جان کری پیش از این چهره شناختهشدهای در میان ما ایرانیها بود و هر وقت پای سیاست خارجی آمریکا به میان میآمد، ما بیش از همه نام وی را میشنیدیم. اما حالا اوضاع فرق کرده و یک زن سیکزاده هندیالاصل، که وزیر امور خارجه نیز نیست، جای وی را در رسانههای عمومی گرفته است. ، نیمراتا «نیکی» هیلی، بلندگوی واقعی سیاست خارجی آمریکا کیست و چه نگاهی به ایران دارد؟
به گزارش
مردمسالاری آنلاین، رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا که پیش از این تمام عمرش را در صنعت نفت آمریکا بوده و به یکباره سر از دولت ترامپ درآورد، خیلی زود به حاشیه رفت تا این وزارتخانه مهم دولت آمریکا فاقد یک چهره رسانهای یا یک سخنگوی غیررسمی قدرتمند باشد.
تیلرسون خود چندان اعتقادی به دیپلماسی عمومی نداشت و سعی میکرد از طریق مذاکرات پشتپرده، مشکلات و چالشهای سیاست خارجی آمریکا را حل کند. او مثلاً گمان میکرد که دوستی دیرینهاش با پوتین به کمک وی میآید تا روابط تخاصمآمیز بین مسکو و واشنگتن، بیسر و صدا حل شود. اما دیپلماسی مخفیانه و فرمول مذاکراه پشت درهای بسته کارگر نیفتاد و عملاً تیلرسون موفقیتی به دست نیاورد.
در ادامه نیز علنیتر شدن اختلافات بین ترامپ و تیلرسون باعث شد تا وزیر امور خارجه آمریکا بیش از هر زمان دیگری به حاشیه برود. از قضا یکی از مسائل مورد اختلاف بین ترامپ و تیلرسون، مسأله برجام یا توافق هستهای است که تیلرسون به ماندن آمریکا در این توافق اصرار دارد و از سوی دیگر ترامپ به سختی میکوشد که دولت آمریکا را از آن، همچون معاهده آب و هوایی پاریس، خارج سازد.
ترامپ خود به توئیتر پناه برده است و سعی دارد با توئیتهای پرابهام، افکار عمومی آمریکا را در مورد سیاست خارجی این کشور و شیوههایی که ممکن است پیش بگیرد، مشوش سازد.
در این خلأ، به یکباره یک زن هندی-آمریکایی در صحنه حاضر شد و در یک قامت یک استراتژیست، سیاستهای آمریکا را با صدای بلند اعلام کرد. وی کسی جز نیکی هیلی نبود. نیکی هیلی، فرزند دو مهاجر هندی اهل پنجاب و سیکزادهای است که پس از ازدواج با یک افسر آمریکایی در سال 1996، مسیحی شد.
هیلی از ژانویه 2011 تا ژانویه 2016، فرماندار ایالت کارولینای جنوبی بوده است. هیلی توسط ترامپ به عنوان سفیر آمریکا در سازمان ملل انتخاب شد و توانست با کسب 96 رأی موافق در برابر 4 رأی مخالف (که یکی از آنها برنی سندرز بود) رأی اعتماد سنای آمریکا را جلب کند.
هیلی یک سیاستمدار طرفدار اسرائیل است. مورتون کلین، رئیس سازمان صهیونیستی آمریکا، اخیراً در مورد وی گفته است که «در مقابل یهودیستیزهای فعال در دولت ترامپ، هیلی مثل «نوح» است!» هیلی در حالی که سازمان ملل عمدتاً در برابر اقدامات وحشیانه اسرائیل ساکت بوده، مدعی است که این سازمان، تاریخی طولانی در ضدیت با اسرائیل دارد!
هیلی به شدت مواضع ضدایرانی دارد و جناح تندروی موجود در کاخ سفید را نمایندگی میکند. نیکی هیلی، ارائهدهنده طرحی به دولت ترامپ جهت خروج از برجام و اعمال مجدد تحریمهای هستهای است. وی از سکوت، سایر اعضای تیم سیاست خارجی ترامپ، نظیر رکس تیلرسون، استفاده کرده و سعی میکند، برنامه ضدایرانی خود را به برنامه مسلط در کاخ سفید تبدیل کند.
هیلی، بر عکس تیلرسون، اعتقاد راسخی به دیپلماسی عمومی دارد. وی قبل از انجام هر حرکتی، آن حرکت را با صدای بلند برای رسانهها توضیح میدهد و با پروپاگاندای فراوان، سعی میکند تأثیرگذاری اقدامات خود را افزایش دهد. هیلی پیش از این در سفر به وین، سعی کرد فشار زیادی به آژانس بینالمللی انرژی اتمی وارد سازد و آمانو را مجاب سازد که آژانس باید از مراکز نظامی ایران بازدید کند. با این حال، این اقدام پُر سر و صدای هیلی، نتیجهای دربر نداشت و آژانس، پابندی ایران به توافق هستهای را هشتمین بار اعلام کرد.
این زن هندیالاصل، سودای زیادی در سر دارد و ممکن است به زودی جای تیلرسون را هم در وزارت امور خارجه آمریکا بگیرد. تیلرسون اختلافات زیادی با ترامپ، از مسأله هستهای ایران گرفته تا بحران قطر، دارد و هیچکدام از وزرای خارجه آمریکا، تاکنون به اندازه وی در حاشیه نبودهاند.
رسانههای نومحافظهکار آمریکایی، هیلی را سوپراستار سیاست خارجی آمریکا در دولت ترامپ میدانند. وی بیش از هر مقام آمریکایی دیگر در دولت ترامپ، در سیاست خارجی آمریکا نقش داشته و به نوعی قدرتمندترین شخص در سیاست خارجی این کشور در دولت ترامپ بوده است. با این حال، این هفته اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک برگزار میشود و احتمالاً هیلی در یک برنامه از پیش طراحیشده، به حاشیه برود تا ترامپ موقتاً با سخنرانی خود در صحن سازمان ملل، سکان «سوپراستاری» سیاست خارجه آمریکا را در دست بگیرد. علیرغم همه این، سیاست خارجی بیش از «سوپراستاری» و «شومنی» به درایت و واقعبینی نیاز دارد و ممکن است برنامههای ترامپ و هیلی در میانمدت با موانع بسیار بزرگ و مقاومتهای قابل توجه از طرف سایر کشورهای دنیا روبرو شود.