بازهم تبادل آتش آذربایجان و ارمنستان

گروه بین‌الملل- مهدی یزدی: ارمنستان و جمهوری آذربایجان از وقوع درگیری‌های گسترده‌ در طول مرزهای دو کشور و کشته شدن شماری از نیروهای دو طرف خبر دادند.با وجود آنکه در چند ماه اخیر هر از گاهی اخباری از تنش‌های مرزی میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان به گوش می‌رسید ولی در کل آرامش نسبی بر منطقه حکمفرما بود تا آنکه طرفین نیمه شب گذشته دوباره درگیر شدند. نیروهای نظامی هر دو کشور در بیانیه‌هایی تلاش کردند تا دلایل بروز التهاب اخیر را از منظر خود توضیح دهند.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،وزارت دفاع جمهوری آذربایجان مدعی شد که نیروهای ارمنستانی مشغول فعالیت‌های تجسسی در مرز مشترک و نقل و انتقال جنگ افزار بوده و دوشنبه شب نیز دست به مین گذاری زده بودند. این وزارتخانه افزود که یگان‌های ارتش ارمنستان به تعدادی از مواضع، پناهگاه‌ها و استحکامات نیروهای نظامی این جمهوری با خمپاره و دیگر سلاح‌ها حمله کردند و در نتیجه تلفاتی به نیروها و خساراتی به زیرساخت‌های نظامی وارد شد.
از سوی دیگر وزارت دفاع ارمنستان نیز در بیانیه ای خبر داد که اوضاع در مناطق مرزی تا ساعت ۵ بامداد به وقت محلی ملتهب بوده و تیراندازی‌های شدید که «در نتیجه تحریکات گسترده طرف آذربایجانی آغاز شده»، کماکان ادامه داشته و نیروهای این کشور واکنش متناسبی به آن داده اند.
به ادعای وزارت دفاع ارمنستان، ارتش جمهوری آذربایجان با توپ، خمپاره، پهپاد و جنگ افزارهای سنگین شهرها و مناطق مسکونی کاپان، گوریس، ایشخاناساز، آرتانیش، سوتک و واردنیس شلیک کرد و زیرساخت‌های نظامی و غیرنظامی را توامان هدف قرار داده است.
وزارت دفاع ایروان با اعلام وقوع تلفات در میان طرف ارمنستانی، سران نظامی و سیاسی جمهوری آذربایجان را مسئول اوضاع فعلی و تحولات آتی دانست. نیکول پاشینیان امروز در جریان سخنرانی در مجلس خبر داد که ۴۹ نظامی این کشور در درگیری‌های بامداد دیروز جان باختند.پس از درگیری‌های بامداد دیروز و رایزنی‌های بی وقفه امروز، رسانه‌های آذربایجانی خبر دادند که بالاخره آتش بس میان دو کشور با وقفه ای ۱۵ دقیقه ای از ساعت ۹:۱۵ به وقت محلی برقرار شده است.
نخست وزیر ارمنستان در گفتگو با روسای جمهوری روسیه و فرانسه و وزیر خارجه آمریکا درباره بحران مرزی این کشور، خواستار «پاسخ مناسب جامعه جهانی» و محکومیت «تجاوز» آذربایجان به ارمنستان شد.
وزارت امور خارجه روسیه با انتشار بیانیه‌ای عنوان داشت: «ما از طرفین می‌خواهیم از تشدید بیشتر اوضاع خودداری کنند، خویشتن‌داری پیشه کرده و براساس بیانیه‌های سه‌جانبه سران روسیه، جمهوری آذربایجان و ارمنستان که به تاریخ ۹ نوامبر ۲۰۲۰، ۱۱ ژانویه و ۲۶ نوامبر ۲۰۲۱ برمی‌گردد، نسبت به آتش‌بس پایبند باشند.»
وزارت خارجه روسیه تاکید کرد تمامی مناقشات میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان باید «به طور اختصاصی از طریق سازوکارهای دیپلماتیکی و سیاسی» حل‌وفصل شوند.
افزایش تنش‌ها میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان که می‌تواند صلح در این منطقه را با خطر مواجه سازد با انتقادات بین‌المللی مواجه است.آمریکا با ابراز نگرانی از وضعیت ایجاد شده در امتداد مرز ارمنستان و جمهوری آذربایجان، خواستار توقف فوری درگیری‌ها در این مناطق شد.
جانبداری آنکارا از باکو
اما ترکیه از ارمنستان خواست تا از اقدام‌های «تحریک‌آمیز» خود علیه جمهوری آذربایجان دست بردارد. مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: «ارمنستان باید دست از اقدام‌های تحریک‌آمیز خود بردارد و بر مذاکرات صلح و همکاری با باکو تمرکز کند.»
ترکیه متحد سنتی جمهوری آذربایجان است و در سال‌های گذشته در تجهیز این کشور به پهپادها فعال بوده است. پهپادهای ترکیه‌ای در آخرین جنگ جمهوری آذربایجان و ارمنستان در سال ۲۰۲۰ نقش تعیین‌کننده‌ای داشتند.
ارمنستان و جمهوری آذربایجان پس از نخستین جنگ بر سر قره‌باغ در اوایل دهه ۱۹۹۰ با بیش از ۳۰ هزار کشته، بار دیگر در پاییز ۲۰۲۰ بر سر کنترل این منطقه با یکدیگر درگیر شدند.
در جنگ سال ۲۰۲۰ بیش از ۶ هزار و ۵۰۰ نفر کشته شدند و بخش‌هایی از قره‌باغ به موجب یک توافق آتش‌بس میان ایروان و باکو که با میانجیگری مسکو منعقد شد، تحت حاکمیت دوباره جمهوری آذربایجان درآمد.
البته پس از این توافق هم گزارش‌هایی از وقوع درگیری‌های پراکنده همراه با تلفات منتشر شده است. ارمنستان همزمان از جامعه جهانی خواسته بود تا مانع «اقدام‌های تهاجمی» جمهوری آذربایجان شوند.
الهام علی‌اف، رئيس جمهوری آذربایجان و نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان در ماه مه در پی گفتگوهایشان با شارل میشل، رئیس شورای اتحادیه اروپا با یکدیگر به توافق رسیده بودند تا مذاکرات درباره یک معاهده صلح بر سر منطقه قره‌باغ را پیش ببرند.
اما وقوع درگیری‌های جدید در امتداد مرز ارمنستان و جمهوری آذربایجان حکایت از آن دارد که وضعیت میان دو کشور همچنان ناپایدار باقی‌مانده است به‌گونه‌ای که روند شکننده صلح تحت میانجی‌گری اروپا را تهدید می‌کند. با وجود این در پی درگیری‌های مرگبار روز سه‌شنبه در امتداد مرز ارمنستان و جمهوری آذربایجان، وزرای دفاع ارمنستان و روسیه به صورت تلفنی گفتگو کردند.
به گزارش وزارت دفاع ارمنستان، سورن پاپیکیان، وزیر دفاع این کشور در خصوص وضعیت منطقه و بحران مرزی ایجاد شده توضیحاتی را به سرگئی شویگو، همتای روس خود داده است. بنا به گزارش وزارت دفاع ارمنستان، طرفین در خصوص انجام اقدام‌های لازم برای «تثبیت وضعیت» توافق کرده‌اند.
روسیه در پاییز سال ۲۰۲۰ و پس از آتش‌بس میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان که در پی جنگ یک ماه‌ونیمه به وقوع پیوست، نیروهای حافظ صلح خود در منطقه قره‌باغ مستقر کرد.