکن است پیش بیاید، ولی احتمال اینکه این مذاکرات به نتایج مرضی الطرفین بین ایران و امریکا منجر شود که بتواند به یک توافق پایدار و تنش‌زدا و حتی آغاز روابط رسمی ایران و امریکا منجر شود بسیار بالاست.