جلسه «مواخذه ایران» چگونه به مواخذه آمریکای ترامپ تبدیل شد؟

آیا تاکنون وضعیتی را مشاهده کرده‌اید که پیروزی دیپلماتیک برای یک دولت به سرعت و در عرض چند ساعت به شکستی برای آن تبدیل شود؟ این وضعیت وقتی تراژیک‌تر می‌شود که بدانیم این دولت در ماه‌های گذشته به هر ابتکار دیپلماتیکی که دست زده است، طیف وسیعی از کشورهای جهان را در مقابل خود دیده و عملاً برای نخستین بارها از پایان جنگ جهانی دوم تاکنون، علی‌رغم ادعای رهبری جهان، در وضعیت انزوا قرار گرفته است. دیپلماسی آمریکا بامداد شنبه به وقت ایران، چنین وضعیتی را تجربه کرد!
به گزارش مردم‌سالاری آنلاین، نیکی هیلی زن سیک‌زاده مسیحی‌شده مورد اعتماد ترامپ و سوپراستار سیاست خارجی آمریکا در دولت وی، برای فشار به ایران درخواست برگزاری جلسه اضطراری شورای امنیت سازمان ملل برای پرداختن به موضوع اعتراضات ایران را طرح کرده بود. تا ساعت 3 به وقت نیویورک (جمعه شب 15 دی) مشخص نبود که وی رأی لازم را از 15 عضو شورای امنیت برای برگزاری این جلسه داراست یا خیر. روسیه مخالف برگزاری این جلسه بود و استدلال می‌کرد که اعتراضات ایران ربطی به صلح و امنیت بین‌المللی ندارد و شورای امنیت حق ندارد در مسائل داخلی ایران دخالت کند.
نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل، برای برگزاری جلسه رأی لازم را به دست آورد و در نبرد با روسیه پیروز شد: اما نه برای این که فشارها علیه ایران افزایش یابد و دولت ترامپ به خواسته‌اش برسد! برعکس، نتیجه جلسه شورای امنیت سازمان ملل به ضرر آمریکا تمام شد و آمریکای ترامپ یک‌بار دیگر نه در مقابل رقبای سنتی این کشور، نظیر روسیه و چین، بلکه در مقابل متحدان سنتی‌اش، نظیر فرانسه و سوئد، قرار گرفت. سفیر آمریکا در سازمان ملل که می‌خواست در نتیجه این جلسه فشارها بر ایران افزایش یابد، عملاً شاهد این صحنه بود که کشورهای عضو دائم و غیردائم شورای امنیت عملاً بر موضع ماه‌های گذشته خود تأکید کردند که برجام یک توافق بین‌المللی موفقیت‌آمیز است که نباید تضعیف شود؛ و در عین حال اکثر آن‌ها، یا صریحاً یا تلویحاً، به آمریکا گوشزد کردند که اعتراضات داخلی ایران، ربطی به شورای امنیت ندارد. نیویورک تایمز ساعاتی پس از جلسه شورای امنیت، نیکی هیلی را شدیداً مورد انتقاد قرار داد و گفت که مشخص نیست دولت آمریکا با برگزاری این جلسه به چه نتیجه‌ای می‌خواست برسد!
حتی سفیر انگلیس در سازمان ملل که از آمریکا حمایت کرده بود و گفته بود که باید بررسی شود که آیا تحولات اخیر ایران می‌تواند به یک مسأله امنیت بین‌المللی تبدیل شود یا نه نیز در جلسه بر پایبندی به برجام تصریح کرد و گفت که توافق هسته‌ای یک از بزرگ‌ترین موفقیت‌های دیپلماسی در تاریخ معاصر است. در میان اروپایی‌ها، شکاف آمریکا بیش از همه با فرانسه مشخص شد. فرانسو دِلاتر، سفیر فرانسه در سازمان ملل، صراحتاً گفت که رویدادهای روزهای گذشته ایران، تهدیدی برای صلح و امنیت بین‌المللی نیست. وی گفت باید از «تلاش‌ها برای بهره‌برداری از این بحران در جهت غرایض شخصی» نگران باشیم و این گفته صراحتاً به تلاش‌های ترامپ برای برهم زدن برجام اشاره داشت. سفیر فرانسه در سازمان ملل، صراحتاً توافق هسته‌ای را «سنگ بنای ثبات» در منطقه خاور میانه توصیف کرد. ترامپ باید تا 7 روز دیگر (23 دی) در مورد خروج یا عدم خروج آمریکا از برجام تصمیم‌گیری کند و سخنان نماینده فرانسه در سازمان ملل پیام آشکاری به واشنگتن بود که اروپا همچنان حامی برجام است.
برخی ناظرین می‌گفتند که اروپا کارزار دیپلماتیک خود برای اقناع دولت ترامپ به ماندن در برجام را متوقف کرده و مثل اوایل مهر شاهد دیدارهای پی در پی مقامات اروپایی و آمریکایی در خصوص برجام نیستیم. اروپایی‌ها در عوض به رسانه‌های آمریکایی می‌گفتند که موضع اروپا برای کاخ سفید روشن است و نیاز به تلاش‌های دیپلماتیک بیشتر نیست. نیکی هیلی این فرصت را یک بار دیگر به اروپایی‌ها داد تا با صدای بلند، عدم دنباله‌روی خود از سیاست ضدبرجامی ترامپ را اعلام کنند. جلسه شورای امنیت سازمان ملل با موضوع اعتراضات روزهای گذشته ایران، یک بار دیگر نشان داد که سیاست دیپلماسی و تعامل فعال با اروپایی‌ها درست بوده و از این ابزار می‌توان برای دور کردن پایتخت‌های اروپایی از آمریکای ترامپ، استفاده کرد.
اما شکست بزرگ‌تر برای آمریکا را سخنان واسیلی نِبِنزِیا، سفیر روسیه در سازمان ملل رقم زد. وی در ظاهر شکست خورده بود و نتوانسته بود مانع از برگزاری جلسه توسط نیکی هیلی شود. اما این شکسن نمادین، ارزش پیروزی واقعی در نبردی بزرگ‌تر را داشت! وی گفت نیت آمریکا از برگزاری جلسه شورای امنیت، «حمایت از حقوق بشر» نیست، بلکه تضعیف توافق هسته‌ای است. وی گفت آمریکا سعی می‌کند با بهره‌برداری از اعتراضات ایران، توافق هسته‌ای را غرق کند. وی تظاهرات «جان سفیدپوستان اهمیت دارد» را در فرگوسن آمریکا به هیلی یادآور شد و گفت با منطق آمریکا برای برگزاری این جلسه، شورای امنیت باید برای کشته شدن مایکل براونِ سیاه پوست به دست یک پلیس سفیدپوست نیز جلسه تشکیل می‌داد.
جلسه‌ای که نیکی هیلی با رایزنی بسیار آن را ترتیب داده بود تا به مقدمه‌ای برای خروج آمریکا از برجام و فشار به ایران به بهانه اعتراضات اخیر تبدیل شود، به اعلام مجدد پایبندی اعضای شورای امنیت به برجام تبدیل شد. هیلی یک پیروزی کوچک به دست آورد تنها و تنها برای این‌که شکستی بزرگ‌تر را متحمل شود.