ترامپ چه تصمیمی در مورد تحریم‌های نفتی ایران خواهد گرفت؟

دقیقاً دو هفته دیگر مهم‌ترین رویداد نفتی ایران در نیمه نخست سال ۲۰۱۸ رقم خواهد خورد. دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در روز ۱۴ اردیبهشت در مورد تمدید یا عدم تمدید معافیت‌های تحریمیِ واردکنندگان نفت از ایران تصمیم‌گیری خواهد کرد. این تصمیم ترامپ تأثیر جدی بر میزان تولید و صادرات نفت ایران در شش ماه آینده خواهد داشت. آیا کشورهایی نظیر هند، چین، کره جنوبی، ژاپن و ترکیه همچنان بدون ترس از جریمه‌های دولت ترامپ به واردات نفت از ایران ادامه خواهند داد؟ آیا ترامپ مجوز واردات نفت ایران توسط این کشورها را تمدید خواهد کرد؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، بازی حدس و گمانه‌زنی در مورد تصمیم دولت ترامپ در مورد تحریم‌های نفتی ایران از هم‌اکنون در رسانه‌های مختلف دنیا آغاز شده است و بازار نفت نیز با افزایش قیمت‌ها به استقبال موعد تصمیم‌گیری دولت آمریکا در مورد سرنوشت تحریم‌های نفتی ایران رفته است.
در آخرین تحولات، ترامپ با ولیعهد ابوظبی تلفنی گفتگو کرده است تا حلقه فشارها بر ایران را تنگ‌تر کند. در روزهای باقی‌مانده ممکن است دیپلمات‌های آمریکایی فشارهای خود را بر عربستان سعودی نیز افزایش دهند تا این کشور، شیرهای نفت خود را بیشتر باز کرده و صادرات نفت خود را افزایش دهد.
سال گذشته در چنین روزهایی ترامپ همزمان با تصمیم‌گیری در مورد خروج از برجام از عربستان خواست تا تولید نفت خود را افزایش دهد. در آن مقطع، ریاض چشم‌بسته فرمان واشنگتن را اطلاعت کرد و تولید نفت عربستان، برخلاف تعهدات این کشور در توافق نفتی اوپک و غیراوپک، تا حدود ۱۱ میلیون بشکه در روز بالا رفت.
عربستان در حال حاضر، یکی از بانیان توافق نفتی اوپک با کشورهای غیرعضواوپک، نظیر روسیه، است؛ توافقی که در نتیجه آن تولید نفت اوپک و متحدان غیراوپکی اش در حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته و این کاهش تولید، از دلایل اصلی افزایش قیمت نفت در ماه‌های اخیر بوده است.
باید دید آیا عربستان در هفته‌های آینده یک‌بار دیگر با افزایش تولید خود و زیرپا گذاشتن توافق نفتی، جهانیان را حیرت‌زده خواهد کرد یا خیر. از طرف دولت سعودی تاکنون هیچ سیگنال مثبتی به ترامپ داده نشده و بودجه عربستان نیز بر اساس نفت ۸۰ دلاری بسته شده است. قیمت نفت برنت در حال حاضر در کانال ۷۱ دلاری قرار دارد و وزیر انرژی عربستان صراحتاً گفته است که تصمیم‌گیری در مورد توافق نفتی در اجلاس ماه ژوئنِ اوپک صورت خواهد گرفت و تا آن زمان خبری از کنار گذاشتن برنامه کاهش تولید نفت نیست.
در بهار و تابستانِ سال گذشته که عربستان، بنا به درخواست دولت آمریکا، تولید نفت خود را افزایش داد در نهایت وقتی ترامپ تصمیم گرفت که به هشت کشور برای واردات نفت ایران، مجوز اعطاء کند، این تصمیم دولت ترامپ مورد خشم ریاض واقع شد. ریاض تولید نفت خود را در آن مقطع بالا برده بود تا به بهای کاهش درآمدهایش، فشارها بر ایران افزایش قابل توجهی یابد و انتطار آن را نداشت که ترامپ به واردکنندگان نفت ایران، معافیت تحریمی اعطا کند.
بنابراین، اگرچه در روزهای آتی ترامپ فشار خود را بر عربستان افزایش خواهد داد، اما بعید است که ریاض بار دیگر چشم‌بسته به فرمان واشنگتن، تولید نفت را تا بالاترین سطح ممکن بالا ببرد.
 
وضعیت بازار نفت به نفع ایران است
بازار نفت در حال حاضر با کمبود عرضه روبرو است و این امر خود را در افزایش قیمت نفت نشان داده است. از ابتدای سال جاریب میلادی تاکنون قیمت نفت برنت ۳۴ درصد افزایش یافته است.
ترامپ همزمان فشارها بر ونزوئلا را نیز افزایش داده و این کشور در هفته‌های اخیر حتی برای روشن کردن چراغ خانه‌ها با مشکل مواجه بوده است. تولید نفت ونزوئلا کاهش شدیدی را تجربه کرده و از سوی دیگر، جنگ داخلی در لیبی نیز به کاهش تولید نفت این کشور منجر شده است.
این تحولات، افزایش قیمت نفت را در پی داشته و قیمت بنزین نیز در اکثر کشورهای دنیا، مهم‌تر از همه آمریکا، افزایش یافته است. کاهش قیمت نفت، یکی از وعده‌های ترامپ برای انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ است و وی به شدت به افزایش قیمت بنزین در آمریکا حساس است.
وضعیت بازار نفت به نفع ایران است و این امر دست ترامپ را برای افزایش فشار بر ایران، تا حدی بسته است. در ایران‌ستیزی ترامپ هیچ شکی نیست اما او فعلاً در یک مخصمه گرفتار شده است: هم افزایش فشار بر ایران را می‌خواهد و هم به دنبال کاهش قیمت نفت و کاهش قیمت سوخت در آمریکا است. این دو خواسته با هم در تناقض است. ترامپ تا ۱۴ اردیبهشت باید بین این دو، یکی را انتخاب کند.
احتمالاً در نهایت ترامپ مجبور شود معافیت تحریمی کشورهای هند، چین، کره جنوبی، ژاپن و ترکیه را که همچنان نفت از ایران وارد می‌کنند، تمدید کند. با این حال، او از این کشورها به احتمال زیاد خواهد خواست تا در شش ماه پیش رو نفت کمتری از ایران خریداری کنند و حجم سفارشات خرید خود را پایین بیاورند. برخی منابع آگاه پیش از این به رویترز گفته‌اند که احتمالاً دولت ترامپ از این کشورها خواهد خواست تا واردات نفت خود از ایران را ۲۰ درصد کاهش دهند.  از کشورهایی که معافیت تحریمی دارند، سه کشور ایتالیا، یونان و تایوان، نفتی از ایران وارد نمی‌کنند و بعید است ترامپ معافیت این سه کشور را تمدید کند.      
گزارش: مهدی قدیری