ایران، چالش‌ جدی اوپک

جلسه هفته آینده اوپک در وین به جلسه مهم و حیاتی برای این سازمان و اعضای تولید کننده نفت عضو و غیر عضو آن تبدیل شده است. موضوعات مختلف از جمله تمدید یا توقف کاهش تولید نفت از سوی تولید کنندگان، موضوع تولید و فروش نفت ایران و همچنین عدم توانایی برخی از کشورها برای افزایش تولید موضوعات پیش روی این سازمان است.
به‌گزارش گروه انرژی نفت خبر از روزنامه الحیات لندن، بيشتر تولید کنندگان و فروشندگان نفت در جهان از جمله اوپک این روزها دغدغه‌های مهمی از جمله کاهش قیمت نفت و توقف کاهش تولید دارند که روزها و هفته‌های آینده باید دید که چقدر از این نگرانی‌ها رنگ واقعیت به خود می‌گیرد و وضعیت بازار نفت را به کدام سمت سوق خواهد داد. شواهد گوناگون از پایان یافتن توافق اوپک در روزهای پایانی ماه میلادی جاری حکایت می‌کند به رغم آنکه اکثر کشورهای اوپک تمایل خود را برای ادامه و تمدید این توافق اعلام کرده‌اند اما جلسه آینده این سازمان در وین بسیار حیاتی است و نتایج آن تاثیر مستقیمی بر بازار نفت خواهد داشت. اعضای اوپک در روزهای ۲۱ و ۲۲ ژوئن (اول و دوم تیرماه ۱۳۹۷) در اتریش جلسه خود را برگزار خواهند کرد که گویا نتایج نهایی این دو جلسه از مهم‌ترین تصمیمات اوپک در دو سال گذشته است. دلیل اول لغو توافق کاهش روس‌ها هستند. آنها که از مدتی پیش بر طبل افزایش تولید و توقف کاهش تولید دمیده‌اند از یک ماه گذشته در حال مذاکره با برخی از تولیدکنندگان نفت بوده تا این توافق متوقف و تولید افزایش یابد. رؤسای شرکت‌های نفتی روسی از جمله «گازپروم نفت» و «رزنفت» در هفته گذشته در مصاحبه‌های جداگانه‌ای از ضرورت افزایش تولید این شرکت‌ها سخن به میان آوردند تا شرکت‌های روسی بتوانند از کلیه ظرفیت‌های تولید خود استفاده کنند. این شرکت‌ها با استدلال بر ایجاد توازن لازم در عرضه و تقاضا در بازار نفت خام در صدد هستند توافق کاهش تولید اوپک تحت هر شرایطی متوقف شود و افزایش قیمت نفت تا ۸۰ دلار در ماه گذشته نیز یکی از اهرم‌های فشار روس‌های برای تولید بیشتر نفت در ماه‌های آینده است. اگرچه روس‌ها در سطح بالای سیاسی و اقتصادی اظهارنظر رسمی در این‌باره نداشته اند اما ولادمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در دیدار ماه گذشته‌اش با مسئولان خبرگزاری‌های مطرح دنیا در سن‌پطرزبورگ اعلام کرد که توافق همکاری کشورش با اوپک همیشگی نیست و امروز بازار نفت از ثبات قابل قبولی برخوردار است. همچنین در نقل قولی از پوتین، قیمت ۶۰ دلار برای هر بشکه نفت برای روسیه قیمت قابل قبولی بوده که نفت اکنون در بازارهای جهانی و رسمی قیمت به مراتب بالاتری دارد و روس‌ها علاقه شدیدی به افزایش تولید دارند. از سویی دیگر عربستان سعودی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت در جهان و یکی از اعضای کلیدی اوپک از چندی پیش اعلام کرده است با افزایش تولید خود می‌تواند هرگونه کاهش تولید را جبران کند. روسیه برای سومین ماه متوالی میزان تولید خود را به صورت نامحسوس افزایش داده که این مقدار به ۱۰ میلیون و۹۷۰ هزار بشکه در ماه رسیده است. خبرگزاری «اینترفاکس» روسیه در گزارش ماهیانه خود مربوط به ماه می ۲۰۱۸ اطلاعاتی از این افزایش تولید روسیه منتشر کرده است. خبرهای اینترفاکس حاکی از این است که این افزایش تولید از ۱۱ میلیون بشکه در روز در هفته ابتدایی ماه ژوئن ۲۰۱۸ فراتر رفته است. روسیه در جریان توافق کاهش تولید خود با کشورهای عضو اوپک تعهد داد بود که میزان تولید خود را تا ۳۰۰ هزار بشکه در روز کاهش دهد اگرچه آنها در ابتدای این توافق نرمشی از خود نشان ندادند اما در ادامه با کاهش تولید موافقت کردند. اینترفاکس همچنین از افزایش تولید نفت خام روسیه روزانه به ۱میلیون و ۵۱۱ تن خبرداده است که در یک ماه گذشته کاهش محسوسی نداشته است. به غیر از فشارهای عربستان سعودی و روسیه، ایالات متحده آمریکا نیز طی چند مرحله به اعضای اوپک هشدار داد تا با پایان زمان توافق کاهش به تولید عادی خود برگشته و بازار دیگر نیازی به ایجاد توازن برای عرضه و تقاضا ندارد. خبرگزاری‌هایی از جمله بلومبرگ و رویترز به نقل از برخی از مقامات آمریکایی و مسئولان نفتی این کشور اعلام کرده است که ایالات متحده مذاکرات فشرده ای را با برخی از کشورهای عضو اوپک انجام داده است و همه توان خود را برای بازگشت به تولید بیشتر با توجه به قیمت مناسب نفت در بازار انجام داده است. اما درباره آینده قیمت نفت در بازار وضعیت بسیار مبهم و پیچیده است. اگرچه بازار نفت آمادگی کاهش و یا افزایش قیمت را ندارد اما تغییر قیمت در ماه‌های آینده یکی از محتمل‌ترین سناریوها برای بازار طلای سیاه است. با پایان احتمالی توافق اوپک برخی اغلب کشورها تولید خود را افزایش خواهند داد اما نباید از کشورهایی چون ونزوئلا، مکزیک و آنگولا غافل شد چرا که افزایش تولید نفت این کشورها با توجه به مشکلات داخلی خود، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. از مهم‌ترین عوامل ایفای نقش در تعیین قیمت نفت در ماه‌های آینده، موضوع نفت ایران است. با توجه به خروج ایالات متحده آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران و کشورهای اروپایی، موضوع تولید و فروش نفت ایران بازار جهانی نفت را تحت الشعاع قرار خواهد داد. هنوز از میزان کاهش احتمالی تولید نفت خام ایران اطلاعاتی در دسترس نیست اما به نظر می‌رسد با آغاز برخی از تحریم‌های آمریکایی، مقدار کاهش نفت ایران روزانه بین ۲۰۰ هزار تا ۵۰۰ هزار بشکه خواهد بود. به نظر می‌رسد کشورهای عضو اوپک توان لازم برای جبران کاهش تولید کشورهایی چون ونزوئلا و ایران را نداشته باشد. این کاهش در حدود ۱ میلیون بشکه در روز برآورد شده است که جبران این تعداد در روزها و ماه‌های اولیه بسیار سخت به نظر می‌رسد. اوپک در ماه‌های آینده آزمون‌های بسیار سختی پیش رو دارد و سیاست‌های این سازمان نقش به سزایی در میزان تولید کشورها و همچنین قیمت نفت در بازار خواهد داشت.