منشاء خارجی اصلی‌ترین علت غبارناکی کشور

 دبیرستاد ملی سیاست گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار سازمان حفاظت محیط زیست گفت: بخش وسیعی از کشورهای عربستان، عراق، سوریه، اردن، امارات متحده عربی و عمان به عنوان کانون گرد و غبار تاثیرگذار بر غرب و جنوب غرب کشور شناسایی شده اند.
به گزارش روز یکشنبه ایرنا از سازمان حفاظت محیط زیست، علی محمد طهماسبی بیرگانی با اشاره به وضع موجود گرد و غبار با منشاء خارجی تاثیرگذار بر کشور افزود: ۸ کانون اصلی گرد و غبار شناسایی شده است، کانون شماره ۱ که در جنوب عربستان قرار دارد و بخش وسیعی از مناطق جنوبی عربستان، عمان، یمن و دریای سرخ را تحت تأثیر قرار می‌دهد، در همه فصل‌ها با شدت‌ خیلی زیاد، فعال است؛ کانون شماره ۲ در شمال امارات، کشورهای امارات متحده عربی، عربستان، قطر، بحرین، دریای عمان و بندر مکران را متأثر می‌ کند، این کانون، در شرایط خاص جوی و در فصل‌های بهار و زمستان، مناطق جنوبی ایران شامل استان‌های هرمزگان، فارس، کرمان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
وی افزود: کانون شماره ۳ که در شمال عربستان واقع شده، در همه فصل‌ها با شدت زیاد فعال است. این کانون کشورهای عربستان، اردن، عراق، سوریه و کویت و همچنین خلیج‌فارس و دریای سرخ را متاثر می‌کند، کانون ۳ در فصل زمستان در شرایط خاص جوی می‌تواند مناطق جنوب ‌غربی ایران شامل استان‌های خوزستان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر را نیز تحت تاثیر قرار دهد که رخداد اخیر کانون شماره ۴ در جنوب‌ غربی عراق، کشورهای عراق، قطر، بحرین، امارات متحده عربی، کویت و همچنین خلیج فارس را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این کانون در فصل‌های بهار، تابستان و زمستان می‌تواند مناطق جنوب و جنوب‌ غربی ایران را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
وی ادامه داد: کانون شماره ۵ در شمال عراق، در فصل‌های بهار و تابستان با شدت خیلی زیاد و در زمستان با شدت متوسط فعالیت می‌کند. این کانون کشورهای عراق، قطر، بحرین، امارات متحده عربی، کویت، خلیج فارس و نیمه غربی ایران شامل استان‌های کردستان، همدان، کرمانشاه، ایلام، لرستان، خوزستان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و زنجان را می‌تواند تحت تاثیر شرایط جوی مختلف قرار دهد که رخداد اخیر از بخش هایی از کانون شماره ۴ و بخش های جنوبی سوریه و شرق اردن بوده است. 
دبیر ستاد ملی سیاست گذاری وهماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار اضافه کرد: کانون شماره ۶ که در کشور ترکمنستان واقع شده است، کشورهای ترکمنستان و افغانستان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مناطق شمال‌ شرقی ایران و سواحل جنوبی دریای خزر شامل استان‌های خراسان شمالی، خراسان رضوی، گیلان، مازندران و گلستان است که در فصل‌های بهار و تابستان ممکن است از کانون شماره ۶ متاثر شوند.

طهماسبی بیرگانی به کانون‌های شماره  ۷ و ۸ واقع در جنوب افغانستان که کشورهای افغانستان، پاکستان و بندر مکران را متأثر می سازد اشاره کرد و گفت: کانون شماره ۷ در فصل زمستان در شرایط جوی خاص می‌تواند استان سیستان و بلوچستان واقع در جنوب‌شرقی ایران را تحت تاثیر قرار دهد. 

به گفته وی یکی از مهم ترین اثرات و پیامدهای توفان های گرد و غبار در کشور، وارد آمدن خسارت به منابع زیستی و اقتصادی مناطق غبارخیز و سایر مناطق همجوار و متاثر از این پدیده به دلیل گسیل غبار و تبع آن غبارناک شدن نواحی اخیر است. علاوه بر این آسیب‌های ناشی از این موضوع به سلامت ساکنان و تحمیل هزینه‌های ناخواسته به مردم، یکی دیگر از دهها پیامد وقوع گرد و غبار در کشور است.
طهماسبی بیرگانی با بیان این که پدیده های جوی از جمله وزش باد در هنگام تغییر فصول از شدت بیشتری برخوردار است و این مهم باعث ایجاد گردوغبار در روز گذشته بوده است، گفت: کشور عراق با نزدیک به ۲۴ میلیون هکتار مناطق غبارخیز سالانه قریب به ۵.۵ میلیون تن غبار را به کشورهای همجوار گسیل می کند. این رقم درباره کشور سوریه نزدیک به ۴ میلیون هکتار با ۷.۳ میلیون تن گسیل غبار و کشورهای یمن، عمان و امارات متحده عربی با ۲۰ میلیون هکتار مناطق غبارخیز ۱۲ میلیون تن غبار تولید و گسیل می کند.

دبیرستاد ملی سیاست گذاری وهماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار به توزیع اعتبارات گردوغبار اشاره کرد و گفت: در سال های اخیر و با فرمان مقام معظم رهبری مبلغ ۲۷ هزار میلیارد ریال به دستگاه های عضو ستاد ملی اختصاص یافته است که باعث مدیریت و کنترل ۳.۲ میلیون هکتار از اراضی غبارخیز داخل کشور شده است.

طهماسبی بیرگانی عملیات نهالکاری، بوته‌کاری، حفاظت، مراقبت و آبیاری سنواتی آن ها، قرق و مدیریت چرا، خرید و نصب تجهیزات و نگهداری ایستگاه‌های پایش، لایروبی انهار، بهسازی مسیل‌ها و مدیریت رواناب‌ها را از مهم ترین اقدامات مقابله ای تعریف شده در مواجهه با پدیده گردوغبار در استان های کشور عنوان کرد.
وی تعارض اقدامات پیشگیرانه، مدیریتی و مقابله‌ای پدیده گرد و غبار با معیشت مردم و همچنین ماموریت ذاتی برخی دستگاه‌های اجرایی، عدم هماهنگی دستگاه‌های عضو ستاد در سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و اجرای عملیات و در نتیجه کاهش اثربخشی اقدامات، وابستگی کامل عملیات اجرایی به اعتبارات صندوق توسعه ملی و نبود ردیف اعتباری مطابق با برنامه‌های ۵ ساله توسعه کشور به منظور اجرای عملیات، نامناسب بودن زمان مبادله موافقت نامه و تخصیص اعتبار با توجه به فصل مناسب برای اجرای اقدام های بیولوژیک، تخصیص دیرهنگام  اعتبارات، مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم و سختی در خرید تجهیزات مرتبط با آنالیز و پایش گردوغبار و وجود چالش‌های منطقه‌ای به منظور پیشبرد برنامه‌های مشترک کنترل کانون‌های خارجی تاثیرگذار بر کشور را از موانع و چالش های مقابله با پدیده گردوغبار دانست.