ما از کی "پالم‌خور" شدیم؟

روغن پالم و خودنمایی اش در لبنیات پرچرب، در یک ماه گذشته بسیار پرحاشیه شده است. پالم خوردن ما ایرانی ها البته سرنخی در هدفمندی یارانه ها دارد.

 واردات روغن «پالم» موضوع جديدي نيست. سال هاست که ما پالم خور شده ایم اما به تازگی مسئولان وزارت بهداشت در دولت یازدهم سعی در جلوگیری از ورود این روغن به کشور را دارند. جداول گمرک نشان مي دهد که اين روغن با عنوان روغن خام نخل و پالمسيت تقريبا هرسال به کشور وارد شده است.

هرچند واردات يک سال پرآب و تاب تر و يک سال کمرنگ تر انجام شده اما به جز چهارسال در خلال ۲۳سال گذشته هرسال این روغن به ایران وارد شده است. اما چند تغيير مهم سبب شد اين روغن گياهي خبرساز شود و يکي از اين خبرها: «رشد ۹ هزار و ۵۰۰ درصدي واردات «پالم» در سال ۹۱» است و دیگری رشد واردات پالم از سال ۱۳۸۹.

تاریخ اول یعنی سال ۱۳۹۱ همزمان با افزایش تحریم ها و تاریخ دوم مربوط به آغاز اجرای قانون هدفمندی یارانه هاست. دو عاملی که زخم های آن هنوز در اقتصاد کشور به چشم می خورد و ترمیم آنها شاید سال ها زمان ببرد.

با این حال آمارها نشان می دهد، پاسخ به این سوال که، "ما در ایران از چه زمانی پالم خور شدیم؟" دو وجه دارد. وجه اول که نشان می دهد واردات پالم از سال ۱۳۷۱ وجود داشته اما وجه دوم و مهم تر اینکه در دو مقطع زمانی یعنی آغاز قانون هدفمندی یارانه ها در سال ۱۳۸۹ و دوم در سال ۱۳۹۱ و همزمان با افزایش تحریم ها، سهم پالم در مواد غذایی و لبنیات کشور افزایش یافت. گواه این ادعا نمودار آمار واردات پالم به نقل از انجمن صنفی روغن نباتی است.

براساس آمار این انجمن، در سال ۱۳۸۶ بیش از ۳۰۰ تن روغن پالم در کشور وارد می شد که به یکباره و درسال ۱۳۸۹ همزمان با اجرای قانون هدفمندی یارانه ها، این رقم به ۶۶۱ هزار تن (بیش از دوبرابر) رسید.

در جدول زیر میزان واردات پالم طی ۷ سال اخیر را بخوانید؛

سال


کل واردات روغن خام (هزار تن)


واردات پالم (هزار تن)


درصد

۱۳۸۶


۱۱۷۷


۳۲۲


۲۸.۲

۱۳۸۷


۹۶۱


۵۵۰


۵۷.۲

۱۳۸۸


۱۱۰۲


۵۵۱


۴۹

۱۳۸۹


۱۳۹۶


۶۱۸


۴۴

۱۳۹۰


۱۱۹۷


۵۴۹


۴۵

۱۳۹۱


۱۵۵۹


۶۹۴


۴۴

جهش دوم درسال ۱۳۹۱ بود. براساس آمار انجمن صنفی روغن نباتی در سال ۱۳۹۰ بیش از ۵۴۰ هزار تن روغن پالم وارد کشور شده است که این رقم با جهش بسیار محسوسی در سال ۱۳۹۱ به ۶۹۴ هزار تن رسیده است.

در نمودار زیر سیر صعودی واردات روغن پالم از سال ۱۳۸۹ را ببینید؛







زمزمه های استفاده از روغن پالم در سال ۱۳۸۹
سال ۱۳۸۹ را می توان یکی از سخت ترین سال های صنایع لبنی کشور دانست. چرا که افزایش حامل های انرژی و هزینه های تولید ناشی از اجرای قانونی هدفمندی یارانه ها، راهی جز افزایش قیمت برای صنایع لبنی باقی نگذاشته بود. اما دولت صراحتا صنایع را از افزایش قیمت محصولات لبنی باز داشت که البته این دستور دولت آنقدر هم دوام نیاورد و در آغاز سال ۱۳۹۰ صنایع لبنی گران شدند.

در کنار این گرانی، شرکت های لبنیاتی که تحت فشار دولت محمود احمدی‌نژاد برای پایین نگه داشتن قیمت محصولاتشان بودند، تنوع محصولاتشان را مخصوصا در نوع پرچرب بالا بردند؛ تنوع شیر، ماست و پنیر پس از اجرای هدفمندی یارانه ها زیاد شد.

اما نکته حایز اهمیت، تحرکات صنایع لبنی برای کاهش هزینه های تولیدی خود بود. مسئله ای که برخی کارشناسان مواد غذایی این تلاش ها برای کاهش هزینه های تولید محصولات لبنی از سوی صنایع را سرآغاز روی آوردن آنها به پالم می دانند. ادعایی که آمار ها نیز آنرا تایید می کند و کشور از سال ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ یعنی در بحبوحه تلاش صنایع لبنی برای کاهش هزینه های خود که متاثر از اجرای قانون هدفمندی یارانه بود، شاهد افزایش بی سابقه واردات روغن پالم بود.

با این حال اما فعالان بخش خصوصی که در واردات روغن پالم دست دارند، از این مسئله ابراز بی اطلاعی می کنند. به طوریکه، محمد قبله، دبیر انجمن صنایع روغن‌ نباتی پیش از این ، در پاسخ به این سئوال که "گفته می‌شود پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها به کارخانه‌های صنایع غذایی اجازه داده شد تا برای کاهش قیمت تمام شده تولید از روغن پالم استفاده کنند" گفت: "از این موضوع اطلاعی ندارم. "

وزارت بهداشت در سال ۱۳۸۷ مجوز داد
اما آنچه که روی آوردن به پالم پس از اجرای قانونی هدفمندی یارانه ها و تلاش برای کاهش قیمت تمام شده تولید را تقویت می کند، اظهارات رئیس سازمان غذا و دارو از زمان اعطای مجوز به صنایع لبنی برای استفاده از پالم در محصولاتی به جز شیر و ماست است.

رسول دیناروند در این باره می گوید: "در سال ۸۹، واردکنندگان به سازمان استاندارد و وزارت بهداشت نفوذ کردند و مجوز استفاده از روغن پالم در برخی از فرآورده‌های لبنیاتی مانند بستنی‌ها، پنیر فرآوری‌شده، خامه و... را گرفتند. "

حالا این صحبت های معاون وزیر بهداشت و رییس سازمان غذا و دارو را می توان در کنار آمار رسمی افزایش واردات پالم در سال ۱۳۸۹ (همزمان با اجرای قانونی هدفمندی یارانه ها) و زمزمه هایی از استفاده از پالم در همان سال از سوی صنایع لبنی گذاشت، تا مشخص شود ما ایرانی ها از چه زمانی پالم خور شدیم. حتی اگر دبیر انجمن صنایع روغن‌ نباتی از این موضوع ابراز بی اطلاعی کند.

واردات روغن پالم به کشور در سه ماهه نخست سال ۱۳۹۳

کشور مبدا


وزن (تن)


ارزش (هزار دلار)

چين


۲۰۶۶


۳۵۵۵

گرجستان


۴۲۴


۵۷۱

امارات


۴۴۵۰


۵۵۱۲

اندونزى


۲۶۴


۳۰۳

تركيه


۱۱۶


۱

سنگاپور


۵۲۹۶


۵۲۵۰

مالزى


۲۴۴۹


۲۷۴۳

جمع


۱۴۹۶۴


۱۷۹۶۷

منبع:خبرآنلاین