رقابت ژنرال ها برای ریاست کمیسیون ها

قطار مجلس دهم کم کم با شکل‌گیری بخش‌های مختلف آماده حرکت از ایستگاه اول است. در بخش اول ترکیب هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی با رای گیری در صحن علنی مشخص شد و بعد از آن نمایندگان برای شروع قانون گذاری و نظارت بر اجرای قانون آمادگی خود را برای حضور در کمیسیون‌های تخصصی اعلام کردند. در جریان عضویت در کمیسیون‌ها حواشی به وجود آمد که روند ایجاد تشکیل کمیسیون‌ها به تاخیر افتاد و برآورد زمانی که هیات رئیسه مجلس داشت محقق نشد.

ترافیک در کمیسیون‌های خاص

برخلاف سرعت بسیار زیاد نمایندگان در شعب پانزده‌گانه برای بررسی و تایید اعتبار نامه‌ها، در تعیین تکلیف ترکیب کمیسیون‌های تخصصی شاهد کندی و پافشاری برخی نمایندگان برای حضور در کمیسیون‌های جذاب و عدم حضور در برخی کمیسیون‌هایی که شاید به لحاظ سیاسی و قانون‌گذاری خروجی خاصی ندارد، بودیم. در این بین کمیسیون‌های امنیت ملی و سیاست خارجی(38 داوطلب)،صنایع و معادن(32 داوطلب)، برنامه، بودجه و محاسبات(31 داوطلب) و اقتصادی(29 داوطلب) بیشترین استقبال برای حضور را دارند. در مقابل کمیسیون‌هایی چون فرهنگی، قضایی، اصل 90 و شوراها با سه تا هفت داوطلب رکورد دار کمترین اقبال هستند. در لیست ابتدایی ثبت نام نمایندگان برای عضویت در کمیسیون‌ها تنها چهار نفر برای کمیسیون فرهنگی نام نویسی کردند که با واکنش داخلی و بیرونی مجلس مواجه شد. در صحن علنی زمانی که علی مطهری سکان اداره جلسه را بر عهده داشت نسبت به این موضوع تذکر داده شد اما نکته حائز اهمیت این است که شخص مطهری با وجود اینکه سابقه حضور در کمیسیون فرهنگی را دارد، در مجلس دهم برای حضور در این کمیسیون همیشه تعطیل حاضر به ثبت نام نشد. اما علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی که اولویت نخست خود را حضور در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در نظر گرفته بود بعد از آنکه متوجه استقبال کمرنگ از کمیسیون فرهنگی شد، برای حضور در این کمیسیون داوطلب شد. فداکاری لاریجانی مسبوق به سابقه است در مجلس نهم که کمیسیون شوراها با اقبال خوبی مواجه نشد، لاریجانی اولین نفری بود که تغییر کمیسیون دارد و شوراها را برای عضویت انتخاب کرد.

 نگاه آیین نامه به عضویت هیات رئیسه

طبق آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی هر کمیسیون تخصصی باید 23 عضو داشته باشند بنابراین برای ایجاد تعادل در ترکیب کمیسیون‌های راه کارهایی در آیین نامه دیده شده است. در مسیر متوازن کردن تعداد اعضای کمیسیون‌های، روسای شعب پانزده گانه با نواب رئیس نشست‌هایی برگزار می‌کنند تا امروز تنها یک نشست تشکیل شده است و بر اساس اخبار منتشر شده داوطلبان کمیسیون‌های پر طرفدار راضی به حضور در کمیسیون‌های دیگر نشدند. اما در این بین شاهد خروج دو عضو هیات رئیسه مجلس از جذاب‌ترین کمیسیون، یعنی کمیسیون برنامه و بودجه بودیم، دلیل این خروج نیز به ماده 21 آیین نامه داخلی مجلس بر می‌گردد که عضویت اعضای هیات رئیسه در کمیسیون برنامه را ممنوع کرده است به این جهت احمد امیرآبادی فراهانی و محمد قسیم عثمانی  از کمیسیون برنامه و بودجه انصراف دادند و به کمیسیون پر طرفدار دیگر یعنی اقتصادی رفتند.علاوه بر ممنوعیت حضور اعضای هیات رئیسه در کمیسیون برنامه و بودجه، این نمایندگان نمی‌توانند در کمیسیون‌های تخصصی جایگاه رئیس و سخنگو را داشته باشند. اما در ادامه این گزارش ترکیب احتمالی اعضای هیات رئیسه بر اساس سوابق کاری و علمی شان بررسی می‌شود.

کمیسیون آموزش و تحقیقات، اصلاح طلب یا اصولگرا

بعد از آنکه تکلیف رئیس موقت مجلس مشخص شد و با رای نمایندگان محمدرضا عارف از تکیه زدن به کرسی ریاست قوه مقننه محروم شد، نفر اول تهران اعلام کرد برای حضور در کمیسیون آموزش و تحقیقات نام نویسی خواهد کرد. این اقدام بر خلاف تصور بسیاری از کارشناسان بود چرا که برآورد می‌کردند که این شخصیت دانشگاهی با توجه به اینکه دوره‌ای ریاست سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور را بر عهده داشت به کمیسیون برنامه و بودجه خواهد رفت. از سوی دیگر برخی نزدیکان عارف از احتمال ریاست او در مرکز پژوهش‌ها خبر می‌دهند با این حال گفته می‌شود معاون اول دولت اصلاحات تمایلی به حضور در مرکز پژوهش‌ها ندارد. اما از اردوگاه اصولگرایان محمد مهدی زاهدی وزیر دولت احمدی نژاد با سابقه  ریاست کمیسیون آموزش، می‌تواند رقیب سر سختی برای عارف بر سر سکانداری کمیسیون آموزش و تحقیقات باشد. علی مطهری نیز برای حضور در کمیسیون آموزش نام نویسی کرده است اما از آنجایی که در مجلس نهم حضور او در این کمیسیون پذیرفته نشده است این احتمال وجود دارد با توجه به دغدغه‌های فرهنگی‌اش مجدد به کمیسیون فرهنگی برود. در بین افرادی که در این کمیسیون نام نویسی کردند حضور فریده اولاد قباد با سابقه آموزش و تحقیقات به چشم می‌خورد و احتمال می‌رود که یکی از کرسی‌های هیات رئیسه کمیسیون را در اختیار بگیرد. جبار کوچکی نژاد نیز با توجه به تجربه سخنگویی کمیسیون آموزش، به نظر می‌رسد بخواهد مجدد رابط کمیسیون با رسانه‌ها باشد.

کمیسیون اجتماعی، کمیسیونی زنانه

از 17 نماینده زن مجلس دهم، پنج خانم در این کمیسیون نام نویسی کردند و همین تعداد قابل توجه احتمال حضور آنها در ترکیب هیات رئیسه کمیسیون را افزایش خواهد داد. در بین این زنان، سهیلا جلودارزاده از شانس بیشتری برخوردار است چرا که در مجلس ششم او تجربه حضور در ترکیب هیات رئیسه مجلس را داشته بنابراین می‌تواند، یکی از کرسی‌های هیات رئیسه این کمیسیون را به نام خود بزند. به نظر می‌رسد همچنان مجلس آمادگی حضور زنان در ریاست کمیسیون‌های را نداشته باشد بنابراین نباید انتظار داشته باشیم بانوان ما بتوانند بر این کرسی تکیه بزنند. در این کمیسیون از اردوگاه اصلاح طلبان شاهد حضور علیرضامحجوب و از گعده اصولگرایان عبدالرضا مصری هستیم که این دو فرد به دلیل سوابق اجرایی و نمایندگی که دارند می‌توانند رقیبی برای تکیه زدن بر کرسی ریاست کمیسیون اجتماعی باشند.

جدال هیات رئیسه شدن در کمیسیون اقتصادی

برخلاف کمیسیون اجتماعی، در کمیسیون اقتصادی تنها شاهد حضور یک نماینده خانم است. فاطمه سادات حسینی که در کارنامه کاری‌اش حضور در سازمان نظام مهندسی وجود دارد خواهان حضور در کمیسیون اقتصادی یکی از پر طرفدارترین کمیسیون‌های مجلس است. همان طور که گفته شد این کمیسیون طرفدار زیادی دارد و به احتمال زیاد در زمان انتخابات هیات رئیسه جنجال سختی شکل بگیرد چرا که از هر دو جریان سیاسی کشور شاهد حضور افراد پر توان هستیم که باید دید شانس کدام برای ریاست کمیسیون بیشتر خواهد بود، کاظم دلخوش، الیاس حضرتی، محمدرضا پور ابراهیمی، سید ناصر موسوی لارگانی و محمود بهمنی برای ریاست در این کمیسیون داوطلب خواهند شد. در این بین شانس پور ابراهیمی و بهمنی بالاتر است. رحیم زارع هم مانند چهار سال گذشته در لیست این کمیسیون قرار داد و احتمالا مجدد سخنگویی را بر عهده خواهد گرفت.

رقابت کواکبیان و بروجردی برای ریاست کمیسیون امنیت ملی

علی لاریجانی، مصطفی کواکبیان، کاظم جلالی، مجتبی ذوالنوری، سید حسین نقوی حسینی، حشمت الله فلاحت پیشه، کریمی قدوسی، علاءالدین بروجردی، محسن علوی و محمد علی وکیلی از جمله افراد سرشناسی هستند که برای حضور در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم نام نویسی کردند. از همین ابتدا باید نام لاریجانی، وکیلی و علوی را برای حضور در ترکیب هیات رئیسه این کمیسیون به دلایل مختلف خط زد. لاریجانی انصراف داد، وکیلی طبق آیین نماینده نمی‌تواند در پست ریاست و سخنگویی قرار بگیرد و محسن علوی پسر وزیر اطلاعات روحیه محافظه کارانه‌ای دارد بنابراین بعید است برای تکیه زدن بر یکی از کرسی‌های هیات رئیسه کمیسیون داوطلب شود. از بین اسامی باقی مانده باید به این نکته اشاره کرد که تا امروز کاظم جلالی تاکید داشته است می‌خواهد تنها عضو ساده کمیسیون باشد شاید او برای ریاست مرکز پژوهش‌ها خوابی دیده که تمایلی برای حضور در ترکیب هیات رئیسه ندارد. اما برای ریاست کمیسیون امنیت به نظر می‌رسد، کواکبیان و بروجردی دو رقیب اصلی باشند. در مجلس نهم کریمی قدوسی هرگز شانسی برای حضور در ترکیب هیات رئیسه کمیسیون نداشت اما شاید این بار با اتحاد اولیه در اردوگاه اصولگرایان او بتواند دبیر کمیسیون بشود.نقوی حسینی سه سال اول مجلس نهم سخنگوی کمیسیون امنیت بود و توانست سخنگویی کمیسیون برجام را هم در اختیار بگیرد این بار نیز شاید چنین شانسی به او داده شود تا مجدد رابط کمیسیون و رسانه‌ها باشد. اما در فهرست اولیه منتشر شده برای حضور در کمیسیون‌ها نام دو خانم در کمیسیون امنیت دیده می‌شود. پروانه مافی با تجربه حضور در مجمع تشخیص مصلحت نظام و هاجر چناری که بیشتر در زمینه اجتماعی کار کرده است خواهان حضور در سیاسی‌ترین کمیسیون مجلس هستند.

کمیسیون برنامه، جذاب ترین کمیسیون

کمیسیون برنامه از آنجایی که بیشترین تماس را با بخش‌های اقتصادی دولت دارد از جاذبه خاصی در بین نمایندگان برخوردار است و به جهت افراد زیادی برای حضوردر این کمیسیون نام نویسی کردند. اما به نظر می‌رسد برای کرسی ریاست رقابت جدی بین محمدرضا تاجگردون از اردوگاه اصلاح طلبان، با حمیدرضا حاجی بابایی و جهانبخش محبی نیا از جریان اصولگرایی شکل بگیرد. همچنین افرادی چون محمدرضا تابش، غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی، هادی قوامی، فرهاد تجری و محمد مهدی مفتح در این کمیسیون حضور دارند که برای نایب رئیسی تا سخنگویی می‌توانند شانس بالایی داشته باشد با این حال جعفرزاده اعلام کرده است ترجیح می‌دهد عضو ساده باشد تا بتوانند مسائل را با فراغ بال بیشتری دنبال کنند.

کمیسیون بهداشت مغفول از نام آشناها

در کمیسیون بهداشت و درمان تنها یک وزیر حضور دارد که از آنجایی که نایب اول رئیس مجلس است نمی‌تواند ریاست کمیسیون را بر عهده داشته باشد.  بعد از پزشکیان، علی نوبخت حقیقی برادر سخنگوی دولت، نام آشنای این کمیسیون است، او برای حضور در ترکیب هیات رئیسه مجلس ثبت نام کرد و به نظر می‌رسد این بار برای ریاست کمیسیون بهداشت سکان این بخش مجلس را در اختیار بگیرد تا تنش مقننه و مجریه در بخش بهداشت و سلامت به کمترین حد خود برسد. از اعضای کمیسیون بهداشت مجلس دهم، رستمیان و خضری به مجلس دهم راه یافته‌اند اما هر دو نماینده برای حضور در کمیسیون اجتماعی داوطلب شده‌اند.

کمیسیون شوراها تکرار مجلس نهم

کمیسیون شوراها تنها سه داوطلب دارد که دو نفر آن رئیس و نایب رئیس اول کمیسیون شوارهای مجلس نهم است، به نظر امیر خجسته و کولیوند بدون دغدغه دوباره بر کرسی‌های قبلی خود تکیه بزنند. اما اگر کواکبیان تصمیم بگیرد کمیسیون امنیت را رها و به کمیسیون شوراها بیاید، خجسته باید راه سختی را برای رسیدن به ریاست کمیسیون طی کند.

کمیسیون صنایع دومین کمیسیون پرطرفدار

32نفر از نمایندگان مجلس برای رسیدن به کرسی‌های کمیسیون صنایع و معادن  اعلام آمادگی کرده اند که در نهایت تنها 23 نفر آنها شانس حضور در این کمیسیون را خواهند داشت. عبدالرضا هاشم زایی نفر آخر تهران و رئیس سنی مجلس دهم در کمیسیون صنایع و معادن حضور دارد و از آنجایی که سن او از همه بیشتر است شاید ریاست کمیسیون را بر عهده گیرد. با این حال عزیر اکبریان، نادرقاضی پور، حمیدرضا فولادگر، حسن سبحانی‌فر، احسان قاضی زاده هاشمی، علی اصغر یوسف نژاد نیز در کمیسیون صنایع حضور دارند که برای نایب رئیسی و دبیری داوطلب می‌شوند . اما در این بین زهرا سعیدی مبارکه که تحصیلاتی در زمینه صنایع دارد با قاطعیت از سخنگویی کمیسیون می‌گوید و امیدوار است همکارانش به او اعتماد کنند.

وضعیت 5 کمیسیون دیگر

کمیسیون‌های دیگر مجلس از جمله عمران، فرهنگی، کشاورزی، قضایی و حقوقی و اصل 90 خالی از افراد سرشناس هستند. در عمران مهرداد لاهوتی شانس بیشتری برای ریاست داد. در کمیسیون فرهنگی به طور قطع احمد سالک بر کرسی ریاست تکیه می‌زند. محمد دهقانی و الهیار ملکشاهی برای ریاست کمیسیون قضایی و حقوقی به رقابت می‌پردازند و از آنجایی که دهقان از عدم حضور در ترکیب هیات رئیسه مجلس دلخور است، به نظر می‌رسد برای جبران آن ریاست کمیسیون قضایی به او برسد. در کمیسیون کشاورزی شاهد حضور مجدد احمد علی کیخا نماینده سابق مجلس هشتم هستیم که شاید بر اساس تجربه‌ای که در مجلس دارد شانس ریاست او افزایش یابد. اما در کمیسیون اصل 90 اوضاع کمی فرق می‌کند چرا که بر اساس آیین نامه داخلی رئیس این کمیسیون با رای مستقیم نمایندگان در صحن علنی و با پیشنهاد هیات رئیسه مجلس تعیین می‌شود. حسن نوروزی و محمدعلی پورمختار هر دو تجربه حضور یک دوره‌ای در کمیسیون اصل 90 را دارند و باید دید کدامیک به هیات رئیسه مجلس نزدیکتر هستند تا سکان کمیسیون اصل 90را که کمیسیونی نظارتی است برعهده می‌گیرد. فردا یکشنبه 23 خرداد نشست دیگری بین روسای شعب پانزده‌گانه با نواب رئیس مجلس برگزار می‌شود تا ترکیب کمیسیون‌ها نهایی و انتخابات برای هیات رئیسه آنها تا دوشنبه برگزار شود.
گزارش:نسترن دقیقی