شمارش معکوس برای توقف صادرات گاز ایران به عراق

عراق و قطر درباره امکان تامین گاز مورد نیاز بغداد برای رفع کمبود برق در این کشور مذاکره کردند. البته کار تمام شده است و عادل کریم، وزیر برق عراق در سفر به دوحه، با سعد الکعبی، وزیر انرژی قطر درباره مسائل لجستیکی مربوط به انتقال گاز از بنادر قطر به عراق گفت و گو کردند. پیش از این عراق با عربستان سعودی هم تفاهم نامه‌ای برای اتصال شبکه‌های برق خود امضا کرده بود. این دو خبر، تنها حاوی یک پیام است و آن هم کاهش نفوذ ایران در عراق و شاید حذف ایران از آن باشد. عراق که به شدت نیازمند واردات گاز برای تامین برق مورد نیاز خود است، بخشی از گاز موردنیاز خود را از ایران وارد می کند. اما چرا به دنبال تامین کننده جدید است؟
 
1- وقتی آمریکا از سال ۲۰۱۸ ایران را تحریم کرد، با صدور معافیتهایی، به عراق اجازه داد به واردات از ایران ادامه دهد اما با این شرط که عراق در یافتن منابع دیگر سوخت و برق چاره اندیشی کند. به همین دلیل این معافیتها سه ماه یکبار  تمدید می شود و اگر زمانی تمدید نشود، عراق هیچ جایگزینی برای گاز ایران ندارد.
 
2-مصرف گاز در ایران در سالهای اخیر افزایش یافته اما تولید همپای آن رشد نکرده است. توسعه پارس جنوبی، بزرگترین میدان گازی ایران رو به پایان است و تنها دو فاز از آن به تولید نرسیده است. اما همزمان، در فازهای قبلی پارس جنوبی، شاهد افت فشار گاز هستیم. برای افزایش تولید گاز، نیازمند سرمایه گذاری و همچنین بهینه سازی مصرف در داخل هستیم که البته تنها مردم مسئول آن نیستند و باید در حوزه ای وسیعتر، این موضوع را مورد توجه قرار داد. ایران دارای دومین ذخایر گازی جهان است اما ترکیه و عراق، تنها خریداران گاز ایران هستند که گاه به دلیل افزایش مصرف داخلی، میزان گاز صادراتی ایران کاهش می یابد. کمااینکه در شهریور ماه امسال وزارت برق عراق در بیانیه ای اعلام کرد صادرات گاز ایران به مناطق مرکزی و جنوبی از ۴۹ به هشت میلیون متر مکعب در روز کاهش پیدا کرده و باعث از دست رفتن تولید حدود ۵۵۰۰ مگاوات برق شده است. موضوعی که موجب قطع گسترده برق شد و اعتراضات گسترده ای را در عراق در پی داشت. پس عراق نیاز به تامین کنندگان مطمئن تری دارد.
 
3-پرداخت پول گاز صادراتی ایران به عراق به دلیل تحریمها با دشواری هایی همراه است. ایران حتی در مقطعی، کاهش حجم صادرات گاز به عراق را به عدم پرداخت هزینه گاز صادراتی به عراق نسبت داد. اما عراقی ها به محدودیتهای نقل و انتقال مالی ناشی از تحریم استناد میکنند.
همه این دلایل کافیست تا عراق را به سمت تامین کنندگان جدید سوق دهد. پس با قطر برای خرید گاز و با عربستان برای خرید برق تفاهم می کند که حاصل آن کاهش نفوذ ایران در عراق و افزایش نفوذ عربستان در آن کشور است. اما ما در ایران، نه تنها برای بهینه سازی مصرف سوخت در حوزه ساختمانها، نیروگاهها و ... برنامه عملیاتی جدی در دستور کار نداریم و تنها به توصیه های تکراری می پردازیم، بلکه برای توسعه سرمایه گذاری و افزایش تولید هم اسیر تحریم هستیم تا دومین بودن ما از نظر غنی ترین ذخایر گازی در جهان، چندان فایده ای نداشته باشد.