امکان سنجی تحریم های جدید کنگره آمریکا

«قانونگذاران آمریکایی همچنان در تلاش‌اند تحریم‌های بیشتری علیه ایران وضع کنند اما تاکنون نتوانسته‌اند اتفاق آراء را در این خصوص به دست آوردند». این عنوان گزارشی است که روز چهارشنبه خبرگزاری رویترز به نقل از سناتور های امریکایی منتشر کرده است.

به گزارش پایگاه خبری فریادگر، سناتورهای آمریکا روز سه‌شنبه از تمایل خود برای وضع قانونی برای تمدید تحریم‌های ایران که تا پایان سال 2016 منقضی می‌شود، خبر دادند که به واسطه آن کنگره می‌تواند هر زمان که نیاز آن را احساس کرده تحریم‌های جدیدی علیه این کشور در ارتباط با برنامه موشکی‌اش اعمال کند.

قانون تحریم‌های ایران که محدودیت‌هایی را علیه این کشور به بهانه برنامه هسته‌ای، موشکی و آنچه واشنگتن حمایت از تروریسم می‌خواند، اعمال کرده است تا پایان سال جاری (میلادی) منقضی خواهد شد اما نمایندگان هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه از تمدید این قانون حمایت می‌کنند.

سناتور کاردین، عضو دموکرات کمیته روابط خارجی سنا در یک میزگرد با خبرنگاران اذعان کرد که قانون‌گذاران آمریکا هنوز نتوانسته‌اند رای کافی برای حمایت از این قانون و تصویب آن را به دست آوردند، چرا که اعضای کنگره دیدگاه‌های متفاوتی دارند.

رویترز در این گزارش همچنین به احتمال وقوع یک درگیری میان رئیس جمهور و کنگره اشاره کرده است: «دولت اوباما رئیس‌جمهور آمریکا به کنگره هشدار داده است که با وضع تحریم‌های جدید علیه ایران مخالفت خواهد کرد، زیرا به توافق بین‌المللی هسته‌ای با ایران ضربه خواهد زد. همین امر زمینه را برای یک جنگ احتمالی بر سر یک قانون جدید فراهم کرده است».

سناتور باب کورکر، رئیس‌ جمهوری‌خواه کمیته روابط خارجی سنا نیز گفت که در حال همکاری با سناتور کاردین روی این قانون است و امیدوار است که تلاش‌هایش حمایت قوی هر دو حزب را جذب کند. هر چند به گفته دستیاران این سناتورها هنوز اقدامات علنی نشده و آنها اطلاعات بیشتری در این زمینه ندارند.

سناتور کاردین پیش از این نیز پس از اجرای توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 که تابستان گذشته در وین حاصل شد، قانونی را پیشنهاد داد که به موجب آن نظارت آمریکا بر اجرای این توافق بیش‌تر می‌شد. این قانون هیچ‌گاه برای رای‌گیری در مجلس سنای تحت کنترل جمهوری‌خواهان مطرح نشد.

وی گفت که هنوز فکر می‌کند این طرح اعتبار دارد و می‌خواهد آن را به عنوان متمم به قانون تحریم‌های ایران اضافه و یک چارچوب قانونی ایجاد کند که بر اساس آن، هر زمان ایران به توسعه برنامه موشکی بالستیکش ادامه داد، تحریم‌های جدیدی علیه این کشور وضع شود.

ماه گذشته تیم کین و کریس مورفی دو سناتور دموکرات حامی توافق هسته‌ای طرحی جداگانه برای تمدید قانون تحریم‌های ایران تا زمانی‌که رئیس‌جمهور اوباما بتواند ماهیت صلح آمیز برنامه‌ هسته‌ای ایران را تضمین کند ارائه دادند. هم چنین کلی آیون سناتور جمهوری خواه آمریکا با حمایت 18 تن دیگر از سناتورهای هم حزبی‌اش، یک طرح جداگانه برای تمدید قانون تحریم‌های ایران تا سال 2031 ارائه داد که علاوه بر این خواهان وضع تحریم‌هایی جدید برای این کشور در ارتباط با برنامه موشکی‌اش شده است.

بر اساس این گزارش، میچ مک کانل رهبر اکثریت مجلس سنا گفت که می‌خواهد هر طرحی در خصوص ایران دست کم 67 رای موافق برای مطرح شدن را داشته باشد تا بتواند مانع از وتوی رئیس‌جمهوری شود، چرا که در این صورت حتی اگر رئیس‌جمهور آمریکا بخواهد قانونی را وضع کند، سناتورها مانع از آن خواهند شد.

آیا امکان وضع تحریم وجود دارد؟

این اولین بار نیست که آمریکا میخواهد در وضع تحریم ها پا را فراتر از شورای امنیت بگذارد. پیش از این سازمان دولت های آمریکا اقدام مشابهی در این زمینه داشته است.  به عنوان مثال این سازمان در دهه 1960 جمهوری دومینیکن و کوبا را مشمول تحریم قرار داده است، در حالی که از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد در آن زمان تحریمی علیه این دولت‌ها وجود نداشت. سازمان دولت‌های آمریکایی در توجیه این تحریم‌ها اظهار می‌کرد که وضع تحریم، توسل به زور و مشمول ماده 53 منشور ملل متحد نیست؛ بنابراین نیازی به مجوز شورای امنیت ندارد (مجوز ماده 53 همان مجوزی است که به سازمان‌های منطقه‌ای اجازه اتخاذ اقدامات قاهرانه علیه دولت‌ها را می‌دهد). به‌عبارت دیگر، از نظر این سازمان در صورتی که تحریم‌ها به تنهایی اعمال شوند و همراه با توسل به زور نباشند، ممنوع نیستند و سازمان‌های بین‌المللی اختیار وضع و اجرای آنها را دارند. بر اساس این استدلال، وضع تحریم، اقدامی شبیه به قطع روابط دیپلماتیک است و اعمال یا عدم اعمال آن جزو اختیارات حاکمیتی دولت‌هاست و اعمال چنین اختیاری هیچ گاه از دولت‌ها سلب نشده است. نفس اینکه فصل هفتم منشور ملل متحد، وضع تحریم و محاصره اقتصادی را جزو اموری دانسته است که در اختیار شورای امنیت هستند، بیانگر حق انحصاری برای شورای امنیت در این خصوص است و اگر قرار بر این باشد که امور موضوع فصل هفتم شورای امنیت، در اختیار دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی هم قرار داشته باشد، به جای یک نظام امنیت جمعی، نظام‌های امنیت دسته جمعی خواهیم داشت که گاه حتی با یکدیگر تعارض نیز خواهند داشت و این امر، نافی صلح و امنیت بین‌المللی است.

با این همه حتی اگر امریکا باز هم قصد چنین کاری داشته باشد مطابق بابرجام اجازه نخواهد داشت علیه فعالیت های هسته ای ایران تحریم وضع کند، چرا که وضع هرنوع تحریم علیه فعالیت هسته ای ایران نقض آشکار برجام است و دراین صورت آمریکا محکوم خواهد شد. اما همچنان این احتمال وجود دارد که آمریکا بخواهد فعالیت های موشکی را بهانه کند که البته سخنگوی وزارت خارجه آمریکا و همچنین مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بارها تاکید کرده اند که در امنیت ملی ایران دخالت نخواهند کرد.

با همه اینها ایران باید تلاش کند بهانه ای به دست سازمان های بین المللی و به ویژه سازمان های حقوق بشری ندهد و این امر مستلزم آن است که ایران به پروتکل های بین المللی به ویژه در زمینه مجازات ها بپیونددد و به مفاد آن پایبند باشد. 
گزارش:سحر مهرابی