تغییر استراتژی نفتی عربستان به نفع ایران است؟

در مدت کوتاهی موضع عربستان در بازار نفت، دوباره تغییر کرد: عربستان سعودی که پیش از این می‌گفت آماده است تا همزمان با اعمال تحریم‌های نفتی ایران، تولید نفت خود را به ۱۲ میلیون بشکه در روز برساند، حالا می‌گوید در ماه آینده میلادی، عرضه نفت خود به بازارهای جهانی را ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش می‌دهد. علاوه بر این، وزیر انرژی عربستان امروز گفته است اوپک و متحدان غیراوپکی آن باید تولید نفت خود را یک میلیون بشکه در روز کاهش دهند. دلیل تغییر موضع عربستان در بازار نفت چیست؟ آیا موضع جدید عربستان به نفع ایران است و تحریم نفت‌ ایران را دشوارتر می‌کند؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، خالد الفالح وزیر انرژی عربستان سعودی امروز در نشست کشورهای صادرکننده نفت در ابوظبی گفته است که اوپک و متحدان غیراوپکی آن، توافق نظر دارند که بنا به «تحلیل فنی»، تولید نفت باید نسبت به سطح ماه اکتبر (ماه گذشته میلادی)، حدود یک میلیون بشکه در روز کاهش یابد. وی همچنین گفته است که عربستان در ماه دسامبر (ماه آتی میلادی) صادرات نفت خود را ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش می‌دهد.
وزیر انرژی عربستان گفته است که در میان ۲۵ کشور تولیدکننده نفتِ عضو اوپک و غیرعضو اوپک این اجماع وجود دارد که موجودی انبارهای تجاری نفت خام نباید دوباره افزایش قابل توجهی یابد. یکی از دلایل کاهش شدید قیمت نفت خام بعد از اواسط سال ۲۰۱۴، افزایش شدید موجودی انبارهای نفت خام در دنیا در اثر افزایش عرضه نفت بود.
خالد الفالح همچنین گفته است که عربستان به‌صورت دلبخواهی تولید نفت را کاهش نمی‌دهد و این وضعیت تقاضا برای نفت است که کاهش تولید را «دیکته» می‌کند. وزیر انرژی امارات متحده عربی هم گفته است که به دلیل شرایط بازار نفت نیاز به «تغییر استراتژی» وجود دارد. خالد الفالح گفته است که عربستان برنامه‌ای برای حذف اوپک ندارد؛ اوپک یک سازمان سیاسی نیست و ما پرداختن به سیاست را به وزرای امور خارجه‌مان واگذار می‌کنیم!
نظیر این سخنان که اوپک نباید به یک سازمان سیاسی و نفت به یک اسلحه تبدیل شود، در ماه‌های گذشته از زبان بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران شنیده می‌شد. اما حالا در حالی که چند روزی از آغاز تحریم‌های نفتی ایران می‌گذرد، عربستان تغییر موضع داده و از کاهش تولید نفت و غیرسیاسی بودن اوپک حرف می‌زند. عربستان و روسیه در ماه‌های گذشته تلاش کردند تا توافق نفتی اوپک و غیراوپک برای کاهش تولید نفت، متوقف یا حداقل تضعیف شود تا آن‌ها بتوانند تولید نفت خود را افزایش دهند. اما به‌تازگی این موضع عوض شده و در عمل صحبتِ یک «توافق نفتی جدید» به میان کشیده شده است. دلیل این امر چیست؟
 
از کاهش قیمت نفت تا قتل خاشقچی
قیمت نفت در حدود ۴۰ روز گذشته حدود ۲۰ درصد کاهش یافته است. چیزی که باعث شد تا در آستانه اعمال تحریم‌های نفتی ایران قیمت نفت کاهش یابد، افزایش تولید نفت توسط سه کشور آمریکا، عربستان سعودی، و روسیه بود. تولید نفت آمریکا ظرف ماه‌های گذشته به شدت بالا رفته و به ۱۱.۶ میلیون بشکه در روز رسیده است. تولید نفت این کشور که حالا هم از عربستان و هم از روسیه پیشی گرفته است، در سال آینده میلادی آستانه ۱۲ میلیون بشکه در روز را نیز پشت سر خواهد گذاشت.
روسیه نیز اجرای توافق نفتی را به کلی کنار گذاشته و تولید نفت خام این کشور اخیراً به ۱۱ میلیون و ۳۹۰ هزار بشکه در روز رسیده است. عربستان نیز که که تا مدت‌ها به‌منظور رعایت توافق نفتی زیر ۱۰ میلیون بشکه در روز نفت تولید می‌کرد، در ماه گذشته تولید نفت خود را به بیش از ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز رساند.
عربستان سعودی مدعی است که استراتژی نفتی‌اش به دلایل اقتصادی و برای جلوگیری از پر شدن مجدداً انبارهای نفت خام تغییر کرده است. در عمل نیز کاهش بیشتر قیمت نفت می‌تواند به کاهش درآمدهای دولت سعودی و کسری بودجه این کشور منجر شود. هدف اقتصادی عربستان این است که مانع از کاهش بیشتر قیمت نفت شود؛ با این حال، تعقیب این هدف و اتخاذ استراتژی جدید ممکن است بنا به دلایل سیاسی صورت گرفته باشد. نگرانی‌ها بابت قیمت نفت و موجودی انبارها جدید نیستند و در ماه‌های گذشته که روسیه و عربستان مشغول افزایش تولید بودند نیز وجود داشتند. شکی نیست که استراتژی جدید عربستان به نفع ایران است، چرا که با کاهش تولید نفت اوپک و متحدان غیراوپکی‌اش، کار دولت ترامپ برای کاهش عرضه نفت ایران، به مراتب دشوارتر می‌شود.
اما «دفاع از ایران» در برابر تحریم‌های نفتی آمریکا، هدف عربستان سعودی نبوده است. این کشور، به احتمال قوی به دلیل پرونده قتل خاشقچی، سیاست جدید نفتی را اتخاذ کرده است. در آمریکا، دموکرات‌ها کنترل مجلس نمایندگان را در دست گرفته‌اند و فشارها بر ترامپ برای برخورد سرسختانه با محمد بن سلمان ولیعهد سعودی به دلیل قتل خاشقچی، قطعاً افزایش خواهد یافت. احتمالاً عربستان که از این موضوع آگاه است با استفاده از اهرم نفت به دنبال این است که حاشیه امنی برای محمد بن سلمان ایجاد کند. عربستان با استراتژی جدید این سیگنال را به دولت آمریکا می‌فرستد که اگر به ولیعهد سعودی فشار وارد کند، دولت سعودی نیز با کاهش تولید نفت و افزایش قیمت‌ها پاسخ آن را خواهد داد. ترامپ از کاهش قیمت نفت حمایت می‌کند و عربستان با استراتژی جدید به دولت ترامپ یادآور شده است که فرمان قیمت نفت در دست پادشاهی سعودی است.