هم عشق به شرق و غرب غلط است، هم مخاصمه با آن‌ها

مهدی ذاکریان استاد روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با ایلنا، در رابطه با تاثیر تحقق شعار وفاق ملی بر سیاست خارجی کشورمان، گفت: معمولا کشورهایی در دنیا موفق هستند که در محیط داخلی آن‌ها یک آشتی، دوستی و صلح وجود داشته باشد. این آشتی باید هم میان مردم با حکومت و هم میان مدیران و تصمیم گیران وجود داشته باشد، سیاست خارجی که از دل تفرقه و نفاق باشد، نمی‌تواند به منافع ملی دست پیدا کند.

قطب نمای ما منافع ملی باشد

می‌گویند «نه شرقی نه غربی» اما در عمل شرق را در حد معشوق و غرب را در حد مخاصم می‌دانیم

وی در پاسخ به این پرسش که ایران‌ باید چه اولویت‌هایی در ارتباط با سایر کشورها داشته باشد، تصریح کرد: طبیعی است که همه کشورها در روابط با کشورهای دیگر اولویت‌هایی را قائل هستند و برخی از کشورها هم در رتبه بعدی رابطه قرار می‌گیرند. تنظیم این موضوع به اهمیت و جایگاه کشورها در دنیا برمی‌گردد. در دانش روابط بین‌الملل این نکته ذکر شده است که ۲۰ کشور مهم و پیشرفته دنیا یا اقتصاد اول دنیا را باید در نظر بگیریم و بر این اساس به دنبال رابطه با آن ۲۰ کشور اول باشیم و بقیه کشورها در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرند. در ایران دو دیدگاه وجود دارد، یکی مبتنی بر قانون اساسی است که در آن اولویت را کشورهای همسایه‌ی مسلمان، کشورهای آزاده و مستقل و کشورهایی که با ایران رابطه مخاصمه‌آمیز ندارند، قرار داده است؛ این در قانون اساسی ایران آمده است.

ذاکریان ادامه داد: تعریف دیگر، نگاه ایدئولوژی محور است و این ایدئولوژی هم برای برخی از کشورها کارکرد دارد. این نگاه می‌گوید: «نه شرقی نه غربی». در عمل شرق را در حد معشوق و غرب را در حد مخاصم می‌دانیم که هر دوی این‌ها اشتباه است یعنی نباید به کشوری عشق ورزید و یا با کشوری دشمن بود. بایستی قطب نمای ما منافع ملی باشد و هیچ دشمن دائمی در روابط نداشته باشیم، این نکته می‌تواند تنظیم کننده روابط خارجی باشد. مفهوم دانش روابط بین‌الملل به آن ۲۰ کشور مهم دنیا نگاه می‌کند، کشورهای اول دنیا را سیبل قرار داده و با آنها رابطه برقرار می‌کنند، برخی متوجه این موضوع نیستند که باید بر اساس قانون اساسی به آن ۲۰ کشور توجه کرد. برخی از کشورها مانند عربستان همسایه ما هستند که جزو کشورهای ثروتمند و موثر دنیا به حساب می‌آیند اما گاهی از انتهای جدول کشور پیدا می‌کنیم.

هم عشق به شرق و غرب غلط است هم مخاصمه با آن‌ها

این استاد دانشگاه با اشاره به سرمایه‌گذاری‌های چین در کشورهای آفریقایی، گفت: آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند که چند برابر بهره ببرند نه اینکه مانند ایران هبه و بخشش داشته باشند یا سرمایه‌گذاری‌هایی انجام دهند که هیچ برگشتی هم به ایران نداشته باشد. همان چین که مثال زدیم اولین صادراتش به آمریکاست، رتبه یک واردات چین هم از آمریکا است، بعد از آن سراغ آفریقا و آمریکای لاتین می‌رود و در آنجا هم سرمایه‌گذاری می‌کند ولی ایران جدول را برعکس می‌بیند و اول سراغ آن کشورهایی می‌رود که در دنیا اهمیت کم‌تری دارند و مزیت نسبی اقتصادی چندانی برای ایران ندارند. ایران سراغ کشورهایی در همسایگی خود می‌رود که خیلی از آن‌ها حتی پول‌های ایران را پرداخت نمی‌کنند و سیاست‌های آن را قبول ندارند. برای مثال پاکستان که تمام تحریم‌های آمریکا را مو به مو اجرا می‌کند یا عراق که در پرداخت پول ایران تعلل کرد. ما باید این مسائل را سبک و سنگین کنیم، بعد ببینیم که آیا باید با غرب رابطه داشته باشیم یا خیر. هم عشق به شرق و هم عشق غرب غلط است هم مخاصمه با آن‌ها؛ منافع ملی اگر قطب‌نما باشد، مشخص می‌شود که چه کارهایی باید انجام داد.

چینی‌ها برای عضویت در سازمان تجارت جهانی ۵ هزار قانون داخلی خود را عوض کردند و هیچ جنجالی به پا نشد

در ایران افرادی داریم که از کمونیست‌های چینی هم بدترند

این تحلیل‌گر مسائل بین الملل در پاسخ به این پرسش که سیاست‌های خارجی ایران تا چه میزان با سیاست بین‌الملل هم‌خوانی دارد و آیا نیاز به بازنگری در روابط خارجی وجود دارد، تصریح کرد:‌ اگر روابط خارجی ما مناسب نباشد، با دنیا توافق نکنیم و مسئله برجام پیش نرود، شرایط دشوار می‌شود. شما ببینید چینی‌ها فقط برای اینکه به سازمان تجارت جهانی بپیوندند، ۵۰۰۰ قانون داخلی خودشان را عوض کردند و هیچ جنجالی هم مبنی بر اینکه حزب کمونیست شکست خورده است، درست نکردند یا امثال این حرف‌ها که حاکمان ما مرعوب غرب شدند و ما چرا باید به سازمان تجارت جهانی که کاپیتالیستی است، بپیوندیم. در حالی که ما به لحاظ مرام سیاسی با چین متفاوت هستیم، آنهایی که مرام کمونیستی دارند به اقتصاد جهانی پیوستند و الان چین توانسته در جهان سهمی پیدا کند و حضور موثری داشته باشد اما ایران برای برجام و FATF تعلل می‌کند، ما در ایران افرادی داریم که از حزب کمونیست چین هم در این زمینه بدترند.

برای اینکه بتوانیم سرمایه‌گذاری خارجی داشته باشیم باید مسائل‌مان را با جهان حل کنیم

دولت وفاق ملی توانسته در همین ابتدا خیلی از مشکلات را پشت سر گذارد

وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به اظهارات اخیر رییس‌جمهور که گفتند ما نیاز اساسی به سرمایه‌گذاری خارجی برای رسیدن به رشد اقتصادی داریم، این مهم چگونه محقق خواهد شد،‌ بیان کرد: اگر دولت آقای پزشکیان بخواهد ۱۰۰ میلیارد سرمایه‌ خارجی وارد ایران کند، یک مگاپروژه خواهد شد در حالیکه تحریم‌های ما قبل از ترامپ ۲۰ میلیون دلاری بوده است، یعنی هر کشور یا شرکتی که می‌خواست بالای ۲۰ میلیون دلار در ایران سرمایه‌گذاری کند، باید از آمریکایی‌ها اجازه می‌گرفت وگرنه توسط آمریکا تحریم می‌شد. اگر قرار است ۱۰۰ میلیون دلار سرمایه گذاری خارجی داشته باشیم، باید مسائل خودمان را با جهان حل کنیم.

ذاکریان در این رابطه کشور چین را مثال زد و گفت:‌ این کشور مسائل داخلی خود را حل کرد که منجر به ارتباط آن‌ها با غرب شد. همه کشورها قواعد بین‌المللی را پذیرفته‌اند  و بر اساس آن کار می‌کنند؛ بهره و  سود آن را هم می‌برند. کشورهایی که رویه‌های خودشان را تغییر دادند، در این خصوص ضرر نکردند، آنکه ضرر کرده کره شمالی است که تغییر نمی‌کند. اگر آقای پزشکیان می‌خواهد اینگونه عمل کند در نتیجه باید مواردی را اصلاح کند و خوشبختانه تیمی را تشکیل دادند که بر مبنای وفاق ملی عمل کنند. در همین ابتدای دولت هم نشان دادند که می‌توانند مشکلات را پشت سر بگذارند. ایران باید مبانی پوچ را کنار بگذارد، حکمرانی خوب موانع ایجاد نمی‌کند، موانع را از سر راه برمی‌دارد. موانعی که برای اساتید و دانشجویان ایجاد کردند، موانعی بودند که پشت سر گذاشتیم. در همین ابتدای دولت وفاق ملی خیلی از موانع پشت سر گذاشته شد. ما می‌بینیم مشکل پرستاران و کشاورزان در حال حل شدن است و این‌ها کارهای خیلی بزرگی بود که صورت گرفت. شما ببینید وقتی امکان رفع حصر وجود دارد، انزوای ایران هم در دنیا امکان شکست دارد.

ضمانت اجرای وفاق  ملی حضور مردم در صحنه سیاسی کشور است

اسب زین شده دولت سیزدهم کمر مردم را به لحاظ معیشتی شکاند

این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که چه تضمینی وجود دارد تمامی بخش‌ها به این وفاق ملی وفادار بمانند، گفت: آقای پزشکیان گفتند ما دعوا نداریم اگه می‌خواهید این وفاق صورت بگیرد، بایستی این کارها انجام شود اگر نه ما به مردم می‌گوییم که خواستیم ولی نشد. خود آقای رئیس‌جمهور هم عزم جدی دارد که مسائل و مشکلات حل شود و ضمانتش حضور مردم است. به باور من حضور مردم خیلی می‌تواند موثر باشد. اینکه پزشکیان موفق شد، عامل اصلی آن مردم‌ بودند، یعنی نوع رفتار سیاسی مردم بسیار موثر واقع شد. اینکه ۱۷ میلیون رای بیاورند و ۱۶ میلیون هم رای ندهند، اینها خیلی با معنی است.

وی افزود: آقای صولت مرتضوی اعلام کردند که آقای همتی آمارها را درست نگفتند. بله ممکن است آمار و اعداد چیزی دیگری باشند اما ما اعداد واقعی را با مردم می‌شناسیم و مردم هم اعداد واقعی را بر سر سفره می‌شناسند. قیمت‌ کالاها مثل ماشین، برق، گاز، اجاره‌بها، مسکن و حتی شارژ ساختمان از سال گذشته تا به امروز چقدر افزایش داشته است؟ مردم این‌ها را احساس می‌کنند؛  مردم تورم را اینطور می‌فهمند. اینطور نیست که آقای همتی بگوید یا آقای مرتضوی بگوید. یک دروغی هم به مردم گفتند و آن این بود که اسب زین شده تحویل دولت بعد دادیم. شما وقتی اسب زین شده تحویل می‌دهید یعنی همه کسانی که در کشور زندگی می‌کنند به سادگی می‌توانند سوار این اسب شوند و لذتش را ببرند اما هیچ‌کس نمی‌تواند سوار این اسب شود. هرکس هم که سوار شود به سرعت زمین می‌خورد و تمام ستون فقراتش می‌شکند. ثمره عملکرد این‌ها زین کردن اسبی بود که کمر مردم را به لحاظ معیشتی شکاند.

ذاکریان خاطرنشان کرد: ما در علم سیاست و  علم حقوق می‌گوییم مبنای تحقیق، مشاهده است. یعنی شما با چشم‌تان می‌بینید. امام حسین (ع) هم می‌گویند، فرق بین حق و باطل ۴ انگشت است؛ گوش و چشم. یعنی آن چیزی که چشم می‌بیند حق و آن چه که گوش می‌شنود باطل است. ما با چشم این‌ها را می‌بینیم، ماشین‌های مردم قراضه شده ولی نمی‌توانند تعمیر کنند. آیا یک معلم می‌تواند با حقوق معلمی ماشین بخرد؟ کدام اسب زین شده؟ دروغ گفتن هم باید حدی داشته باشد. این اسبی که تحویل دولت چهاردهم شده با لگد ستون فقرات اقتصاد را شکانده و اقتصاد فلج شده‌ای را تحویل داده است که ساختن و بازسازی آن کلی زمان می‌برد. اصلاً در دنیا شما با چند کشور رابطه دارید؟ ایران منزوی شده است. چند کشور برای شورای امنیت به ایران رای می‌دهند؟ چند کشور در شورای حقوق بشر در کنار ایران خواهند بود؟ ایران را تنها کرده‌اند و سرمایه‌گذاری به کم‌ترین حد خود رسیده است.