منافع ملی عربستان در امنیت ایران است

گروه سیاسی- مانیا شوبیری: سفر مهم شاهزاده خالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان سعودی، به تهران نقطه روشنی در تحول روابط ایران و عربستان بود. وزیر دفاع عربستان سعودی در راس یک هیئت عالی رتبه نظامی به ایران سفر و با رهبر معظم انقلاب و رئیس‌جمهوری ایران و برخی دیگر از مقامات ایرانی دیدار و گفت و گو کرد. او حامل پیامی از پادشاه عربستان برای رهبر انقلاب بود.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،منصوری آرانی که سابقه حضور در سفارت عربستان را در کارنامه خود دارد معتقد است در صورتی که دیدارهای خالد بن سلمان در ایران موفقیت آمیز بوده باشد می‌تواند دو کشور را به تعاملات بیشتر نزدیک کند. وی با تاکید بر اینکه عربستان خواستار تعامل بیشتر با ایران است، می‌گوید: راهبرد عربستان کاملا تغییر کرده است و آنها راهبردشان را براساس منافع ملی خود ترسیم کرده‌اند، به نظر می‌رسد در این راهبرد منافع ملی آنها در امنیت منطقه است.
وی در ادامه این گفت‌وگو نگاهی نیز به مذاکرات ایران و آمریکا و نقش عربستان در این مذاکرات داشته است.
مشروح گفت‌وگوی «مردم سالاری» با عباسعلی منصوری آرانی، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی را در ادامه می‌خوانید:
با سفر مهم خالد بن سلمان به تهران آغاز کنیم، تحلیل شما از این سفر چیست؟ چقدر حضور وزیر دفاع عربستان در ایران را داری اهمیت می‌دانید؟
سه کشور در جهان اسلام بسیار مهم هستند، ایران، عربستان و مصر. این کشورها به عنوان ستون‌هایی جهان اسلام شناخته می‌شوند. از طرفی ایران و عربستان دو کشوری هستند که ضمن اینکه به عنوان ستون‌های جهان اسلام شناخته می‌شوند، در بعداقتصاد، نفت، انرژی و گردشگری بسیار مهم هستند و نقش تعیین کننده‌ای را در جهان ایفا می‌کنند. از ده‌ها سال قبل این دو کشور در نعیین قیمت نفت و انرژی تاثیر داشتند.
از طرفی از لحاظ جغرافیای در شمال و جنوب خلیج فارس و تنگه هرمز که یک تنگه فوق العاده استراتژیک هست، آنها را به کشورهای مهمی تبدیل کرده است. تمام این موارد از لحاظ جغرافیایی، اقتصادی و سیاسی اهمیت این را دو کشور را نشان می‌دهد؛ بنابراین هر گونه رفت و آمد و ارتباط بین این دو کشور می‌تواند بسیار مهم باشد.
در تاریخ روابط این دو کشور ما فراز و نشیب‌های زیادی را داشته‌ایم و می‌توان گفت بهترین زمان ارتباط بین دو کشور به دوره ملک عبدالله پادشا عربستان برمی‌گردد، در آن زمان دولت آقای خاتمی روی کار بود، البته که آقای رفسنجانی معمار این ارتباطات بودند. ما باید آقای رفسنجانی را از طرف ایران و ملک عبدالله را از طرف عربستان به عنوان معمار ارتباطات و تعاملات بشناسیم.
سفر خالد بن سلمان به عنوان وزیر دفاع اهمیت زیادی دارد، در عربستان نفر اول پادشاه عربستان است، نفر دوم ولیعهد و نفر سوم به صورت نانوشته وزیر دفاع شناخته می‌شود.
وزارت دفاع، وزارت خاصی در عربستان هست؛ اگر پادشاه یا ولیعهد پیام مهمی داشتند این پیام‌ها توسط وزیر دفاع منتقل می‌شود.
خالد بن سلمان به عنوان نفر سوم و پسر پادشاه حامل پیامی مهمی برای مقام معظم رهبری و در عین حال دیدارهایی را هم با رئیس کل نیروهای مسلح داشتند. وقتی وزیر دفاع حامل پیام پادشاه عربستان برای رهبری هستند گویای این هست که این سفر بسیار مهمی بوده و می‌تواند اهمیت زیادی در تعاملات نظامی، سیاسی و استراتژیک دو کشور دو کشور داشته باشد.
بعد از سفر خالد بن سلمان به ایران، توئیتی منتسب به اکانتی از محمد بن سلمان، به زبان فارسی منتشر شد که مورد توجه قرار گرفت. نظر شما در مورد این توئیت چیست؟
دو کشور ایران و عربستان زمان‌هایی که به هم نزدیک شدند و در ابعاد مختلف با هم تعامل داشتند، پرچم جهان اسلام برافراشته تر از قبل بوده است و زمان‌های که باهم درگیر شدند، انرژی آنها صرف این درگیری‌ها بوده است، بنابراین هر دو کشور با شرایطی که الان غزه، فلسطین و به طور کلی جهان اسلام دارد به نظرم می‌آید که به این نتیجه رسیده‌اند که همکاری بیشتر در ابعاد مختلف هم به سود طرفین، جهان اسلام و هم کشورهای منطقه است.
بنظر می‌رسد محمد بن سلمان هم با درک این موضوع وزیر دفاع عربستان را به ایران فرستاده است. در حقیقت این استنباط از خود این رفت و آمدها هم می‌شود. می‌توان امیدوار بود که این سفر باعث تعاملات و نزدیکی دو کشور باشد. من فکر می‌کنم که بن سلمان با یک درک درست و منطقی به شرایط نگاه می‌کند و تمایل دارد که با گفت‌وگوهایی که بین ایران و آمریکا در جریان است، موضوعات منطقه‌ای را نیز بین ایران و عربستان در دستور کار قرار دهد.
همکاری ایران و عربستان می‌تواند آرامش را به یمن بازگرداند و دولت مردمی در آنجا استقرار یابد. موضوع لبنان می‌تواند شرایط خوبی پیدا کند، کشورهایی که تحت تاثیر هستند مثلا بحرین روابطش با ایران بهبود پیدا کند و با توجه به اینکه اکثریت شیعه هستند مردم این کشور می‌توانند به ایران رفت و آمد کنند. بنابراین بن سلمان و مسئولین ما به این نقطه رسیده‌اند که از شرایط منطقه درک درستی دارند.
بهبود شرایط چه منفعت‌های را برای دو کشور به دنبال دارد؟
به نظر می‌آید این ایران و عربستان که در دورانی تهدید برای همدیگر بودند، الان به این درک رسیده‌اند که می‌توانند فرصت فوق العاده‌ای برای هم باشند و واقعا فرصت‌هایی که ما می‌توانیم در تعامل با همدیگر ایجاد کنیم بی‌نهایت زیاد است، هم برای ایران هم برای عربستان.
در بحث انرژی، گردشگری و اقتصادی می‌توانیم تعاملات خوبی داشته باشیم، حتی می‌توانیم مانورهای مشترک نظامی را در خلیج فارس، دریای سرخ، دریای عمان و اقیانوس هند با هم برگزار کنیم که این هم می‌تواند بسیار موثر باشد.
به جای اینکه این کشورها هزینه‌های زیادی را خرج خرید سلاح‌های نظامی کنند، می‌توانند این هزینه ها را در بخش‌های دیگه سرمایه گذاری نمایند.
از طرف دیگر چون محمد بن سلمان به دنبال تعریف یک فضا گردشگری در عربستان است، به یک امنیت پایدار نیاز دارد، و به همین دلیل در این راستا حرکت می‌کنند و حتما این کار درستی است که طرفین یک درک مثبت از تعاملات با همدیگر داشته باشند.
نقش عربستان در مذاکرات ایران و امریکا چیست؟ چه میزان می‌توانند تاثیر داشته باشد؟
ترامپ ظرف یک ماه آینده به عربستان سفر می‌کند، اگر مذاکراتی ایران و آمریکا نتایج مثبتی داشته باشه و اگر ما پایان خوبی را در این مذاکرات ببینیم، می‌تواند مذاکرات نهایی با حضور ایران، آمریکا، عمان و عربستان در جده یا ریاض باشد. این موضوع می‌تواند به تعامل بیشتر ما و عربستان هم کمک کند.
کشورهای حاشیه خلیج فارس و خیلی از کشورهای عربی متاثر از عربستان هستند، یعنی اگر عربستان درخواستی از کشور جهان عرب داشته باشد، نود درصد از آنها تاثیرپذیر هستند و معمولا به درخواست های عربستان جواب مثبت می‌دهند.
زمان‌هایی که روابط ما با عربستان خوب بوده، قاعدتا با کشورهای عربی هم رابطه خوبی داشتیم، اما زمانی‌های که با عربستان رابطه خوبی نداشتیم، رابطه ایران با جهان عرب نیز تحت تاثیر قرار گرفته است.
به نظر می‌آید که این دیدارها و گفتگوها برای کشور ما فوق العاده راهبردی است و ما باید در این قالب سعی کنیم تا جایی که امکان دارد سوتفاهمات را برطرف کنیم.
معمولا سوءتفاهم‌ها بین کشورهای همجواری وجود دارد، مهم این است که رهبران این کشورها این سوءتفاهمات را برای مردم خودشان مرتفع کنند. درجه اول بین خود رهبران و بعد بین مردم و بعد می‌شود در این تعاملات از فرصت‌هایی که ایجاد می‌شود استفاده کرد.
ترامپ در اولین سفر خود قرار است به عربستان برود، معنای این سفر این است که عربستان جایگاه ویژه‌ای برای او دارد و علی القاعده عربستان می‌تواند برای ما هم جایگاه ویژه‌ای داشته باشد.
به نظر می آید در این یکی دو ماه سفرهایی از سمت مقامات عالی رتبه ایران به عربستان شکل بگیرد و پیام‌های متقابلی به عربستان ارسال شود، این اتفاق می‌تواند تاثیرات خودش را بگذارد.
علاوه بر اینکه مذاکرات ایران و آمریکا در جریان است، عربستان نیز می‌تواند بر خلاف دهه های گذشته دیدگاه مثبت ارتباط با ایران را که اخیرا ابراز می‌کنند به آمریکایی‌ها نیز منتقل کند. چون عربستان از قبل مراودات اقتصادی با ترامپ داشته‌اند و شخصیت ترامپ اینگونه است که به کسانی که با او مراودات اقتصادی داشته‌اند اعتماد دارد.
بنابراین عربستان می‌تواند خیلی از موضوعات را در سفری که ترامپ به عربستان دارد حل و فصل کند.
بعنوان کسی که در سفارت ایران در عربستان حضور داشته‌ام احساس می‌کنم که خیلی از این سوءتفاهات بین ایران و عربستان قابل رفع هست و خیلی از تهدیداتی را که طرفین برای خودشان تصور کرده بودند می‌توانند تبدیل به فرصت کنند تا فرصت‌های بسیار خارق العادی را در تعاملات بین دو کشور ببینیم.
دلیل چرخش عربستان به نظر شما چیست؟ عربستان در برجام سنگ اندازی‌های زیادی داشت و از مذاکره بین ایران و آمریکا استقبال نمی‌کرد، چه اتفاقی افتاده است که الان تلاش دارد که این مذاکرات به نتیجه برسد؟
اساسا راهبرد عربستان تغییر پیدا کرده است، بعد از اینکه محمد بن سلمان در راس امورات عربستان قرار گرفت، راهبرد عربستان را کاملا تغییر داد و آنها راهبردی را براساس منافع ملی خود ترسیم کردند، به نظر می‌رسد در این راهبرد منافع ملی آنها در قبال امنیت ایران و متقابلا امنیت ایران در امنیت عربستان است.
همچنین در این راهبرد تعریف شده است که با ایران تعامل بیشتری داشته باشند و دست از تخاصمات در موضوعات مختلف برداشته شود. لذا آنها در دورنمای 2030 که برای خودشان ترسیم کرده‌اند، شرط اول آن امنیت منطقه است. بنابراین احساس می‌کنند تامل با ایران در راستای راهبردشان تعریف شده است.
آن چه که امروز ما میبینیم این است که هم راهبرد آنها در تعامل است و هم راهبرد ما، هم منافع ملی آنها در تعامل است و هم منابع ملی ما، به نظر می‌آید که اگر این تعاملات انجام شود و اگر این رفت و آمدها انجام شود و اگر این به گفت‌وگوها و ارتباطات در سطوح اقتصادی، سیاسی و حتی جهان اسلام ادامه پیدا کند، شاید صد برابر چیزی که الان تصور می‌کنیم منافع ملی طرفین را می‌تواند تامین کند.
عربستان بازار بسیار مهمی را برای ما ایجاد می‌کند و ما می‌توانیم در بعد اقتصادی در ابعاد دیگر حرف‌های بسیاری داشته باشیم، با شراکت‌هایی که طرفین می‌توانند داشته باشند هم در خلیج فارس، هم در صنعت، هم در دنیای انرژی حرفای بسیار مهمی می‌توانیم داشته باشیم. ضمن اینکه از اصول پایدار روابط خارجی ایران ارتباط با کشورهای همسایه و جهان اسلام است.
گریزی هم به مذاکرت ایران و آمریکا بزنیم، مذاکرات به سطح کارشناسی رسیده است، بنظر شما تا اینجای کار چطور پیش رفته و پیش بینی شما از نتیجه مذاکرات چیست؟
به نظر می‌آید که راهبرد ما و امریکا الان به گونه‌ای است که این مذاکرات باید به نتیجه برسد. اولا ما در دوره برجام فکر می‌کردیم که اروپایی‌ها نقش مهمی را می‌توانند ایفا کنند الان کاملا به این نقطه رسیده‌ایم که اروپایی‌ها خیلی نقشی ایفا نمی‌کنند.
از طرف دیگر آمریکا که فکر می‌کرد با پاره کردن برجام مشکل برای ما ایجاد می‌کنند، به این نتیجه رسید که این تهدیدات برای آنها منفعتی دربر ندارد. اگرچه این تحریم‌ها برای ما ضربه اقتصادی بوده و هست، اما سودی هم برای امریکا نداشته است.
بنابراین اگر آنها دنبال سود باشند و اگر ما هم دنبال این باشیم که به نقطه خوبی برسیم، ایجاب می‌کند که این مذاکرات مثبت ادامه پیدا کند. به نظر می‌رسد مذاکرات در رم هم مثبت بوده و من فکر می‌کنم که ان‌شالله مذاکرات به نتیجه خواهد رسید، احتمالا ظرف دو ماه آینده ما به یک نتیجه خواهیم رسید. اگر سریع‌تر روند مذاکرات طی شود، می‌توانند طرفین در عربستان یک تفاهم نامه یا قرارداد اقتصادی در سطح بالا، حتی به صورت مشترک بین ایران، عربستان، عمان و آمریکا تعریف کنند و اگر سنگ اندازی‌هایی در مسیر اتفاق نیفتد پیش بینی من این هست که عربستان می‌تواند نقش موثری را ایفا کند.