سه روز پاياني هفته گذشته در حوزه فرهنگ و جنبش نرم افزاري رويداد مهمي را شاهد بوديم که شايسته بود از سوي نهادهاي متصدي فرهنگ و اشتغال از جمله شوراي عالي انقلاب فرهنگي، کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان تبليغات اسلامي، حوزههاي علميه، وزارت کار و رفاه امور اجتماعي، وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقيقات و فناوري از نگاه راهبردي مورد توجه خاصي قرار ميگرفت که متاسفانه غايب بزرگ اين رويداد همين نهادها بودند.
اين رويداد مهم دومين نمايشگاه بازيهاي رايانهاي در مصلي امام خميني (ره) بود، با وزن سنگين در حوزه فرهنگ، اشتغال و جنبش نرم افزاري. شايد عدهاي شرايط موجود يعني تقارن اين نمايشگاه با دوره انتقال دولت و مباحث مربوط به راي اعتماد دولت يازدهم را علت اين غيبت بدانند، اما وقتي پاي صحبت برگزارکنندگان و غرفهداران که عمدتا جوانان مبتکر، خلاق، تحصيلکرده و عاشق فرهنگ انقلاب هستند، بنشينيد، از عدم حضور و توجه اين نهادها در نمايشگاه سال گذشته هم غم بزرگي بر دل و جان دارند. توفيق يافتم در فرصتي مناسب از اين رويداد بازديد کنم و اطلاعات کمي و کيفي آن را، جان مايه اين نوشتار کنم:
به دو جهت معتقدم که دولت يازدهم و نهادهاي ذيربط بايد به اين نوع رويدادها توجه ويژه مبذول دارند:
۱- آن چه که من شاهد بودم نمود دستيابي به يک جنبش واقعي نرم افزاري و بستر مناسب توانمندي و توانمندسازي و ظرفيت آفريني بود که استعلا و استغناي علمي، اعتلاي انساني و استقلال علمي و تمدنسازي و جامعهپردازي و تعالي مادي و معنوي اجتماعي و ايجاد نسبت وثيق و معنادار ميان علم نرم افزاري و نيازهاي کودکان، نوجوانان و جوانان و مهم تر از همه تلاش تحسين برانگيز بوميسازي بازيهاي رايانهاي را نويد ميداد. خود باوري، اعتماد به نفس و اتکاي به خويشتن، نفي خود بيگانگي و دگرباوري و جرات علمي و نظريهپردازي، عمومي شدن فرهنگ علم خواهي و ارضاي حس متعالي علمجويي و کنجکاوي در حوزههاي بازيهاي رايانهاي، پويانمايي، چندرسانهاي، نرم افزارهاي موبايل و تبلت، مستندديجيتالي و واقعيتهاي مجازي در اين نمايشگاه بين ارائه دهندگان و بازديد کنندگان موج ميزد که به علت غيبتي که ذکر کردم ضعف فراگيري فرهنگي در فعاليتها غيبت سياستگذاران فرهنگي را گواهي ميداد.
شايد به دليل عدم حمايت يا عدم حمايت از نوعي خاص فعاليت فرهنگي، به گونهاي قطبي شدن فعاليتها کشيده شده بود، که حضور نهادهاي فوق الذکر ميتوانست اين ضعف را به قوت تبديل کند.
حضور اين نهادها ميتوانست رسيدن به سياستي راهبردي در فرايند جنبش نرم افزاري را تسهيل نموده و به صورت عيني و مرتبط با متن، پاسخ سوالات اساسي در حوزه جنبش نرم افزاري را تحصيل ميکردند، سوالاتي چون: کجا هستيم؟ از کجا بايد شروع کنيم؟ راه و مسيرمان را چگونه ادامه دهيم؟ نقطه پاياني و مطلوب ما کجاست؟ استانداردها در اين حوزه چيست؟ شکاف موجود با استانداردها چگونه بايد برداشته شود؟ و ...
۲- بيکاري فارغالتحصيل دانشگاهي، چالشي جدي فرا روي دولت و جامعه در شرايط امروز و شايسته توجه جدي است.
عبور از اين چالش به سياستهاي موثر و سرمايهگذاريهاي مشهود و نامشهود نيازمند است. جنبش نرم افزار، از جمله صنعت بازيهاي رايانهاي با ايجاد سرمايه نامشهود تا ۵ برابر سرمايه مشهود که رابطه تنگاتنگ با نيروي انساني و نمود استعداد، نوآوري، ابتکار و کيفيت محصول نرم افزاري دارد نميتواند مورد غفلت قرار گيرد.
توجه به چند واقعيت آماري از دومين نمايشگاه بازيهاي رايانهاي که هفته گذشته در مصلاي بزرگ امام خميني (ره) برگزار شد، اين واقعيت را آشکارتر ميسازد. اين آمار، خود يک نشان است براي حداقل وزير کار و وزير ارشاد، نشان نتيجه تمام تلاشهايي است که تجميع شده است و ميراث گرانقدري است براي همه آنها که بخواهند به صورت واقعي کاري کنند؛ اين نشان کوتاهترين راه درک نهادهاي سياستگذار از وجود استعداد و اعتماد به آنها است.
در نمايشگاه امسال بيش از ۱۵۰ شرکت، موسسه، نهاد يا تيمهاي بازيسازي حضور داشتند که اولا نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد رشد را نشان ميدهد، اين مجموعه ۲۱۹ بازي براي نمايش و ارائه در نمايشگاه را عرضه کردهاند که اگر به طور متوسط توليد هر بازي ۵۰۰۰ نفر ساعت اشتغال فعال و متعالي را به خود اختصاص داده باشد و عوامل غير مستقيم اداره شرکتها را معادل ۱۰ نفر در نظر بگيريم، مجموع بيش از ۵۰۰۰ اشتغال، محصول آن چه که در اين نمايشگاه شاهد هستيم را اثبات ميکند و اگر بپذيريم که معمولا ۱۰ درصد واجدين شرايط امکان حضور در چنين رويدادهايي را مييابند، اشتغال۰۰۰/۵۰ نفر در اين راستا قطعي است.
اگر در نظر داشته باشيم که با اين همه کمتر از ۱۰درصد نياز جامعه به بازيهاي رايانهاي را پاسخ گفتهايم، ظرفيت اشتغالزاي توليد بازيهاي رايانهاي به بيش از ۵۰۰ هزار نفر بالغ ميشود.
اگر اين صنعت مورد حمايت قرار گيرد و زمينه صادرات و تبادل فراهم آيد اين رقم حداقل ۲ برابر يعني يک ميليون اشتغال فعال مناسب فارغ التحصيل دانشگاهي را نويد ميدهد.
مباحث مغفول مانده اي چون بازيهاي بزرگ دو بعدي، سه بعدي، بازيهاي On line، بازيهاي تبلت، گوشيهاي هوشمند و تلفن همراه و داخلي کردن Source برنامه بازيها و ساماندهي توزيع درست همه و همه ظرفيتهاي فرهنگي و اشتغالزايي است که بايد مورد توجه قرار گيرد.
اگر اين نگرش را جدي بگيريم، بايد از عدم حضور نهادهاي فرهنگي چون شوراي انقلاب فرهنگي، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و وزارت کار و امور اجتماعي و ساير نهادهاي سياستگذار در حوزه فرهنگ و اشتغال، نگران بود و انتظار نگاه جدي تر دولت يازدهم به اين مهم را آرزو کرد.