روایتی جدید از مقبره شهدای مشروطه

بعد از حدود ۱۴ سال از کشف و بررسی قبور شهیدان مشروطه در خانه‌ای نسبتا قدیمی اما نه چندان سرحال در خیابان کمالی چسبیده به یکی از ورودی‌های بیمارستان لقمان، به نظر می‌رسد بالاخره شورای شهر و سازمان زیباسازی آستین‌هایشان را بالا زده‌اند.
به گزارش ایسنا، خیابان کمالی، خیابان مخصوص، بن‌بست شهید سیدمحمد ابراهیمی، چسبیده به یکی از ورودی‌های بیمارستان لقمان مقصدِ امروز شهدای روزنامه‌نگار مشروطه است؛ مقبره‌ای که تا همین یک هفته‌ی پیش با وجود بازدیدهای مکرر مسئولان شهری در طول سال‌های گذشته جز ویرانه‌ای از آن باقی نمانده بود، حتی ظاهر خانه بیشتر به یک بنای فرسوده می‌ماند که چند قدمی تا ویرانه شدن فاصله ندارد، اما وضعیت داخل خانه بدتر از این‌هاست. به جز سه ستون که نای ایستادن روی پا ندارند و سقف را به حالت نیمه مخروبه درآورده‌اند، دیگر نه ردی برای رفتن به زیر زمین باقی مانده و نه قبری روی حیاط خانه، چون با سیمان پوشیده شده‌اند.
آرامگاه «صوراسرافیل»، «ملک‌المتکلمین» و برادر او و یک نفر از یاران این دو روزنامه‌نگار و شهید مشروطه، در حیاط خانه و مهدی ملک‌زاده فرزند ملک‌المتکلمین و همسرش خدیجه‌سلطان در زیرزمین خانه قرار گرفته بودند، زیرزمینی که حالا با آواری از آجر و سیمان پُر شده است. در حیاط خانه و در کنار وسایل انبارشده‌ی سرایدار نیز آجرهای ریخته‌شده از سایبانی جمع شده که برای محافظت از قبر دو روزنامه‌نگار ایجاد شده بود تا از نور آفتاب و برف و باران مصون بماند، اما حالا خود بلای جان قبرها شده است.
گفته می‌شود این خانه در گذشته بزرگ‌تر بوده، اما در سال‌های پیش، بیمارستان لقمان با تصرف بخش‌هایی از آن، اقدام به ساخت‌وساز در اطراف خانه کرده و اکنون فقط مساحتی حدود ۵۰ متر به‌عنوان آرامگاه این پنج نفر باقی مانده است و اکنون بعد از گذشت ۱۴ سال بالاخره خبرهای خوشی از این نقطه‌ی تهران به گوش می‌رسد.
کارگاه مرمت شهیدان مشروطه در حال تجهیز است
سپیده سیروس‌نیا، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران به ایسنا می‌گوید: کارگاه مرمت مقبره شهدای مشروطه در حال تجهیز شدن است، و مساله خرید ملک آن توسط سازمان زیباسازی در حال انجام است.
او با بیان این‌که شورای شهر از سازمان زیباسازی عملا درخواست داشت تا با آغاز پروژه‌ی مرمت و ساماندهی، بازدیدی از روند پیشرفت پروژه داشته باشند، بیان می‌کند: برای خرید این ملک، سازمان زیباسازی هنوز در حال بررسی است، اعتباری نیز پیش‌بینی شده و یکری کارها باید توسط شهرداری منطقه انجام شود، تا مرمت توسط سازمان زیباسازی کلید بخورد.
به گفته‌ی وی یکسری کارها مانند شمع‌گذاری و اقدامات اضطراری آغاز شده‌اند.
او اضافه می‌کند: طرح مرمت و ساماندهی مقبره شهدای مشروطه مشترک بین سازمان زیباسازی، مشاوران طرح و شهرداری منطقه ۱۱ و با نظارت میراث فرهنگی در حال انجام است.
ملاحظات ثبتی و میراثی در نظر گرفته می‌شود/ خانه تملک می‌شود
علی‌محمد سعادتی، مدیر بافت و بناهای تاریخی شهر تهران نیز در گفت‌وگو با ایسنا اظهار می‌کند: شهدای مشروطه و مساله مشروطه در تهران تاریخی یکی از مهمترین کلید واژه‌هایی است که از چند سال گذشته در شهرداری تهران دنبال آن هستیم، اتفاقی که یکی از نقاط و وقایع ماندگارِ آن هم به شهادت رسیدن بزرگان قیامی بودند که در مسیر مشروطه‌خواهی و فاصله گرفتن از نظام پادشاهی به شهادت رسیدند.
او با بیان این‌که زمینی که مقبره این شهدا در آن قرار گرفته در طرح توسعه بیمارستان لقمان بود، می‌گوید: شهرداری در مذاکره با وزارت بهداشت، تلاش کرد این بخش را از طرح توسعه بیمارستان خارج کند، بنابراین با تدبیر آقای حناچی بود با وزارت بهداشت در این خصوص به تفاهم رسیدند و مقرر شد شهرداری  منطقه ۱۱ با همکاری سازمان زیباسازی فرایند تملک و آزادسازی کل مجموعه را در دستور کار قرار دهد.
وی می‌افزاید: با توجه به این‌که در سال‌های گذشته یکی از شهروندان در زمین و در آن موقعیت مستقر بوده با لحاظ کردن مسائل حقوقی وی با تامین حقوق مالکانه ناشی از حضور بلند مدت‌اش از این خانه خارج می‌شود.
او با بیان این‌که سازمان زیباسازی مکلف به تهیه‌ی طرح توسعه‌ی مقبره «صور اسرافیل» و «ملک‌المتکلمین» شد تا از نظر مفهمومی و ساختمانی ملاحظات ثبتی و میراث فرهنگی این طرح در آن اجرائی شود، ادامه می‌دهد: شهرداری منطقه ۱۲ نیز مکلف به تکمیل فرآیند تملک و آزادسازی زمین و ایجاد نقطه‌ای برای معرفی ابعاد مختلف نهضت مشروطه شده است.
سعادتی با اشاره به بازدید روز گذشته‌ - یک‌شنبه ۱۵ مرداد - برخی اعضای شورای شهر از خانه ی محل دفن این دو شهید مشروطه در کنار بیمارستان لقمان، اظهار می‌کند: مرمت و حفاظت اولیه از بنا آغاز شده و از دو سه روز گذشته کارگاه مرمت تجهیز شده است، امیدواریم  فرآیند تملک نیز در یکی دو هفته آینده به پایان برسد و عملا این بنا به طور کامل آزادسازی شود تا یکی از مهمترین موقعیت‌های مرتبط با مشروطه بازنمائی و معرفی شود و اثرات فرهنگی خود را در شهر و آینده ایران با خود به همراه بیاورد.