فضای مجازی غیرقابل محدود کردن است

روزنامه همشهری با چاپ یادداشتی از مصطفی کواکبیان، دبیرکل حزب مردم‌سالاری به عنوان مخالف طرح محدود کردن فضای مجازی به نقل از وی تاکید کرد که اساسا فضای مجازی قابل محدود کردن نیست. در این یادداشت آمده است:
فضای مجازی به‌گونه‌ای اهمیت پیدا کرده که امروز به‌عنوان ابزار نظارت افکار عمومی، یکی از ملزومات حکمرانی مطلوب به شمار می‌رود. یکی از مهم‌ترین اهداف نهضت عاشورا هم امر به معروف و نهی از منکر بود. افکار عمومی امر نظارت جمعی را به‌عهده دارند که لازمه حکمرانی مطلوب است. برای این نظارت شفافیت هم لازم است. به‌عبارت دیگر، نظارت افکار عمومی لازمه حکمرانی مطلوب، ایجاد شفافیت لازمه نظارت افکار عمومی و استفاده از فضای مجازی هم لازمه شفافیت امور است. پس اگر ما به‌دنبال ایجاد حکومت مطلوب هستیم باید از فضای مجازی استقبال کنیم و برای آن اهمیت قائل شویم، چراکه برای ما شفافیت ایجاد می‌کند و این شفافیت هم برای ما نظارت افکار عمومی را به ارمغان می‌آورد و نظارت افکار عمومی هم حتما زمینه‌ساز یک حکمرانی مطلوب خواهد بود. در زمان حضور در مجلس همواره طرفدار شفافیت بوده‌ام و در همه را‌ی‌گیری‌ها برای موضوع شفافیت، به‌عنوان موافق صحبت کرده‌ام. چون معتقدم آنها که ریگی در کفش دارند از شفافیت هراسان و گریزانند. آنها که پاشنه آشیل دارند مخالف شفافیت هستند و لذا همین افراد هم طرفدار فضای مجازی نیستند. جالب آنکه مخالفان فضای مجازی بیشترین استفاده را از فضای مجازی می‌برند. توییتر مگر فیلتر نیست، اما ما کمتر کسی از مقامات جمهوری اسلامی را می‌شناسیم که در این اپلیکیشن فعالیت نداشته باشد. اگر واقعا فیلترینگ توییتر برای ما وجود دارد چگونه است که همه با انواع فیلترشکن‌ها در توییتر فعال هستند. جالب‌تر آنکه در این ایام، همه هیئت‌های مذهبی و مجالس عزاداری و حتی تکایا از ابزار فضای مجازی استفاده می‌کنند. این موضوع نشانگر اهمیت فضای مجازی است.
از سوی دیگر، کسی که به‌دنبال محدود کردن فضای مجازی است، درواقع شناختی از فضای مجازی و ویژگی‌های این تکنولوژی ندارد. با توجه به پیشرفت‌های فنی در حوزه فضای مجازی باید گفت که در واقع امکان ایجاد محدودیت در این فضا وجود ندارد. بسیاری از کشورهای دنیا تلاش کرده‌اند تا آنجا که می‌توانند فضای مجازی را محدود کنند، اما در عمل امکان‌پذیر نبوده است. لذا آن عده‌ای که فکر می‌کنند می‌توان فضای مجازی را محدود کرد، درواقع تلاش بیهوده‌ای می‌کنند و بی‌جهت دست و پا می‌زنند. هرچیزی را بخواهیم ممنوعیتی در مقابل آن ایجاد کنیم، قطعا راه خود را از طرق دیگر باز می‌کند. به مصداق «الانسان حریص علی ما منع» انسان همواره به‌دنبال این است که در هر کجا مانعی برایش ایجاد می‌شود، راهی باز کند. لذا ایجاد محدودیت ناشی از عدم‌شناخت است و امکان‌پذیر نیست.
البته ما مخالف ساماندهی فضای مجازی نیستیم، اما این ساماندهی نیازمند تعریف و تبیین است. بنده مسئول کمیته فضای مجازی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در مجلس دهم هم بودم و در کمیسیون امنیت شورای‌عالی فضای مجازی هم شرکت می‌کردم و در همان جا نظرات خود را اعلام می‌کردم و می‌گفتم که طرفدار ایجاد شبکه ملی اطلاعات هستم. اشکالی ندارد که شبکه ملی اطلاعات شکل بگیرد، اما این به‌معنای بستن، فیلتر کردن و محدود کردن نیست. باید به‌دنبال ساماندهی باشیم و شبکه ملی اطلاعات را هم باید پیگیری کرد و ببینیم که چرا کارها در این مدت آنگونه که باید، پیش نرفته است.
با این حال، بحث ساماندهی نباید به سمتی برود که این موضوع امنیتی شود. یعنی به‌عنوان مثال نباید به افراد بگوییم که اگر شما وارد فضای مجازی می‌شوید، اول احراز هویت شوید سپس وارد این فضا شوید. اگر هنری وجود دارد، چرا جلوی فساد اخلاقی برخی از سایت‌ها گرفته نمی‌شود. هیچ‌کس هم طرفدار فساد اخلاقی نیست. آنها که دنبال محدودیت فضای مجازی هستند، کمتر وارد این مسائل می‌شوند و بیشتر بحث آنها جنبه سیاسی و امنیتی پیدا می‌کند.
بنده به کسانی که برای قانونی کردن محدودیت‌ها تلاش می‌کنند می‌گویم که راه به جایی نمی‌برید. در مجلس هفتم هم طرح جمع‌آوری و غیرقانونی اعلام کردن استفاده از ماهواره مطرح و تصویب شد. درحالی‌که الان مضحک است که بگوییم چرا قانون جمع‌آوری ماهواره‌ها را اجرا نمی‌کنید؟ با گذشت زمان این موضوع دیگر مفهومی ندارد. در آن زمان هم، با وجود اینکه بنده در مجلس حضور نداشتم، در مصاحبه‌ها اعلام می‌کردم که این قانون جواب نمی‌دهد. ما اگر به تاریخ هم مراجعه کنیم می‌بینیم که زمانی رادیو هم ممنوع بوده است. لذا ایجاد محدودیت جواب نمی‌دهد، اما اگر کسی دلسوزانه به‌دنبال ساماندهی مفید فضای مجازی است، آن هم نه با جنبه‌های سیاسی و امنیتی، مردم از آن استقبال می‌کنند.