۱۲ راهکار موثر برای رفع خستگی چشم

ساده‌ترین روش برای رفع خستگی چشم این که است که دو قاشق سرد را را زیر چشمان خود قرار دهید تا پف چشمانتان کم شود.
درمان خانگی خستگی چشم با کمک روش های خانگی و طبیعی به شما کمک می کند تا از ابتلا به مشکلات و بیماری های چشمی جلوگیری کنید. اگر روزانه زمان زیادی را صرف استفاده از کامپیوتر یا گوشی می کنید، بیشتر در معرض مشکلات چشمی قرار میگیرید.
خستگی چشم (eye strain) عارضه‌ای است که به‌دنبال فشار آمدن به چشم با رانندگی طولانی مدت، کتاب خواندن یا نوشتن یا خیره شدن به صفحه‌ی مانیتور ایجاد می‌شود. خستگی چشم ها اگر به‌علت بیماری در چشم و یا ضعیف شدن نباشد و فقط ناشی از خستگی باشد با استراحت کردن از بین می‌رود و نیاز به درمان و مراقبت خاصی هم ندارد.
علائم خستگی چشم در بعضی  مواقع  عادی و گاهی اوقات نشانه‌ی مشکل یا آسیب جدی است. نشانه‌های زیر به دنبال خستگی چشم بروز می‌کند.
دلایل خستگی چشم اگر به سبک زندگی فرد مربوط باشد یا با کار کردن و فشار به چشم ایجاد شده باشد مسئله‌ای عادی است و با استراحت کردن برطرف می‌شود. اما در بعضی مواقع خستگی چشم به دلیل بیماری یا مشکل خاص در بدن بروز می‌کند. در این مواقع پیدا کردن علت خستگی چشم راه را برای درمان هم ساده می‌کند.
دانشجویان و دانش‌آموزان و کسانی که زیاد مطالعه دارند و نمی‌توانند به چشمان خود استراحت دهند معمولا خستگی چشم و سردرد دارند.
خیره شدن به صفحه‌ی مانیتور و موبایل یا تلوزیون از دلایل خستگی چشم است.  با خیره شدن تعداد پلک زدن کم می‌شود و اگر تعداد پلک زدن از ۱۲ تا ۱۸ بار در دقیقه کمتر شود چشم دچار خستگی، قرمزی و سوزش چشم می‌شود. رانندگی طولانی مدت و نگاه ممتد و بدون استراحت به سطح جاده نیز باعث خستگی چشم‌ و خواب آلودگی می‌شود.
یک علت خستگی چشم ‌ها استرس و اضطراب است که فرد روزانه در محیط کار یا در خانه تجربه می‌کند.
قرار گرفتن در نور زیاد یا در معرض آفتاب بودن چشم‌ها را خسته می‌کند. تلاش برای بهتر دیدن در نور کم نیز سبب فشار به چشم و علت خستگی چشم و سوزش است.
کاهش میزان و خواب روزانه باعث می‌شود عضلات چشم به اندازه‌ی کافی استراحت نکنند و با فعالیت‌های روزانه علائم خستگی چشم‌ها بروز می‌کند.
باد خشک پنکه، وسایل گرمایشی هوا را خشک می‌کند و علت خسته شدن چشم است.
در افرادی که آلرژی دارند ماده‌ای شیمیایی به نام هیستامین آزاد می‌شود که باعث گشاد شدن عروق و افزایش جریان خون در اطراف چشم می‌شود. این حالت با آبریزش از چشم، خارش، تجمع مایع در اطراف چشم و پف همراه می‌شود و دلیل خستگی چشم است.
برخی ویژگی‌ها از طریق کروموزوم‌ها از والدین به فرزندان انتقال می‌یابد. یکی از این ویژگی‌ها وجود حلقه‌های تیره در اطراف چشم است که چشم را خسته نشان می‌دهد.
کم آبی بدن حجم خون را کاهش می‌دهد و فعالیت قلب و سایر اعضا را دچار اختلال می‌کند. با کم شدن جریان خون به چشم‌ها و پوست اطراف آن علائم خستگی در چشم‌ها ظاهر می‌شود. همچنین کم آبی بر سلامت عمومی بدن هم تاثیر می‌گذارد.
لنزهای زیبای و طبی باعث خشک کردن چشم می‌شود. اگر از لنز استفاده می‌کنید به یاد داشته باشید باید پیش از خوابیدن حتما لنز را از چشم خارج کنید. اگر لنز مورد استفاده طبی است، چند وقت یک بار به جای لنز از عینک استفاده کنید.
بیماری‌های چشم و ضعیف شدن می‌تواند دلیل خستگی چشم باشد.
بهتر است هنگام تماشای تلویزیون، نور اتاق را به صورت ترکیبی ملایم از زرد و سفید تنظیم کنید تا شاهد رفع خستگی چشم خود باشید.می‌توانید با تنظیم نور محیط، سلامت چشم‌های خود را تضمین کرده و در کمال آسایش به تماشای تلویزیون بپردازید.
زمانی که درحال مطالعه چیزهای چاپ شده مانند کتاب یا انجام کارهایی از نزدیک مانند تعمیر وسایل ریز هستید، حالتی را انتخاب کنید که منبع نور، پشت سر شما و به طور مستقیم بر روی صفحات کتاب یا کاری که در حال انجام هستید بتابد.
اگر بر روی میز مطالعه می‌کنید، از یک چراغ مطالعه در رو به روی خود استفاده کنید.چراغ مطالعه از تابش مستقیم نور به چشم‌های شما جلوگیری کرده و سبب درمان سنگینی چشم می‌شود.
استراحت دادن به چشم‌ها و دور شدن از صفحات دیجیتالی می‌تواند به درمان خستگی چشم کمک کند.در صورتی که چشم‌هایتان دچار خستگی شوند، بهترین راه برای درمان و رفع این وضعیت، استراحت دادن به چشم‌ها یا خوابیدن است.
این نکته مخصوصاً برای کودکان بسیار مهم است، زیرا آنها به شدت به صفحه‌های دیجیتالی خیره می‌شوند و این موضوع سبب خشکی بیشتر چشم آنها می‌شود.
برای رفع این مشکل بهتر است پدر و مادرهای گرامی محدودیت‌هایی برای استفاده کودکانشان از گوشی موبایل، تبلت و سایر لوازم الکترونیکی وضع کنند.
حرکت اول: یک ورزش چشم برای رفع خستگی تکنیک پالمیک است. این تکنیک توسط دکتر Bates برای برطرف کردن خستگی چشم پیشنهاد شده است. این روش با استفاده از گرما و تاریکی خستگی چشم را رفع می‌کند. برای انجام آن باید کف دست‌ها را بهم بمالید و به مدت ۲ یا ۳ دقیقه روی چشم‌ها بگذارید طوری‌که از بین انگشتان نوری عبور نکند و چشم‌ها در تاریکی باشند.
حرکت دوم: یک تمرین دیگر برای رفع خستگی پلک به شما پیشنهاد می‌کنیم. این ورزش چشمی، پف چشم را برطرف می‌کند و از این طریق فشار به چشم وارد نمی‌شود که آن را خسته کند.
برای انجام دست‌ها را روبروی چشم بگیرید و روی انگشت اشاره تمرکز کنید و آن را به بینی نزدیک کنید و چند ثانیه بعد انگشت را از بینی دور کنید. طی انجام این کار نباید چشمتان را از انگشت بردارید. تکرار ۲۵ مرتبه‌ی این کار می‌تواند خستگی پلک را از بین ببرد.
استفاده از کمپرس گرم برای رفع خستگی چشم
یک حوله و یا دستمال آغشته به آب گرم را روی چشم‌های خسته و دردناک قرار دهید. کمپرس گرم می‌تواند:
قبل از انجام این کار، دست‌های خود را بشویید تا باکتری به چشم شما وارد نشود. حوله یا دستمال مورد نظر را در آبِ جوشیده‌شده بخیسانید (برای استریل شدن) و آن را خنک کنید تا ولرم شود. سپس آن را به مدت ۵ الی ۱۰ دقیقه و یا با شرایطی که پزشک برای شما تجویز نموده، روی چشمان خود قرار دهید.
همانطور که گفته شد، از دلایل اصلی خستگی چشم،خشکی چشم است که اغلب به دلیل عدم پلک زدن ایجاد می‌شود.
استفاده از داروهای اشک مصنوعی با نسخه چشم پزشک ممکن است به پیشگیری از خستگی چشم و درمان خشکی چشم کمک کند.
حتی زمانی که احساس خوبی در چشم‌های خود دارید از داروهای اشک مصنوعی استفاده کنید تا چشم‌های خود را مرطوب نگه دارید و از بازگشت علائم خستگی چشم جلوگیری کنید.
چشم پزشک شما ممکن است استفاده از قطره چشم را به شما توصیه کند؛ چرا که به مرطوب نگه داشتن چشم‌ها کمک زیادی می‌کند.اینگونه قطره‌ها اغلب بدون مواد نگه دارنده هستند؛ بنابراین می‌توانید هنگامی که به آنها نیاز دارید، استفاده کنید.
سعی کنید بیش از ۴ بار در هفته قطره‌های حاوی مواد نگه دارنده را استفاده نکنید.نکته مهم: از قطره‌های چشمی که دارای خاصیت رفع قرمزی چشم هستند استفاده نکنید؛ زیرا سبب بدتر شدن علائم خشکی چشم می‌شوند.
متخصصان چشم‌پزشکی این روش را با روش درمانی جایگزین به نام روش بیتس که از روی نام چشم‌پزشک “دکتر ویلیام بیتس” نامگذاری شده است، مرتبط می‌دانند. وی این سؤال را مطرح نمود که آیا عینک تنها راه اصلاح بینایی فرد است؟
تحقیقات نشان می‌دهد که روش پیشنهادی او، بینایی را اصلاح نمی‌کند، اما کف دست می‌تواند به کاهش خستگی چشم کمک نماید. کف دست خود را بر روی چشمان بستهٔ خود قرار دهید، هیچ فشاری بر چشمان خود وارد نکنید. این تکنیک می‌تواند به آرامش چشم شما کمک کند.
بعضی از تغیرات ممکن است سبب پیشگیری از خشکی چشم شود؛ مانند استفاده از دستگاه رطوبت ساز.
اگر سیگار می کشید، به فکر ترک کردن آن باشید؛ چرا که وجود دود در اطرفتان به خشک شدن چشم و خستگی آن منجر می‌شود.
تنظیم رطوبت هوای منزل می‌تواند راهی مناسب برای درمان خستگی چشم باشد.
اگر ازعینک یا لنز در هنگام کار با کامپیوتر یا مطالعه استفاده می‌کنید، از عینک‌ها و لنزهایی استفاده کنید که مخصوص این کار هستند.از عینک ساز بخواهید که به شما برای انتخاب عینک یا لنز کمک کند. همچنین می‌توانید در رابطه به این موضوع با چشم پزشک خود مشورت کنید.
درمان‌های گیاهی خستگی چشم شامل استفاده از روغن‌ها و ماسک‌های طبیعی است.
چند قطره روغن اسطوخودوس را داخل یک فنجان آب بریزید و یک پنبه را داخل آن فرو کنید و به مدت چند ثانیه روی چشم‌هایتان بگذارید. این روش خستگی چشم را از بین می‌برد.
توت فرهنگی حاوی ویتامین c است و می‌تواند سلول‌های شبکیه چشم را احیا کند. برای استفاده دو عدد توت فرنگی را داخل فریزر بگذارید تا خنک یا کمی فریز شود، سپس آن را روی چشم بگذارید تا خستگی چشم را رفع کند.
مورد صحرایی یک گیاه استوایی است که حاوی آنتوسیانیدین و ویتامین C است . این ترکیبات برای احیای سلول‌های شبکیه مفید است. از خود میوه یا آب آن می‌توانید استفاده کنید.
گلاب خاصیت ضد باکتری و ضدعفونی کننده دارد. برای رفع خستگی چشم می‌توانید چشم‌ها را با گلاب شستشو دهید یا پنبه را به گلاب آغشته کنید و به مدت چند دقیقه روی چشم بسته بگذارید.
یکی از ساده‌ترین راه‌ها این است که دو قاشق را داخل فریزر بگذارید. بعد از اینکه سرد شدند آن‌ها را زیر چشمان خود قرار دهید تا پف چشمانتان کم شود. توجه داشته باشید که قاشق‌ها یخ نشوند!
روش موثر دیگر این است که تکه‌ای از پنبه را به صورت گلوله‌ای در یک استکان چای بیندازید و بعد از چند ثانیه آن‌ها را روی پلک چشمانتان چند دقیقه‌ای قرار دهید.
از قرار دادن تکه‌های خیار بر روی پلک چشم جهت کاهش پف کردگی استفاده کنید.
روش موثر دیگر این است که به طور مرتب چشمان خود را با آب سرد بشویید. این عمل باعث آرامش چشم می‌شود و هرگونه خستگی را برطرف می‌کند.
گلوله‌های پنبه‌ای را داخل یک فنجان شیر خنک بیندازید و سپس آن‌ها را روی پلک چشم قرار دهید.
در یک فنجان آب، چند قطره روغن اسطوخودوس بریزید و سپس گلوله پنبه را در آن بخیسانید و بعد آن را روی پلک چشمتان بگذارید.
در دو فنجان آب جوشیده، مقدار کمی اسید بوریک بریزید. بعد از سرد شدن از آن برای شستن چشم استفاده نمایید.
ویتامین‌ها نقش به‌سزایی در سلامت چشم دارند. کمبود ویتامین نه تنها باعث خستگی چشم بلکه ضعف چشم را به دنبال دارد. نتیجه ضعف چشم، درد چشم است. ورم ملتحمه، تحریک لنز تماسی، سایش قرنیه و بلفاریت از دلایل اصلی درد چشم هستند. شما باید به خوبی چشمان‌تان را از ویتامین غنی کنید تا دچار درد چشم و خستگی چشم نشوید.
استفاده از کامپیوتر نمونه‌ای از رایج‌ترین علل خستگی چشم به شمار می‌رود.اغلب ما در دنیای کنونی از کامپیوتر و دستگاه‌های دیجیتالی به مدت طولانی در روز استفاده می‌کنیم.بنابراین لازم است با دانستن نکات زیر، به پیشگیری از خستگی و سنگینی چشم هنگام کار با کامپیوتر کمک کنیم.
بسیاری از افراد کمتر از حد معمول در هنگام کار با کامپیوتر پلک می‌زنند؛ این موضوع سبب خشکی چشم آنها می‌شود.
پلک زدن اشک ترشح می‌کند و سبب مرطوب و تازه شدن چشم‌های ما می‌شود.بنابراین بهتر است از خیره شدن طولانی مدت به مانیتور خودداری کرده و پلک زدن در این حالت را در خود تبدیل به یک عادت کنید.
استراحت دادن به چشم‌ها می‌تواند شما را از سنگینی چشم حین کار با کامپیوتر نجات دهد و سبب تقویت چشم شود.
قانون ۲۰-۲۰-۲۰ را به یاد داشته باشید و هر ۲۰ دقیقه به مدت ۲۰ ثانیه، به یک چیز که حداقل در فاصله ۲۰ فوتی (حدود ۶ متری) شماست نگاه کنید.
نگاه کردن در خارج از محدوده مانیتور کامپیوتر می‌تواند چشم شما را از آسیب‌های احتمالی ناشی از خشکی چشم نجات دهد.
روشنایی زیاد و تابش نور زیاد می‌تواند سبب خستگی چشم شود و دیدن اشیا را در مانتیور سخت کند.بدترین مشکلات برای دیدن اشیا در مانتیور به طور کلی از طریق منابع نور از بالا یا پشت سر شما هستند؛ این مشکلات شامل نور فلوروسنت و نور خورشید می‌شود.
اگر برای نوشتن یا خواندن به نور احتیاج دارید، از یک لامپ رومیزی که قابلیت تنظیم شدن دارد استفاده کنید.کشیدن پرده و جلوگیری از قرار دادن مانتیور روبروی پنجره یا دیوار سفید و استفاده از محافظ چشم برای مانیتور می‌تواند به تنظیم نور چشم برای رفع خشکی چشم موثر باشد.
مانیتور را به طور مستقیم بر روی به روی خود به اندازه طول بازو قرار دهید و بالای مانیتور، دقیق هم سطر یا کمی پایین تر از سطح چشم شما باشد.صندلی قابل تنظیم به شما برای تنظیم کردن فاصله‌ها خیلی کمک می‌کند. بنابراین بهتر است به دنبال خرید یک صندلی تنظیم شونده استاندارد باشید.
بزرگنمایی سبب خواندن راحتر می شود؛ تنظیم روشنایی و میزان رنگ مانیتور می‌تواند برای راحتی چشم شما بسیار مفید و کمک کننده باشد.بهتر است کنتراست نور مانیتور خود را در بهترین حالت تنظیم کنید. بهترین حالت آن است که چشم‌هایتان به دلیل نور کم یا زیاد اذیت نشود.
اطمینان حاصل کنید که به دستگاه دیجیتال در فاصله صحیح و در موقعیت مناسب نگاه می کنید. صفحه باید چند فوت از چشمان شما فاصله داشته باشد یا به اندازه طول بازو باشد.
شما باید صفحه را در سطح چشمان یا کمی پایین تر از آن نگاه کنید . این مورد مربوط به دستگاه های دیجیتال دستی نیز می شود مانند موبایل که باید آنها را در زیر سطح چشم قرار دهید .
یکی دیگر از نکات مفید برای دستگاه های دیجیتال ، بزرگنمایی متن روی صفحه است تا متناسب با سطح راحتی چشم شما باشد. به احتمال زیاد می توانید اندازه متن را در تنظیمات دستگاه خود تنظیم کنید.
از عصاره بلوبری و از اسیدهای چرب امگا ۳ در روغن ماهی می‌توان برای بهبود و تکسین بعضی از علائم خستگی چشم استفاده کرد.البته اثر گذاری این داروها نیازمند مطالعه در این زمینه است.
اگر تمایل به استفاده از این ممکل‌ها برای بهتر شدن علائم خستگی چشم خود دارید، با چشم پزشک خود مشورت کنید.
عوارض خستگی چشم خیلی جدی و خطرناک نیست و فقط توان فرد را برای انجام کارهای روزانه کم می‌کند. البته در صورتی‌که چشم دچار بیماری خاصی باشد و درمان نشود ممکن است بر بینایی فرد و تمرکز در کارها تاثیر بگذارد.
قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور آبی خستگی چشم را ایجاد می‌کند و با عوارضی مانند موارد زیر همراه است.