روزنامه روسی نزاویسیمایا گازتا نوشت: ایران آشکارا علیه مواضع گروه تروریستی «داعش در مرز با عراق دست به حملات هوایی زد. این رویداد در استراتژی تهران نقطه تحول و به معنای انتقال به مرحله مشارکت مستقیم در این مناقشه است. دمشق نیز جنگ هوایی خود علیه تروریست ها را ادامه می دهد. با وجود آن که منافع ایران و سوریه در این مساله با منافع امریکا منطبق است، اما، میان این دولت های شیعه متحد و ائتلاف غربی – سنی اختلاف نظرات عمیقی وجود دارد که مانع از هماهنگی عملیات طرفین می شود. این امر، به تشکیل دو گروه موازی و رقیب انجامیده است.
در هفته گذشته، ایران در استان دیاله، واقع در شرق عراق، هواپیماهای جنگنده «اف – ۵ فانتوم» خود، تولید امریکا که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ میلادی، خریداری شده، را وارد عمل کرد. این خبر از سوی بغداد به پنتاگون گزارش شده و منابع امریکایی و ایرانی نیز رسانه های گروهی را از این خبر مطلع ساختند. به گفته حمید رضا ترقی، سیاستمدار ایرانی، این هواپیماهای جنگنده ضربات جدی به داعش وارد آوردند و طی آن، ده نفر از تندروها کشته شدند. ترقی از سازماندهی نوعی منطقه حائل سخن گفت که حملات هوایی نیز در دفاع از آن صورت گرفته است. این منطقه با موافقت عراقی ها به وجود آمده است.
پیش از این، در خصوص مشارکت نیروی هوایی ایران در مبارزه علیه تروریست ها در عراق خبری منتشر نشده بود، اگرچه، نظامیان امریکایی تصریح می کنند که این عملیات پیش از این نیز سابقه داشته است. افزون بر آن، در حال حاضر، تصاویر سردار قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه «قدس» که در نبرد ایران حضور داشته، آشکارا در عراق منتشر می شود. به این ترتیب، تهران از خفا خارج شده و از این پس قصد ندارد این مداخله خود را پنهان کند. افزون بر آن، ارزیابی هایی که در ایران صورت گرفته، نشان از آن دارند که داعش امنیت و به ویژه عرصه های نفتی این کشور را تهدید می کند.
در نگاه نخست نیز می توان از مشترک بودن منافع تهران و ائتلاف بین المللی در مبارزه علیه تروریست ها مطمئن شد. جان کری، وزیر امور خارجه امریکا، معتقد است: «به نظر من، تردیدی در این نیست که اگر ایران در مبارزه علیه داعش، جایگاه مشخصی را به خود اختصاص دهد، این امر موثر و نتیجه آن مثبت خواهد بود». و این در حالی است که تهران و واشنگتن اقدامات خود را با یکدیگر هماهنگ نمی کنند و میان خود، تبادل اطلاعات نیز ندارند. دمشق نیز نمی خواهد با ائتلاف همکاری کند. به گفته بشار اسد، رئیس جمهور سوریه، که با نشریه « Paris Match» مصاحبه ای انجام داده است، این کشور اقدامات خود را با ائتلاف هماهنگ نمی کند، حملات هوایی ائتلاف جدی و موثر نیست و تعداد حملات هوایی روزانه نیروی هوایی سوریه علیه مواضع داعش، بیش از نیروی ائتلاف است. اسد معتقد است: «این مداخله غیرقانونی است. ائتلاف از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد تائید نشده است و بدون در نظر گرفتن تمامیت ارضی سوریه، این حملات را انجام می دهد».
کری بر خلاف اسد، بر وجود ضربات جدی ائتلاف علیه داعش اشاره می کند که مانع از پیشرفت جهادیون شده و به نظامیان عراقی و چریک های کرد اجازه داده تا برخی از مناطق، از جمله مناطق مهم راهبردی را باز پس گیرند. از سوی دیگر، وزیر امور خارجه امریکا تصریح کرد که احتمال دارد، مبارزه علیه جهادیون سال ها به طول انجامد و هنوز تا نابودی کامل داعش راه طولانی در پیش است. در روز چهارشنبه در بروکسل، وی این بیانات را در نخستین نشست ۶۰ متحد ائتلاف، در سطح وزیران امور خارجه، ایراد کرد. اما، شرکت کنندگان در ائتلاف در خصوص این موضوع که پیوستن تهران به ائتلاف می تواند بسیاری از مسائل را حل کند، سخنی نگفتند. به گفته حاکم الزاملی، سیاستمدار عراقی و فرمانده نظامی شیعه، «در صورت برقراری همکاری واقعی میان امریکا و ایران، می توان عراق را طی یک هفته از دست تروریست ها رهایی بخشید».
گارت جنینگس، تحلیلگر هفته نامه « Jane Defence Weekly » تصریح می کند که از قرائن چنین برمی آید که در این منطقه، دو گروه نظامی موازی و رقیب هم وارد نبرد علیه داعش شده اند. نمایندگان پنتاگون به نشریه «وال استریت ژورنال» خبر داده اند که ایران نمی خواهد مواضع خود را تسلیم امریکا و متحدان سنی این کشور کند. کنت پولاک، کارمند انستیتوی بروکینگسکی، خاطر نشان می کند: «این بیشتر به اشاره العبادی (حیدر العبادی، نخست وزیر عراق) خطاب به ایرانی ها مربوط می شود: «هی، ما اینجا هستیم. ما در عراق، منافعی داریم. ما برای دفاع از منافع خود، دست به هر کاری در عراق می زنیم و امریکا تنها قدرت بزرگ در منطقه نیست که می تواند از نیروی هوایی خود استفاده کند».
برخی از کارشناسان معتقدند، که تهران با ورود به عملیات هوایی آشکار، در زمینه ای از تلاش آنکارا برای رسیدن به توافق با واشنگتن در راستای تشکیل منطقه پرواز ممنوع، در صدد ارسال این پیام است: ما ایرانی ها، همان گونه که وارد حریم هوایی عراق می شویم، قادریم به حریم هوایی سوریه نیز وارد و مانع از تحقق این طرح شویم.
اخبار سیاست خارجی - تیک