چهار نکته درباره سخنان مدیرعامل شرکت ملی نفت

آقای محسن خجسته مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در گفتگویی با روزنامه ایران، مطالب قابل تاملی مطرح کرده که هر کسی از نفت اطلاعی نداشته باشد و این گفتگو را بخواند فکر می کند هشت سال در نفت هیچ کاری انجام نشده و حالا آنگونه که ایشان گفته "کارهایی در این سه، چهار ماه انجام داده‌ایم که در مقایسه با هشت سال اصلاً زمان زیادی نیست." البته نگاه من، تفکیک این دولت و آن دولت نیست ولی گویا نگاه برخی مدیرانی که روی کار می آیند، تاکید بر روی این تقسیم بندی است. فقط جهت رعایت انصاف و ثبت در حافظه تاریخی، چند نکته از مصاحبه را مرور کنیم:
 
1-ایشان از عدم النفع فسخ قرارداد میدان نفتی آزادگان با چینی ها در دولت قبل سخن گفته اند. درحالیکه همگان می دانند که دلیل فسخ قرارداد، وقت تلف کردن چینی ها بود؛ کاری که در پروژه های مشابه هم انجام داده بودند. چینی ها حتی تعداد دکل های حفاری موردنیاز برای پروژه را هم تامین نکردند و سرانجام پس از چند اخطار، از پروژه خلع ید شدند. آقای خجسته مهر همچنین از این که پروژه به شرکتهای داخلی واگذار نشد انتقاد کرده اند اما این نکته را نادانسته یا شاید هم تعمدا ناگفته گذاشته اند که هدف مهم در آزادگان، نه صرفا تولید، بلکه افزایش ضریب بازیافت بود که در این میدان، فاجعه است؛ هدفی که برای افزایش ضریب بازیافت با سرمایه گذاری شرکتهای خارجی دنبال شد اما با بازگشت تحریم، به سرانجام نرسید. جالب اینجاست که ایشان همانطور که مخالف است که چرا چینی ها را از آزادگان خلع ید کردیم، مخالف است که چرا در یادآوران با چینی ها مدارا کردیم!
 
2-مدیرعامل شرکت ملی نفت گفته چرا قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی با شرکت داخلی، کان لم یکن شده و هشت سال منتظر توتال مانده اند! به این روند دقت کنید: در دولت محمود احمدی نژاد که تحریمها آغاز شده و توتال رسما از فاز یازده کنار کشیده بود، باز هم دوستان آقای خجسته مهر در آن دولت به مدت سه سال تا پایان سال 91 یعنی چند ماه مانده به پایان دولت، منتظر توتال ماندند! بعد چون آقای رستم قاسمی وزیر نفت وقت قول داده بود تمام پروژه های پارس جنوبی تعیین تکلیف می شود، به اجبار فاز یازده را به پتروپارس دادند. درحالیکه این شرکت در آن زمان توان فنی و مالی لازم برای اجرای این پروژه را که متفاوت با سایر فازهای پارس جنوبی بود، نداشت. آقای مسعودی، مدیرعامل وقت پتروپارس سال ۹۸ در پاسخ به این سوال شانا که آیا پتروپارس در سال ۹۱ نمی‌توانست فاز ۱۱ را توسعه بدهد؟ گفته بود: «شرکت ملی نفت ایران در آن مقطع تأمین منابع مالی طرح‌های ۳۵ ماهه را در کنار دیگر طرح‌های پارس جنوبی که قرارداد آن با پیمانکاران به‌صورت EPC بود، به عهده داشت. به نظر شما آیا می‌توانست هزینه طرح توسعه فاز ۱۱ را هم تأمین کند؟ پتروپارس افزون بر فاز ۱۹ که در قالب طرح‌های ۳۵ ماهه قرار داشت توسعه طرح فاز ۱۲ را نیز برعهده داشت و تأمین مالی فاز ۱۱ در آن مقطع کار دشواری برای این شرکت بود». دولت بعد هم میدانست نه توان مالی و نه توان فنی داخلی برای اجرای پروژه کافی نیست پس طبیعی بود با توجه به در پیش بودن برجام، قرارداد با توتال در اولویت باشد. قرارداد تیرماه 96 امضا شد و کمتر از یک سال بعد، ترامپ از برجام خارج شد. بعد هم به چینی ها واگذار شد که طبق معمول، آنها هم رها کردند و رفتند. اگر سیر این هشت سال را بررسی کنیم، روندی غیرمنطقی طی نکرده است. چون همانقدر که انعقاد قرارداد با توتال قابل پیشبینی بود، خروج آمریکا از برجام هم غیر قابل پیشبینی بود و طبیعی است که وقتی چینی ها هم در پروژه نماندند، چاره ای جز رسیدن پروژه به تنها عضو باقیمانده کنسرسیوم یعنی پتروپارس نبود. پس این که گفته شود پروژه هشت سال معطل شد و به شرکت داخلی رسید درست نیست؛ پروژه روندی طبیعی را طی کرد و بعد به سد تحریم برخورد کرد.
3-آقای خجسته مهر گفته: "فازهای پارس‌جنوبی در شرایطی از دولت دهم تحویل دولت یازدهم شد که از پیشرفت مناسبی برخوردار بود و انتظار بود که این فازها را یکی یکی زودتر از چیزی که آنها تمام کردند، وارد مدار کنند." واقعا ایشان از وضعیت پروژه ها در آن زمان خبر ندارند؟! پروژه های 35 ماه که در پارس جنوبی تعریف شد قرار بود در همان دولت و پیش از سال 92 افتتاح شود! چرا نشد؟ با چه پیشرفتی به دولت بعد تحویل داده شد؟ آقای خجسته مهر از آقای میرکاظمی که در دوره کلنگ زنی فازهای 35 ماهه وزیر بود و الان هم سایه سنگین ایشان روی نفت احساس می شود بپرسند چه شد که فازهای 35 ماهه افتتاح نشد؟! در شرایطی که کشور طی سالهای 88 تا 92 با مشکل تامین تجهیزات و تامین منابع مالی در دوران تحریم مواجه بود، کوهی از پروژه های نیمه کاره به دولت روحانی رسید و نخستین کار وزیر نفت این دولت، اولویت بندی پروژه ها و تمرکز روی پروژه هایی که پیشرفت بیشتری داشتند بود. ای کاش آقای خجسته مهر آماری هم از میزان پیشرفت فازهای پارس جنوبی در سال 92 می داد؛ بویژه پروژه هایی که قرار بود 35 ماهه افتتاح شوند!
4-مدیرعامل شرکت ملی نفت در نقد پالایشگاه سازی در دولت قبل گفته: " پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس که پیشرفت بالایی داشت در نهایت به بهره‌برداری رسید. آقایان بیشتر میراث‌خور کارهای دیگران بودند، نه میراث‌دار. ای کاش میراث‌دار بودند." اولا پالایشگاه ستاره خلیج فارس هم از جمله پروژه هایی بود که اتفاقا باید در زمان همان دولتی که آقای خجسته مهر در آن مسئولیت داشته، یعنی تا سال 92 افتتاح می شد! اما با پیشرفت نهایی 63 درصد که بیشتر حاصل احداث خط لوله و آبگیر بود تحویل دولت بعد شد و پیشرفت اجرای پالایشگاه 35 درصد بود. هر سه فاز ستاره خلیج فارس در دولت قبل افتتاح شد و پروژه های دیگری هم آغاز شد که اتفاقا الان باید قضاوت کرد که آیا دوستان آقای خجسته مهر در وزارت نفت آقای اوجی، میراث خور این پروژه ها هستند یا میراث دار؟! به عنوان مثال احداث فاز دوم پالایشگاه آبادان از سال 96 ، یعنی در دولتی که آقای خجسته مهر معتقد است پالایشگاهی نساخته، آغاز شد و تا شهریور امسال، 85 درصد پیشرفت داشته و طبیعتا باید تا پایان امسال یا اوایل سال آینده افتتاح شود. یا پروژه گازوئیل سازی پالایشگاه اصفهان که در شهریور امسال 98 درصد پیشرفت داشت و باید تا الان به بهره برداری می رسید. آقای خجسته مهر از آقای سالاری مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی سوال کند که درصد پیشرفت این پروژه ها در پایان دی ماه امسال چقدر است؟
درباره سخنان آقای خجسته مهر در این گفتگو می توان باز هم نوشت اما به همین حد بسنده کرده و آقای خجسته مهر را به انصاف دعوت میکنم.