نکاتی برای واکاوی کمک های مردمی به زلزله زدگان

اندر احوالات کنش جامعه ایرانی در مورد زلزله کرمانشاه با تاکید بر دو بحث حجمی؛ یکی حجم پولی که به حساب دکتر صادق زیبا کلام واریز شد و دیگری حجم کمک های  مردم نهاد که توسط خودشان و به صورت مستقیم انجام شد، می توان موارد ذیل را مورد توجه قرار داد.
حس نوع دوستی می تواند با ابزارهای متفاوتی بر انگیخته شود. رسانه های صوتی و تصویری بیشترین نقش را در برانگیختن می توانند داشته باشند. در مورد زلزله کرمانشاه هم این حس نوع دوستی توسط رسانه خصوصا شبکه های مجازی به انحاء متفاوت بر انگیخته شد. البته اخبار راست و دروغ هم مخلوط بود. ولی باز نمی توان منکر تاثیر گذاری شبکه های مجازی در بر انگیختن مثبت مردم شد.همین برانگیختگی باعث تحرکات فردی و گروهی شد.
زلزله کرمانشاه بهانه خیلی بحث های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بود که در جای خود می تواند مورد بررسی قرار گیرد اما با توجه به عنوان مطلبم بحث کمک های مردمی را در نظر دارم و مدخلی در مورد آن اشاره می کنم.
یک چیزی در هنگامه زلرله و این حادثه طبیعی در خبرها مورد تاکید فراوان بود و آن هم نحوه نامناسب مدیریت این بحران بود. هر چند اینچنین اتفاقاتی در ابتدا با شوک همراه است اما طبیعتا در اسرع وقت باید مدیریت بحران بتواند به سازماندهی مناسب بپردازد. از نیروهای امنیتی و انتظامی تا نیروهای امدادی تا نیروهای دیگر باید به نحو متعادلی در یک ستاد مشخص، توزیع و مدیریت شوند. در مورد زلزله کرمانشاه شواهد و اخبار نشان از مدیریت مناسب نبود. به نظر میاید اینکه در روزهای سوم و چهارم و بعد گروه های مردم نهاد به صورت مستقیم و گسترده وارد میدان تحرک شدند حکایتگر همین مسئله باشد.
به نظر ورود مردم ایران از اقصی نقاط کشور حکایت از ایران و ایرانی دوستی آنها دارد و این در مورد اتفاقات و حوادث طبیعی و غیر طبیعی از جانب ایرانیان، همیشه بوده است. اما ورود مستقیم مردم و حضور در منطقه و واریز پول نسبتا قابل توجه به حساب اشخاص مشهور همچون دکتر زیبا کلام جای بررسی دارد.
اولین سوالی که پیش میاید این است که این عملکرد چه ابعاد جامعه شناختی، فرهنگی و ‌سیاسی دارد؟ آیا به معنی بی اعتمادی به مسئولان دولتی است؟ آیا به معنی کم اعتمادی به نهادهای خیریه ای حکومتی است؟ آیا به معنی کوچک شدن دولت ها و افزایش حس مسئولیت و تعهد مردم و انگیزه مشارکت خواهی عمومی آنها است؟ آیا نشانه اهمیت گروه های مرجع دانشگاهی است که به حوزه عمومی توجه مسئولانه دارند؟ و سوالات ‌دیگری از این قبیل.
به نظرم فهم این موقعیت، ارزش زیادی دارد که بواسطه آن بتوانیم مسائلمان را بهتر مورد واکاوی قرار دهیم. برخی نکات قابل توجه به صورت فهرست وار شامل موارد ذیل است:
۱.بازنگری حوزه مدیریت بحران در مورد بحث کلان مدیریت این چنین اتفاقات ملی
۲.بازنگری در نحوه توزیع نیروها در حوزه های متفاوت ‌مورد نیاز
۳.آسیب شناسی مدیریت در همه سطوح کلان و جزء و در همه حوزه ها
۴.بازنگری جدی نهادهای خیریه ای خصوصا ارایه گزارش دقیق در مورد دریافتی ها و خروجی های خیریه ای
۵.اطلاع رسانی دقیق و مناسب از همه سطوح اتفاق با کمک نیروهای مردم نهاد
۶.شناسایی افراد و موسسات مردمی برای بهره گیری از ظرفیت مناسب آنها برای موقعیت های بعدی‌.(البته این سازماندهی توسط خود مردم صورت ‌گیرد)
۷.بازنگری گروه های مرجع مردمی خصوصا اساتید دانشگاه در افزایش این جایگاه و شناسایی عوامل موثر در ارتقاء.
۸.شناسایی رسانه های مطرح مردمی با شاخص میزان مورد اعتماد بودن
۹.ارزیابی صدا و سیما از جایگاه‌ خود در بین‌رسانه‌های دیگر
این نکات می تواند به تعداد بیشتری افزایش یابد و با افزایش آنها البته معطوف به اطلاعات و تحلیل های متنوع و گسترده، مسئله یا مسایل این بحران مورد شناسایی بهتری قرار گیرد.