کاهش درگیریها در افغانستان

هفته گذشته افغانستان شاهد کاهش درگیری میان نیروهای دولتی با گروه طالبان بود و برخی گمان می کنند که این تحول بابت مذاکراتی است که میان رهبران طالبان برای گفت وگوهای صلح جریان دارد، اما این که آیا بیانگر سرد شدن آتش جنگ و جرقه ای برای صلح باشد، امری مشروط می نمایاند.
روزهای تعطیلی عید قربان در افغانستان به رغم آن که توافقی میان طالبان و دولت برای آتش بس نبود و حتی آتش بس سه ماه دولت از سوی رهبران گروه طالبان نیز رد شده بود تنها با چند درگیری پراکنده در یکی دو استان این کشورسپری شد که این وضعیت کم سابقه، برخی را به این تحلیل رساند که شاید طالبان دارد به صلح فکر می کند.
این کاهش باعث گمانه زنی هایی شد مبنی بر این که امکان دارد رهبران طالبان در حال حاضر با تردید برای ادامه جنگ روبرو هستند و در حال رایزنی برای اتخاذ تصمیم نهایی خود هستند تا به جنگ ادامه دهند یا گفت و گوی صلح را همانطور که غربی ها توصیه کرده اند برگزیند.
روز گذشته «ریکاردو مارچینو» فرمانده عمومی نظامیان پیمان آتلانتیک شمالی موسوم به ناتو مستقر در دانمارک ، در سفرش به کابل و در جریان دیدار با مقامات بلند پایه افغانستان از گروه طالبان خواست که به جای جنگ ، پشت میز گفت و گوهای صلح حاضر شوند.
وی به طالبان توصیه کرد که پیوستن به روند سیاسی می تواند برای آنها امتیازاتی داشته باشد ، زیرا از این مسیر طالبان به قدرت سیاسی و توان یک حزب دست خواهد یافت اما موفق شدن از راه جنگ برای طالبان ناممکن است.
در هر صورت نمی توان نتیجه گرفت که کاهش فعلی جنگ منجر به صلح واقعی در افغانستان خواهد شد زیرا اگر رهبران طالبان با دولت وحدت ملی صلح کنند و در ساختار تشکیلات احزاب و سازمان های این کشور مستقر شوند و از امتیازات سیاسی و کمک مالی دولت افغانستان و آمریکا بهره مند شوند، نمی توان گفت که جنگجویان آنها نیز سنگرهای نبرد را ترک خواهند کرد.
زیرا گذشته افغانستان نشان می دهد که این جنگجویان بطور دائم وابسته به یک گروه یا فرمانده ویژه نبوده اند و در ادوار متفاوت با افراد متفاوت هم پیمان شده و به جنگ خود ادامه داده اند.
اگر به تشکیل گروه طالبان در سال 1994 نیز نگاه کنیم آگاهان مسائل سیاسی افغانستان بر این باورند که بیشترین جنگجویان طالبان، نیروهای سابق «حزب اسلامی» و «حرکت انقلاب» به رهبری مولوی «محمد نبی» بودند و شماری از جنگجویان خارجی و گروه های افراطی دیگر هم وجود داشتند که بعدها به صفوف طالبان پیوستند.
در حال حاضر نیز هیچ ضمانتی وجود ندارد که اگر طالبان با دولت وحدت ملی صلح کند، نیروهای آنها نیز از این روش پیروی کنند و سلاح های خود را برزمین بگذارند زیرا دلایل یک افغان برای سرباز شدن در طالبان با یک فرمانده طالبان فرق می کند و ممکن است فرمانده طالبان با پیوستن به فرآیند صلح بتواند در قدرت سیاسی سهیم شود اما سرباز طالبان دغدغه قدرت ندارد مشکل نان دارد.
چنانچه «امرالله صالح» رئیس سابق اداره امنیت ملی افغانستان و رئیس جنبش «روند سبز» پیش از این درباره حضور داعش در افغانستان گفته بود که داعش نام جعلی طالبان است، زیرا شماری از جنگجویان شبکه حقانی و طالبان پرچم سفید خود را به سیاه مبدل کرده اند.
وی افزوده بود که اکنون طالبان تحت نام داعش در تلاش راه اندازی جنگ های فرقه ای، کشتار مردم بی گناه و براه انداختن رعب و وحشت در شهرهاست که این افراد در واقع همان افراد طالبان هستند و حدود 90 درصد افراد داعش با سابقه عضویت در طالبان در این گروه فعالیت دارند و داعش خارجی در صفوف آنها وجود ندارد و اگر باشد، هم خیلی اندک هستند.
صالح در مطلبی هم که در صفحه اجتماعی خود در همین ارتباط نوشته ؛ آورده است هسته های خوابیده و احتیاطی طالبان و گروه حقانی که انتحاری را پرورش و نگهداری می کنند، در برابر پول زیاد این حملات را به نام داعش انجام می دهند و می ‌گذارند داعش مسئولیت آن را بر عهده بگیرد.
صالح معتقد است اگر مردم در جریان اعترافات واقعی و دست نخورده کسانی که با نام داعش دستگیر شده اند، قرار گیرند ، متو جه خواهند شد که اکثرشان در واقع اعضای فعال طالبان هستند.
با توجه به این نگاه که از واقعیت هم به دور نیست، می توان ادعا کرد، هیچ ضریب اطمینانی وجود ندارد که پس از پیوستن رهبران طالبان به روند صلح، افرادی که خود آنها نیز معترف اند که حدود 20 گروه مشابه وجود دارد با طالبان یکجا به روند صلح بپیوندند.
زیرا این افراد هیچ منفعتی برای خود در بدنه گروه های ثابت تعریف نکرده اند و فقط شرایط باعث شده که با طالبان همراه شوند و اغلب برای تامین نیازهای فردی خود بجنگند و اگر طالبان به روند صلح همراه شود، احتمال آن وجود دارد که با نام گروه های دیگری و با فرماندهی افرادی تازه به جنگ خود ادامه دهند.
این نگرانی از چشم رهبران دولت وحدت ملی افغانستان پوشیده نمانده است و پیش از این «محمد اشرف غنی» رئیس جمهوری افغانستان نیز گفته بود که نمی خواهد صلحی را بوجود بیاورد که ادامه جنگ در این کشور را بدنبال داشته باشد.
در همین راستا دولت افغانستان و مردم این کشور تنها خواهان نمونه ای از صلح هستند که بدون مداخله و اهداف پشت پرده خارجی به توافق همه افغان ها رسیده باشد که بتواند تمام افغان ها و جنگجویان را به روند صلح همراه کند و نیروهای خارجی هم که برای منافع خود با گروه های داخلی برای ادامه جنگ کمک می کنند، از این کشور خارج شوند و در غیر آن صلح با اهداف خارجی، منجر به امنیت در افغانستان نخواهد شد.