چشم طمع آمریکا به اختلافات نفتی ایران و هند

هند دومین واردکننده نفت ایران پس از چین است اما مدتی است که اختلافات نفتی ایران و هند بالا گرفته و حالا این کشور به واردات نفت از آمریکا نیز اقدام کرده است. خبر صادرات نفت آمریکا به هند آن‌چنان مهم بوده که وزیر انرژی آمریکا شخصاً آن را اعلام کرده و یک عضو دیگر کابینه ترامپ، گفته است که استراتژی افزایش صادرات نفت آمریکا، بخشی از برنامه فشار به ایران است.
به گزارش مردم‌سالاری آنلاین، در ماه فروردین سال جاری بود که وزارت نفت هند از پالایشگاه‌های این کشور خواست تا واردات نفت خود از ایران را 20 درصد کاهش دهند. پیش از این که این دستور وزارت نفت هند، آتش اختلافات نفتی ایران و هند را شعله‌ور کند، کمتر کسی گمان می‌کرد که اصلاً ایران و هند در زمینه همکاری‌های اقتصادی با هم اختلافی داشته باشند. همگان انتظار داشتند که ایران و هند در دوره پس از لغو تحریم‌ها شرکای مطمئنی برای یکدیگر باشند و سطح روابط خود را به شدت گسترش دهند.
همه چیز از نزاع بر سر توسعه میدان گازی فرزاد ب شروع شد. این میدان در سال 2008 توسط یک شرکت هندی به نام «او ان جی سی ویدش»کشف شده بود و هندی‌ها از ایران می‌خواستند تا توسعه این میدان را به این شرکت هندی واگذار کند. آخرین پیشنهاد این شرکت هندی که آن‌ها آن را «بهترین پیشنهاد» نامیده‌اند، یک طرح توسعه 11 میلیارد دلاری است. از این میان، شرکت هندی گفته است که 5.8 میلیارد دلار در توسعه میدان سرمایه‌گذاری خواهد کرد و 5 میلیارد دلار دیگر نیز هزینه احداث واحد ال ان جی و تبدیل گاز تولیدی در میدان به ال ان جی، خواهد شد.
اما وزیر نفت ایران در واکنش به طرح توسعه هندی‌ها به صراحت گفته است که طرح ارائه شده، هیچ عایدی مالی برای کشور ندارد و وزارت نفت تحت فشار، پروژه توسعه میدان مشترک گازی فرزاد ب را به هندی‌ها اعطا نخواهد کرد. فرزاد ب، یک میدان گازی مشترک با عربستان سعودی است.
هند در پاسخ به عدم پذیرش طرح توسعه شرکت او ان جی سی ویدش، راه فشار بر ایران را انتخاب کرد و واردات نفت از ایران را کاهش داد. واردات نفت هند از ایران در ماه اوت به پایین‌ترین میزان در 18 ماه گذشته رسید. ایران نیز در تلافی اقدام هندی‌ها، مهلت پرداخت پول نفت صادرشده به پالایشگاه‌های هندی را یک‌سوم کاهش داد و هزینه حمل و نقل نفت به این پالایشگاه‌ها را افزایش داد. ایران که پیش از این به پالایشگاه‌های هندی ۹۰ روز مهلت می‌داد تا پول نفت خام خریداری شده از شرکت ملی نفت ایران را پرداخت کنند، در ماه‌های گذشته دوره پرداخت پول نفت خریداری شده را به ۶۰ روز کاهش داد. ایران همچنین تخفیف داده شده به مشتریان هندی خود را بابت حمل نقل نفت از ۸۰ درصد به ۶۰ درصد کاهش داد.
این اما پایان ماجرا نبود؛ ایران همزمان برای توسعه فرزاد ب با شرکت گازپروم روسیه وارد مذاکره شد و به تفاهمی اولیه با این شرکت دست یافت تا به هندی‌ها نشان دهد که آلترناتیوهایی برای توسعه این میدان دارد. هند اما چندان ماجرای ورود گازپروم به میدان فرزاد ب را جدی نگرفت و حاضر نشد پیشنهاد تازه‌ای برای توسعه فرزاد ب به ایران ارائه کند. آخرین پیشنهاد هندی‌ها، همان پیشنهاد 11 میلیارد دلاری است که در رسانه‌های هندی، «بهترین پیشنهاد» خوانده می‌شود.
هندی‌ها دست به اقدام دیگری نیز زدند و آن واردات نفت از آمریکا بود. این اقدام، آن‌چنان مهم بود که «ریک پری» وزیر انرژی آمریکا، شخصاً هفته گذشته آن را اعلام کرد. وی گفت که تصمیم پالایشگاه‌های هند به واردات نفت از آمریکا، بعد از دیدار «نارندرا مودی» نخست وزیر هند با «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا صورت گرفته است. محموله نفتی که از آمریکا به هند صادر شد، اولین محموله نفت صادر شده توسط آمریکا به هند، در تاریخ روابط دو کشور بود. مسأله برای آمریکا، آن‌چنان مهم بوده که در جلسه سران دو کشور مطرح شده است!
«راین زینک» وزیر کشور آمریکا ابعاد مهمی از استراتژی نفتی آمریکا که یک مشخصه آن، تحت فشار قرار دادن ایران است را شرح داده است. این استراتژی «سلطه آمریکا در حوزه انرژی» نامیده می‌شود. دولت آمریکا، در دوره اخیر افزایش تولید نفت و گاز در داخل آمریکا را در دستور کار قرار داده و سعی دارد همزمان صادرات نفت و گاز را نیز به شدت افزایش دهد. صادرات نفت آمریکا در هفته‌های گذشته به حدود 2 میلیون بشکه در روز رسیده است. صادرات نفت آمریکا، تا همین دو سال پیش (یعنی 2015) ممنوع بود و این محدودیت از دهه 70 میلادی تا سال 2015 برقرار بوده است. به گزارش «واشنگتن اگزماینر»، وزیر کشور آمریکا گفته است که آمریکا قصد دارد با اهرم صادرات نفت، نفت ایران را در بازارهای مختلف جایگزین کند تا بدین ترتیب درآمدهای ایران کاهش یابد. وی گفته است: «ایران خطر مهلکی است و بهتر است برای برخورد با ایران، به جز گزینه نظامی، گزینه‌های اقتصادی نیز در دست داشته باشیم».
هند دومین واردکننده نفت ایران است و تنها چین بیش از هند، نفت خام از ایران وارد می‌کند. آمریکا سعی دارد با صادرات نفت به هند، سهم ایران از بازار هند را که به نوعی متحد آمریکا محسوب می‌شود، کاهش دهد. وزیر انرژی آمریکا گفته است که در آینده صادرات نفت آمریکا به هند افزایش بیشتری نیز خواهد یافت.
گرچه صادرات نفت آمریکا به هند تحول مهمی است اما باید گفت که مقامات آمریکایی دچار اغراق در قابلیت‌های صنعت نفت آمریکا هستند و بعید است که با توجه به میزان بالای مصرف داخلی در آمریکا، صنعت نفت این کشور پتانسیل این را داشته باشد که نقش مهمی در بازار بزرگ نفت خام هند بازی کند. با دیپلماسی فعال و هوشمندانه ایران، بعید است آمریکایی‌ها به هدف خود مبنی بر کاهش جدی سهم ایران از بازار هند برسند. بعید است اختلافات نفتی ایران و هند چندان دیرپا باشد، چرا که صنعت نفت ایران همچنان برای هندی‌ها جذابیت زیادی دارد.