حدودا یک ماه قبل در بیانیه ششمین نشست مجمع همکاری عرب و روسیه در مراکش، کشورهای حوزه خلیج فارس و روسیه مجددا موضوع ادعای واهی مالکیت امارات را بر سر جزایر سه‌گانه با از طریق مذاکرات دوجانبه و با ارجاع به دیوان بین‌المللی مطرح کردند. این در حالی است که ۱۶۴روز پیش، یعنی در ۲۱ تیر/ ۱۲ جولای، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با احضار سفیر روسیه در تهران، به بیانیه نشست وزرای خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و روسیه اعتراض کرد. با وجود این مسکو بار دیگر در همراهی با کشورهای عربی، مالکیت ایران بر جزایر سه‌گانه را زیر سؤال برد. حمایت دوباره مسکو از ابوظبی و زیر سؤال بردن تمامیت ارضی ایران با واکنش‌هایی همراه بود. ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، در واکنش به بخشی از بیانیه ششمین نشست مجمع همکاری عرب و روسیه در مراکش، مطالب مندرج در این بیانیه درباره جزایر سه‌گانه ایرانی را بی‌اساس و مردود دانست و آن را محکوم و تأکید کرد که «جزایر ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک واقع در آب‌های نیلگون خلیج فارس، تعلق ابدی به ایران داشته و جزء جدایی‌ناپذیر سرزمینی جمهوری اسلامی ایران است». به گفته کنعانی، «جمهوری اسلامی ایران موضوع تمامیت ارضی و حاکمیتی خود بر جزایر سه‌گانه را قابل مذاکره و گفت‌وگو ندانسته و هر ادعایی از هر طرف در این زمینه را مردود تلقی می‌کند و به‌هیچ‌وجه از حقوق حاکمیتی و سرزمینی خود عدول نخواهد کرد». سخنگوی وزارت امور خارجه با تأکید بر سیاست تقویت روابط با همسایگان و لزوم احترام به اصل حسن هم‌جواری اعلام کرد که «جمهوری اسلامی ایران از همه همسایگان شمالی و جنوبی خود می‌خواهد با مدنظر قراردادن ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه موجود در سطوح دوجانبه و منطقه‌ای، در راستای تقویت مناسبات گام برداشته و از طرح و تکرار برخی ادعاهای مردود اجتناب کنند». کنعانی واکنشش را با بیان این جمله به پایان رساند که «جمهوری اسلامی ایران در حفظ تمامیت سرزمینی خود ذره‌ای تردید نخواهد داشت». علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر انقلاب، نیز ضمن محکوم‌کردن بیانیه نشست مراکش با حضور برخی کشورهای عربی و کارشناسان روسی، تأکید کرد که ایران اجازه دخالت در امور داخلی خود را به هیچ طرف خارجی نمی‌دهد. ولایتی در ادامه، مسکو را مخاطب قرار داد و افزود که «روابط استراتژیک و دوستانه ایران و روسیه به‌آسانی به دست نیامده است و در این زمینه باید منافع دوجانبه‌ای و منطقه‌ای در نظر گرفته شود و در شرایطی که روسیه در شرایط پیچیده بین‌المللی قرار دارد، اتخاذ بعضی از موضع‌گیری‌های وزارت خارجه روسیه باعث تأسف است؛ هرچند که برخی فشارهای سیاسی بر روسیه در شرایط پیچیده فعلی موجب می‌شود که برای به‌دست‌آوردن امتیازی کم‌ارزش و دست‌نایافتنی نیز به اعتبار خود لطمه وارد کند». در این بین حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم، نیز با انتشار مطلبی در شبکه اجتماع ایکس به بیانیه پایانی نشست مراکش واکنش نشان داد و در یک کنایه سیاسی به تهران این‌گونه نوشت که «وقتی همراهان رئیس‌جمهور ایران پله‌های کاخ کرملین را می‌شمردند، عوامل پوتین پیش‌نویش بیانیه ضدایرانی جدیدی را در ابوظبی تهیه می‌کردند. این نمونه تازه ساده‌لوحی در سیاست خارجی ایران است.»
ناگفته پیداست برخی مسئولان و تصمیم‌گیران در کشورمان در برابر خطاهای مسکو ترجیح می‌دهند مسائل مشمول مرور زمان و فراموش شود. یعنی به نوعی از آلزایمر سیاسی در برابر روسیه حمایت می‌کنند. برهمین اساس است که در شرایطی که مسکو گناهی نابخشودنی مرتکب شده اما در موضع‌گیری‌های جاری در مورد مسائل سیاست خارجی این بخش همواره غایب است و در حقیقت تلاش می‌شود موضوع روسیه و این نوع از موضع‌گیری‌هایش به رسانه‌ها بازنگردند. این درحالیست که در مورد سایر دول از جمله غربی‌ها ما شاهد چنین رویکردی نبودیم و دشمنی آنان از سر تیتر رسانه‌های همسو خارج نمی‌شود.
برخی تحلیل‌گران سیاسی معتقدند «ایران در یک «بن بست سیاست خارجی» قرار دارد. چین و روسیه تصور می‌کنند، هر اقدامی که انجام دهند، حتی اگر به ضرر ایران باشد، ایران نمی‌تواند کار زیادی انجام دهد و با یک بیانیه و اعتراض لفظی، مسئله تمام می‌شود. درواقعیت نیز وقتی چین این رفتار مشابه را انجام داد و مالکیت جزایر سه‌گانه را متعلق به ما ندانست، اقدام خاصی انجام ندادیم. چرا این کار را کردیم؟ چون ما در تحریم شدید قرار داریم و بیشترین صادرات نفت را به چین انجام می‌دهیم و اغلب وارداتمان نیز از همین کشور است. روسیه نیز بیش از بحث تجاری در بعد نظامی و تسلیحاتی با ایران همکاری دارد.»
حالا با اتخاذ راهبرد سیاست همسایگی و تمایل به شرق، بدون ارزیابی زمین بازی بین‌الملل و روابط چین و روسیه با بازیگران خاورمیانه و آمریکا، در تحلیلی، انعقاد قراردادهای ۲۵ساله با چین و روسیه را شرطی کافی برای همسویی این کشورها با ایران می‌داند. این در حالی است که پاسخ چرایی رفتار چین و روسیه با ایران را بایستی در ضعف ایران در تبادل تجاری با این دو کشور و انزوای جهانی آن ارزیابی کرد. انزوایی که کارت‌های بازی ایران را محدود کرده و در برابر رفتار چین و روسیه و حمایت از حق اعراب بر جزایر ایرانی، ابتکار عمل برای واکنش سخت‌تر را از ایران گرفته تا آنجا که یک ماه قبل روس‌ها برای بار دوم از ادعای امارات حمایت کردند و ما به جز چند واکنش ساده دیپلماتیک اقدام خاص دیگری نکردیم.
