لوزان، بهترین فرصت برای رسیدن به توافق

آخرین دور مذاکرات هسته‌ای در سال ۱۳۹۳ از امروز در لوزان سوئیس با گفت‌و‌گوهای دوجانبه هیات‌های مذاکره کننده ایران و آمریکا آغاز می‌شود.

هواپیمای حامل هیات مذاکره کننده جمهوری اسلامی ایران، که بامداد امروز تهران را به مقصد لوزان ترک کرده بود، ظهر امروز به وقت تهران در فرودگاه این شهر به زمین نشست و تا ساعاتی دیگر استارت این مذاکرات زده می‌شود.

مذاکرات ایران و آمریکا از امروز (۲۴ اسفند) تا روز سه شنبه (۲۶ اسفند) در سطح معاونان وزرا برگزار می‌شود. سرپرستی هیات مذاکره کننده ایران را عباس عراقچی، و سرپرستی هیات آمریکایی را هلگا اشمید بر عهده خواهد داشت. هلگا اشمیت معاون فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در این مذاکرات حضور خواهد داشت.

از روز سه شنبه هم مذاکرات باز هم دو جانبه میان ایران و آمریکا و این بار در سطح وزرای خارجه برگزار می‌شود. محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران و جان کری وزیر خارجه آمریکا به مدت دو روز با یکدیگر مذاکرات خواهند کرد.

ظریف پیش از آغاز مذاکات دوجانبه با همتای آمریکایی خود فردا صبح لوزان سوئیس را به مقصد بروکسل بلژیک ترک خواهد کرد تا به دعوت فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در نشستی با حضور وزرای خارجه کشورهای عضو گروه ۱+۵ یعنی فرانک وال‌ترین اشتاین مایر وزیر خارجه آلمان، لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه، فیلیپ هاموند وزیر خارجه انگلیس حضور پیدا کند و روند مذاکرات را با اعضای اروپایی ۱+۵ بررسی کند.

در این دور از مذاکرات طرفین تلاش دارند تا با کاهش اختلافات، به یک توافقی بر سر کلیات و یا توافق سیاسی دست پیدا کنند.

جان کری، وزیر خارجه آمریکا در آستانه این دور از مذاکرات، در گفتگو با سی‌بی‌اس مدعی شد که مذاکرات لوزان سوئیس آخرین شانس برای دستیابی به توافق با ایران است.

کری در ادامه گفت: «من عمیقا بر این باور هستم که تا ماه آوریل، می‌یا ژوئن هیچ چیزی تغییر نخواهد کرد، اینکه براساس آنچه پیش‌تر پیشنهاد شده بود تصمیمی که نتوانید هم‌اکنون اتخاذ کنید در آن زمان اتخاذ شود. اگر این برنامه صلح‌آمیز است، پس به توافق برسیم، و من امیدوارم که طی روزهای آتی چنین چیزی امکان‌پذیر باشد.»

اظهارنظر وزیر خارجه آمریکا در آستانه دور تازه مذاکرات، موضوع تازه‌ای محسوب نمی‌شود. جان کری معمولا در آستانه مذاکرات هسته‌ای از این دست اظهار نظرهای دیپلماتیک که خوشبینی کمی در آن وجود دارد زیاد بیان کرده است.

اظهارنظرهایی که معمولا با واقعیت‌های جاری در مذاکرات به خصوص در دو دور قبلی - بر پایه سخنان پس از مذاکرات طرفین که حکایت از پیشرفت‌های قابل توجه در مذاکرات داشت- سنخیتی نداشته است.

در دو دور مذاکره قبلی که عمدتا میان ایران و آمریکا برگزار شده است دو طرف با اضافه کردن نفرات جدید به حصول پیشرفت در مذاکرات کمک قابل توجه‌ای کردند.

به پیشنهاد ایران، علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی، به هیات مذاکره کننده کشورمان اضافه شد و هیات مذاکره کننده آمریکا هم با اضافه شدن ارنست مونیز وزیر انرژی این کشور تکمیل شد.

حضور این دو دانشمند علوم هسته‌ای به ترکیب هیات‌های مذاکره کننده ایران و آمریکا باعث شد تا به گفته علی اکبر صالحی بن‌بست‌های فنی در مذاکرات رفع شود.

سطح و میزان غنی‌سازی، رآکتور تحقیقاتی اراک، موضوع تحقیق و توسعه، موضوع فردو از جمله مسائلی بود که در دور قبلی مذاکرات میان هیات‌های ایران و آمریکا مورد بحث و بررسی قرار گرفت که دو طرف بر حصول پیشرفت در این مذاکرات اذعان داشتند.

بر اساس گمانه زنی‌های رسانه‌ای، ایران و آمریکا توانستند در مذاکرات قبلی به توافقاتی درباره سطح و میزان غنی سازی در ایران پس از توافق جامع دست پیدا کنند. توافق روی فعالیت ۶ هزار و ۵۰۰ سانترفیوژ فعال برای غنی سازی در مقیاس ۵ درصد از جمله این توافقات است.

در دور قبلی مذاکرات هم که از ۱۱ اسفند به مدت سه روز در مونترو سوئیس برگزار شد دو طرف بر موضوع چگونگی رفع تحریم‌ها پس از توافق تمرکز کردند.

حاصل این مذاکرات به نظر می‌رسد که رسیدن به تفاهمی درباره رفع تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل در قالب صدور قطعنامه‌ای در این شورا بوده است.

بر اساس گزارشی که رویترز روز جمعه به نقل از منابع دیپلماتیک خود منتشر کرد، ایران و گروه ۱+۵ مذاکراتی را آغاز کرده‌اند تا در صورت رسیدن به توافق، تحریم‌های وضع شده از سال ۲۰۰۳ علیه ایران را در قالب قطعنامه شورای امنیت لغو شود.

به گزارش این خبرگزاری هدف از صدور این قطعنامه هم به دست آوردن تضمین بین‌المللی است تا جمهوری‌خواهان آمریکا نتوانند توافق احتمالی با ایران را زیر پا بگذارند.

صدور قطعنامه شورای امنیت پس از توافق هسته‌ای، برای افزایش ضمانت اجرای این توافق و یا رفع تحریم‌ها، خواسته‌ای است که به تازگی از سوی محمد جواد ظریف، وزیر خارجه و مذاکره کننده ارشد هسته‌ای کشورمان مطرح شده است.

این خواسته روز جمعه از سوی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم مورد استقبال قرار گرفت و جن ساکی اعلام کرد که ارسال توافق هسته‌ای به شورای امنیت «امری معمول» است.

بنابراین به نظر می‌رسد که در موضوع چگونگی رفع تحریم‌ها و ارسال توافق هسته‌ای به شورای امنیت سازمان ملل هم دیدگاه دو طرف تا حدودی به یکدیگر نزدیک شده است و این موضوع در کنار «رفع بن بست‌های فنی» از جمله نشانه‌هایی است که حکایت از آن دارد دو طرف به توافق سیاسی نزدیک شده‌اند.

روزنامه آمریکایی «واشنگتن‌پست» هم امروز در گزارشی نوشت که مذاکره‌کنندگان ایران و ۱+۵ روز یکشنبه در حالی در لوزان سوئیس گرد هم جمع‌ می‌شوند که نشانه‌هایی از حصول توافق در ماه جاری میلادی مشاهده می‌شود.

بر این اساس بر خلاف آنچه که کری گفته است مذاکرات لوزان بهترین فرصت برای رسیدن به توافق حداقل بر سرکلیات است که به نوعی تسهیل کننده حصول توافق جامع خواهد بود. البته عدم دستیابی به این توافق در لوزان هم پایان مذاکرات محسوب نمی‌شود چرا که بر اساس تفاهمی که وزرای خارجه ایران و گروه ۱+۵ در «وین۸» داشتند مذاکرات تا تیرماه ادامه پیدا خواهد.
منبع:فرارو