حج؛ دستاو‌يز عربستان براي تحقق اهداف سياسي

پس از آنکه عربستان براي حجاج ايراني شروط تعيين کرد، مقامات ايراني واکنش‌هاي تندي نشان دادند، در اين زمان بود که احتمال تحريم حج افزايش يافت. مراجع تقليد نيز در اظهار نظر‌هاي صريح از لزوم حفظ عزت سخن گفتند و رفتار عربستان را تقبيح کردند. محمد صالح جوکار، يکي از اعضاي کميسيون امينت ملي و سياست خارجي نيز اعلام کرد: «با وجودي که اعلام شد تا هشت شعبان تکليف حج تمتع براي زائران ايراني مشخص مي‌شود ولي باز هم رژيم آل سعود با رفتارهايش نشان داده که حاضر به پاسخگويي درباره شهداي منا و پرداخت ديه و همچنين مجازات عوامل تجاوز به دو نوجوان و دادن تعهد جهت برگزاري حج عزتمندانه براي زائران ايراني نيست».

با وجود همه اين مسائل، کابينه عربستان در کمال وقاحت مدعي شد که دولت ايران به دليل جلوگيري از اعزام شهروندانش به حج امسال در مقابل خداوند و جهانيان مسئول است! به گزارش شبکه خبري العالم سعودي‌ها همچنين ادعا کردند: «دولت عربستان، «تلاش‌هاي ايران» براي مانع تراشي بر سر حضور حجاج ايران در مراسم حج با هدف سياسي کردن آن و همچنين سوء استفاده از آن در راستاي آسيب رساندن به دولت رياض را مردود مي‌داند.

اين در حالي است که دولت عربستان همه امکانات مادي و بشري خود را براي خدمت به حجاج و تأمين امنيت و راحتي آنها در هنگام انجام مراسم حج به کار گرفته است». در واقع مشخص نيست مقصود کابينه عربستان از اين ادعا چيست! المانيتور هم در گزارشي اقدام دولت عربستان را بررسي کرد و نوشت:«رياض با منع حضور مردم ايران در حج به دنبال آن است که مواضع تهران غيرموجه جلوه پيدا کند.»

اين نشريه در ادامه گزارش خود به اين نکته اشاره مي‌کند که عربستان دارد حج را به عنوان حربه‌اي عليه ايران استفاده مي‌کند و با اين کار به دنبال دستيابي به مقاصد سياسي است. اين نشريه در ادامه نوشته است:«ايران بيش از هر کشور ديگري از عربستان به دليل خطاهاي امنيتي در حج سال گذشته انتقاد کرد. تهران گفت حکومت عربستان متولي ضعيفي براي مکه و مدينه بوده و بايد اداره مراسم حج از آن‌ها گرفته شود. اختلافات درباره روند صدور ويزا به اين معنا است که ايراني‌ها نمي‌تواند در حج امسال شرکت کنند، که سال گذشته 61000 ايراني در آن حضور داشتند. بدون شک مسئولان رياض کاملا از اين بابت رضايت دارند.»

اين نشريه همچنين هدف اصلي عربستاني‌ها را انزواي ايران در منطقه مي‌داند:« رياض از زمان قطع روابط با تهران از ديگر کشورهاي مسلمان خواسته با آن همراه شوند. بحرين و سودان سريعا همراه شدند و امارات و کويت سفراي خود را فرا خواندند. اردن پس از سفر جانشين وليعهد عربستان، محمد‌بن سلمان به اين کشور در ماه آوريل سفير خود را از تهران فرا خواند. اين هفته، مالديو هم که وابستگي زيادي به کمک عربستان دارد، به آن‌ها ملحق شد و روابطش با ايران را قطع کرد.با اين حال، عربستان مي‌داند اکثر کشورهاي اسلامي‌حاضر نيستند روابط خود با ايران را قطع کنند».

با همه اينها بايد ديد آيا ايران مي‌تواند عليه عربستان در مجامع بين‌المللي اقامه دعوا کند؟ آيا ايران اين ابتکار عمل را خواهد داشت که بتواند عربستان را به دليل کارشکني‌هاي اخير محکوم کند؟

محمد‌حسن آصفري در اين باره گفته است:«در شرايط فعلي ايران به هيچ‌وجه حاضر به شرکت در مراسم حج تمتع نيست‌ و بايد از عربستان به سازمان کنفرانس اسلامي ‌و مجمع عمومي‌سازمان ملل شکايت کند.» حقيقت آن است که عربستان مانند هر کشور ديگري در صدور رواديد مختار است و منع قانوني براي صدور رواديد ندارد، بويژه آنکه ديگر روابط رسمي‌با ايران ندارد. اما عربستان بي‌شک در مورد واقعه منا مسئول است و ايران بايد هرچه سريع‌تر حقوق قربانيان منا را پيگيري کند. اما در اين ميان ايران با مشکلي به نام حمله به سفارتخانه و کنسولگري عربستان مواجه است. اگر اين مشکل وجود نداشت بي‌شک دستگاه ديپلماسي ابتکار عملي براي مقابله با عربستان داشت.