چند نکته درباب ترامپِ رییس جمهور

شاید تنها در یک ماه مانده به روز انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده بود که گمانه های پیروزی ترامپ جان گرفت. تا پیش از آن اگر تحلیلگری به بُرد ترامپ اعتقاد داشت، سعی وافر داشت که نظرش را در محافل عمومی و رسانه ها جار نزند و سوژه خنده دست این و آن ندهد! با این همه اما، برخلاف نظر و تحلیل بسیاری از کارشناسان که رییس جمهور شدن ترامپ را شوخی بزرگ می نامیدند، ترامپ هفته گذشته رقیب نیرومندش را پشت سر گذاشت و در مقام رییس جمهور منتخب، جشن پیروزی برپا کرد...
در کتاب های مبانی سیاست فصلی به ناشایستگی های دموکراسی اختصاص دارد و ضعف های دموکراسی را از زبان اندیشمندان علوم سیاسی شرح می دهد. دموکراسی ها در هیچ کجای جهان نظام هایی بی اشکال نیستند و هر آینه خطر سُریدن به پوپولیسم و الیگارشی های فاسد بر بالای سرشان چرخ می زند. پیروزی ترامپِ متلک پران و لیچار گو برابر کلینتون که جزو باتجربه ها و استخواندارهای سیاست ایالات متحده به شمار می رفت، انگشت تاکیدی بر ضعف های دموکراسی بود که همیشه بر مدار تخصص و شایستگی نمی گردد. به یک اعتبار کامیاب شدن ترامپ در انتخابات اخیر در امریکا، صندوق رای در دموکراسی ها را به محک تجربه گزارد و این که صندوق رای و روز رای گیری به تنهایی نمی تواند بارِ دموکراسی ها را بر دوش کشد و تضمینی بر بهترین انتخاب باشد. آنچه یک دموکراسی را با کمترین خطا به پیش می برد،نهادهای نظارتی و قضایی مستقلی هستند که سد راه غلطیدن ماشین دموکراسی به جاده عوامفریبی و الیگارشی های فاسد می شوند. در این که دونالد ترامپ در حوزه سیاست، فردی تازه کار است شکی نیست. و باز در این که سخنان کودکانه اش درباره زنان، اقلیت های قومی و... سوژه طنز رسانه های جهان است نیز شبهه ای روا نیست. اما با این وجود، ترامپ نمی تواند در چهار سال پیش رو همان ترامپ جنجالی و«شومن» باشد. در چهار سال آتی دونالد ترامپ نبرد سختی با رسانه های مستقل در امریکا و نهاد قضایی و کنگره برای پیشبرد اهدافش خواهد داشت و می باید یکه تازی را در عرصه سیاست و جلب نظر به هر قیمتی را کنار بگذارد. گرچه اختیارات رییس جمهوری در ایالات متحده به هیچ رو کم نیست اما نظام «چک اند بالانس» در امریکا می تواند تا حدود زیادی نظرات شاذ و سیاست های احتمالا ماجراجویانه ترامپ در سیاست خارجی را چکش کاری کند و به ترمیم و تصحیح آن بپردازد... در کشورهایی که دموکراسی در آنها قدمتی دیرینه دارند، انتخابات پایان کار سیاست ورزی نیست و تازه سوت آغاز مشارکت سیاسی و کش و واکشِ رسانه های آزاد، احزاب، قضات مستقل و... است. شاید انتخابات هفته گذشته انگشت تاکیدی باشد بر اینکه از کلاه شعبده انتخابات حتی در پیشرفته ترین دموکراسی ها، همیشه خرگوش بیرون نمی آید و پوپولیست ها و عوامگرایان نیز با مدیریت افکار عمومی و بازی با رسانه ها می توانند مسافر قطار سیاست شوند. با این همه اما، دموکراسی های پیشرفته نشان داده اند که می شود با تقویت نهادهای نظارتی و شفافیت در عرصه اقتصاد و سیاست از میزان خطاهای سیاستمدارانِ نمایشگر و عوامگرا کاست و آنها را در هزارتوی تبصره ها و مواد قانونی گرفتار کرد. دونالد ترامپ با همه شعارهای دهان پُرکن و جذابش نمی تواند در یک نظام حقوقی پیشرفته که بر اساس کنترل و تعادل قوا برقرار شده است، همان ترامپ خودنمایِ مبارزات انتخاباتی باقی بماند!