مردم و مراقبت از امنیت در فضای عمومی

اخیرا فیلمی در فضای مجازی دیدم که در آن دو موتور سوار (۴ نفر) در یک خیابان نسبتا شلوغ‌ اقدام به زورگیری می کنند و عابران و رانندگان، هیچ واکنشی از خود نشان نمی دهند. همچنین فیلم های زیادی مبنی بر زورگیری، خشونت و درگیری در فضای مجازی از جامعه ایران وجود دارد که مردم بیخیال از کنار آنها‌ میگذرند و عکس العملی از خود نشان نمی دهند. اینکه وظیفه مردم هنگام بروز چنین اتفاق هایی از قبیل زورگیری، دعوا، دزدی و عملکردهای ضد قانون چیست، خیلی معلوم‌ نیست. برخی رفتارها به گونه ای است که ممکن است با متخلف هم همراهی، همکاری و ‌همدلی صورت پذیرد. اشکال کار کجاست؟ یعنی چرا ناامنی علیه فرد یا گروه‌ دیگر علیه همه فرض نمی شود؟ منشا این ‌رفتار چیست؟
بحث منشا، واقعا پیچیده و چند بعدی است. شاید بتوان در مورد منشا این بی تفاوتی، قوانین ناقص و ناکارآمد، تخطی مجریان قانون، تقلیل امر معروف و نهی از منکر به برخی هنجارهای خاص و لوث شدن آن‌، بی پناهی و نداشتن سلاح و ابزار‌ دفاعی مناسب‌ از جانب مردم ، بوروکراسی طولانی اداری و معلوم نبودن منافع و مصالح مردم در حوزه عمومی را ذکر کرد. افراد جامعه، منافع کوتاه مدت و شخصی خود را درک می کنند اما منافع بلند مدت و دور را اگر معطوف به کلیت جامعه باشد کمتر فهم می کنند. بهرحال عوامل و دلایل تاثیرگذار زیادی در بی نقشی مردم در مراقبت از امنیت در فضای عمومی وجود دارد که لازم است در مورد آن بررسی صورت گیرد.
آنچه در ارتباط با امنیت در حوزه عمومی معلوم است یکسری اصول اولیه است که شامل موارد ذیل است:
۱.دولت و مردم در برپایی و مراقبت از امنیت موثرند.
۲.بروز هر ناامنی علیه کسی می تواند علیه دیگران نیز اتفاق بیافتد. یعنی ناامنی همیشه در کمین همه است و فقط برای همسایه نیست.
۳.بستر و زمینه همکاری و مشارکت در مراقبت از امنیت برای کنشگری مردم باید بیشتر فراهم شود.
۴.موانع مشارکت مردم در محافظت از امنیت دیده و برداشته شود.
۵.امنیت، ابزار محدودکننده آزادی و مانع اجرای عدالت توسط هیچ نهادی و از جمله دولت نیست.
۶.برقراری امنیت مستلزم فهم امنیت و استفاده لازم از روش های درست برای برقراری امنیت است که باید توسط دولت صورت گیرد.
۷.در برقراری امنیت، نقش دولت در حوزه های روشی، ابزاری، نیروی انسانی و مدیریتی به مراتب از مردم بیشتر است و هر جا لازم است باید نقش مردم را مشخص کند. مثل بحث نگهبان محله، شبگرد، نصب دوربین و دزدگیر و تهیه تجهیزات و انجام مراقبت های احتیاطی لازم از جانب افراد.
۸.مراقبت از امنیت به معنای استفاده از هر ابزاری برای دفاع نیست؛ طراحی ابزار مستلزم تدبیر لازم است.
۹.استفاده از نهادهای عرصه عمومی در گسترش امنیت می تواند مفید باشد.
۱۰.معانی امنیت در فضای عمومی صرفا محدود به جان و مال نیست و حوزه های دیگر را هم در بر می گیرد.