انتقال بحران از کم آبی به سیل!

گروه اجتماعی – فخری سادات مسچی: چند سالی است که وضعیت محیط زیست ایران وضعیتی متناقض پیدا کرده است؛ از طرفی خشک شدن سرچشمه رودها و سفره های اب زیر زمینی، باعث کمبود آب شده است و از طرف دیگر با بارش باران سیل مناطقی از کشور را در بر می گیرد. این وضعیت که حاصل بی اعتنایی و سوء مدیریت در دوره های مختلف است با غافلگیری مدیران و مسئولان فعلی همراه می شود و متاسفانه هر بار علی رغم هشدارههای قبلی، شنیده می شود که تعدادی از هموطنان بر اثر سیل کشته یا مفقود شده اند.
در روزهای اخیر نوبت سیل به استانهای جنوبی کشور، بوشهر، هرمزگان، جنوب کرمان و فارس رسید که این بار گرفتار باران های شدید و وضعیت بحرانی شوند. یک روز پیش از شروع باران، ازمان هواشناسی، سازمان هواشناسی هشدار داده بود که در این استانها احتمالا شاهد سیلابی شدن مسیل ها، طغیان رودخانه ها، آبگرفتگی گسترده معابر شهری، امکان آبگرفتی منازل در مناطق مستعد، جاری شدن روان‌آب، اختلال در تردد، لغزندگی و کاهش دید در جاده ها، احتمال تخریب پل و مسدود شدن جاده ها و خسارت به محصولات کشاورزی خواهیم بود.
این سازمان با صدور اعلان قرمز درباره احتمال وقوع سیل در استان های بوشهر، هرمزگان، جنوب کرمان و فارس، توصیه هایی نظیر اجتناب از توقف، تردد و جمع آوری تجهیزات در حاشیه رودخانه ها و مسیل ها، اجتناب از سفر و تردد در جاده ها، عدم تردد در خیابان های واقع شده در مسیل ها، پاکسازی کانال ها و آبراهه ها، بازگشایی دهانه پل ها، پاکسازی آبروهای منازل، جلوگیری از هرگونه فعالیت کوهنوردی، عدم جابه‌جایی عشایر کوچ رو و جمع آوری دام ها از حاشیه رودخانه ها و مسیل ها را به اهالی این استان ها ارائه کرد.
سازمان هواشناسی همچنین خواستار آمادگی راهداری ها، فرمانداری ها و سایر دستگاه های امدادی برای مقابله با رخداد خسارات احتمالی سیل و آبگرفتگی در استان های بوشهر، هرمزگان، جنوب کرمان و فارس شده است.
علی رغم این هشدار، متاسفانه از روز دوشنبه، سیل شهرهای مختلف این استانها را درگیر و شهرها را غرق آب کرد و بر اساس گزارش رسانه ها در بیشتر مناطق مدیریت شهری و کنترل آبگرفتگی هایی دیده نشد و مشخص نیست که چرا هشدار قرمز هواشناسی منجر به تدبیر و برنامه ریزی از سوی مدیران بحران استان ها و به طور کل سازمان مدیریت بحران کشور برای کنترل سیل و کاهش تخریب ها نشد.
علی بختیاری، سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور در گفتگویی که در اولین روز غافلگیری (روز دوشنبه) داشت با بیان این که در نظر گرفتن تمهیدات مختلف برای مقابله با حوادث گوناگون بسته به سطح حادثه، به بخش های متفاوتی از وزارت کشور مربوط می شود، عنوان کرد: وقوع سیل اخیر در نقاط مختلف کشور عمدتا محلی بوده است و فرمانداران و استانداران مناطق گوناگون کشور باید پاسخگوی تمهیدات اتخاذشده برای مقابله با این سیل از روزهای قبل باشند. سیل اخیر یک حادثه محلی تلقی می شود و از دید ما این حادثه، یک حادثه ملی نبوده است.
وی در گفتگو با رکنا تاکید کرد: سازمان مدیریت بحران کشور همچنین از مسئولان محلی می خواهد که برای کاهش خسارات احتمالی ناشی از سیل، حتما لایروبی آبراه ها را پیش از وقوع سیل انجام دهند. ضمن این که در زمان وقوع سیل ما از پلیس راهور و سازمان راهداری می خواهیم که ترددهای بین شهری و حتی درون شهری را مدیریت کنند تا میزان بروز خسارات ناشی از سیل کاهش یابد.
بهر حال، روز سه شنبه در ادامه بارش ها همچنان غافلگیری ها ادامه داشت و این بار شهرهای مختلف استان فارس دچار بحران بیشتری شدند. در روز دوشنبه رسانه ها از فوت یک زن در سیل شهرستان داراب خبر دادند و یک مقام محلی هم خبر داد که در همین روز هجوم و ریزش تخته سنگ روی یک خانواده ۲ نفره در محله پا قلعه شهر قدیم لار باعث مفقود شدن فرزند ۳۰ ساله این خانواده شد. در روستای جوزقدان لار نیز زنی حددا ۵۰ ساله که منزلش در نزدیکی رودخانه فصلی قرار داشته به دلیل سیلابی شدن رودخانه و محاصره منزلش در آب، جان خود را از دست داد. همچنین روز سه شنبه جسد یک نوجوان اهل دبیران زرین دشت که روز قبل از آن در منطقه بیرم علی شهر دبیران غرق شده بود، پیدا شد.
در شهر لامرد نیز شاهدان و منابع محلی از آبگرفتگی منازل روستایی و شهری خبر می دهند و عمده سدها در این مناطق سرریز آب است. از این منطقه تا بعد از ظهر سه شنبه گزارش دقیقی از میزان خسارت ها به منازل مسکونی، زمین‌های کشاورزی و تاسیسات و زیربناها در این مناطق اعلام نشده است و به گفته شاهدان عینی، معابر و خیابان‌های شهر لامرد دچار آبگرفتگی شدید است و نیروهای امدادی در حال کمک به مردم و تخلیه آب منازل هستند.
جانشین فرماندار لامرد در ستاد مقابله با بحران نیز گفت: به دلیل شدت بارش‌ها در شهرستان لامرد راههای دسترسی به تعدادی از روستاها در بخش مرکزی لامرد، بخش اشکنان و قسمت عشایر نشین بخش علامرودشت قطع شده است که امیدواریم در روز آینده و با فروکش کردن میزان آب در رودخانه‌های فصلی، مشکلی دسترسی به این روستاها برطرف شود.
خبرگزاری مهر هم دیروز نوشت که  مردم منطقه بیرم در شهرستان لارستان می‌گویند که تاکنون امدادرسانی خاصی به آنها انجام نشده است. سیلابی که وارد خانه‌های مردم شده، لوازم خانه‌ها را با خود برده یا از کار انداخته است. مردم از دستگاه‌های امدادی می‌خواهند برای خروج آب از خانه و جبران خسارت‌های سیل به کمک بیرمی ها بیایند.
مدیر عامل جمعیت هلال احمر استان فارس گفت: ۱۹ شهرستان از استان فارس درگیر سیلاب و آبگرفتگی شدند و سه‌هزار و ۶۶۶ تن در استان خدمات امدادی پس از سیل دریافت کردند.
وی ادامه داد: ۱۹ شهرستان سپیدان ، ارسنجان ، ممسنی ، قیر و کارزین ، رستم ، شیراز ، اقلید ، فیروزآباد ، لامرد،داراب،استهبان،جهرم،زرین دشت،فسا،لارستان،نی ریز،خرامه،خنج،مهر درگیر آب‌گرفتگی بودند.