دلایل و تبعات نزاع آب در شرق اصفهان

معترضان شرق اصفهان برای بیست و پنجمین بار در سال جاری، خط لوله انتقال آب به استان یزد را مورد تعرض قرار دادند. این آخرین تعرض به‌صورت برنامه‌ریزی شده صورت گرفت: هفت دستگاه لودر ابتدا جاده دسترسی به خط انتقال آب را تخریب کردند تا نیروی انتظامی نتواند از تعرض آن‌ها خودداری کند و سپس به تعدادی از لوله‌ها آسیب رساندند، سه حوضچه آب را تخریب کردند و ۱۲ تیر برق را نیز انداختند! نزاع بر سر آب در شرق اصفهان به آن‌چنان موضوع مهمی تبدیل شده که امروز کار به جدال لفظی در صحن علنی مجلس بین نمایندگان اصفهان و یزد نیز کشید. در شرق اصفهان چه می‌گذرد و جدال بر سر چیست؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، در آخرین تخریب خط انتقال آب به استان یزد توسط کشاورزان معترض شرق اصفهان، حجم آسیب‌ها به حدی بوده که به گفته مسئولان استان یزد، ۴۸ ساعت طول می‌کشد تا خط بازسازی شده و جریان آب وصل شود.
کشاورزان شرق اصفهان به عدم تخصیص حقابه اعتراض دارند و اعتراضات آن‌ها نیز از سال گذشته آغاز شده است. حقابه کشاورزان شرق اصفهان در اوایل مهر ماه سال ۹۶ با وخیم شدن وضعیت رودخانه زاینده رود قطع شد و این امر اعتراضات وسیع کشاورزان این منطقه را به همراه داشت. اعترضات آن‌ها در سال جاری به حمله به خط لوله انتقال آب به استان یزد کشیده شد و در سال جاری تاکنون ۲۵ بار این خط لوله مورد تعرض قرار گرفته است.
 
اعتراض کشاورزان شرق اصفهان به انتقال آب به یزد
کشاورزان شرق اصفهان می‌گویند حقابه آن‌ها قطع شده و نمی‌توانند کشاورزی کنند و در عوض آب انتقالی به یزد به جای استفاده به‌عنوان آب شرب در صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کار حتی به جدال لفظی بین نمایندگان دو استان نیز کشیده است. امروز محمدرضا صباغیان نماینده مردم یزد در مجلس گفته است: «پنجاه سال است که سنگ از استان یزد خارج می‌شود و امروز تنها چیزی که از این نعمت الهی باقی مانده گودالی چند صد متری بیش نیست. در حال حاضر آب شرب استان یزد قطع شده است؛ اگر [معادل] یک صدم ارزش سنگی که استفاده می‌شود را به ما آب دهند، مشکل ما حل خواهد شد... مردم یزد تا الان ۲۵ بار نجابت به خرج داده‌اند و به نظر می‌رسد که آستانه تحمل مردم هم در حال لبریزشدن است».
سیدناصر موسوی لارگانی نماینده مردم فلاورجان در مجلس شورای نیز در پاسخ به نماینده یزد، به نوعی استدلال کشاورزان معترض شرق اصفهان را تکرار کرده و گفته است: «ما هم با قطعی آب موافق نیستیم اما نکته این است که عده ای حق آبه‌دار هستند؛ باید توجه شود که تصرف در آن حرام است. قرار بود بعداز جاری شدن آب در تونل سوم این میزان آب برای آشامیدن و نه برای کشاورزی و صنعت مورد استفاده قرار گیرد؛ کشاورزان ما هم چند سال است که به این دلیل نتوانسته‌اند به کار خود ادامه دهند».
نمی‌توان کتمان کرد که مسأله کم‌آبی در شرق اصفهان هم‌اکنون به یک بحران تبدیل شده است. بحران آب در این منطقه آن‌چنان حاد شده که کار به نزاع آبی با استان همجوار یعنی استان یزد کشیده است. در بالادست زایندرود در استان چهار محال و بختیاری برداشت بی‌رویه‌ای از آب صورت می‌گیرد؛ به همین نحو در استان اصفهان نیز برداشت بی‌رویه‌ای از آب صورت می‌گیرد و حتی در نقاطی از این استان برنج کشت می‌شود؛ در نهایت میزان زیادی از آب این رودخانه نیز به استان یزد منتقل می‌شود و ادعای کشاورزان شرق اصفهان این است که عمده این آب انتقالی در صنایع به‌کار گرفته می‌شود. در کنار همه این‌ها، خود زاینده رود سال‌ها است که با تنش آبی مواجه است و امسال به‌جای ۴۰۰ میلیون مترمکعب برنامه‌ریزی‌شده تنها ۱۶۰ میلیون مترمکعب آب، پشت سد زاینده‌رود ذخیره‌سازی شده است.
به این دلایل، آبی به کشاورزان شرق اصفهان نمی‌رسد و این امر اعترضات مداوم آن‌ها را در پی داشته است؛ اعتراضاتی که حالا به تخریب پی در پیِ خط انتقال آب به استان یزد نیز کشیده شده است. محمود زمانی قمی استاندار یزد که در روزهای گذشته به دلیل قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان مجبور به کناره‌گیری شد، پیشتر گفته بود: «تا زمانی که استاندار یزد هستم حتی یک لیتر از آب انتقالی یزد را به هیچ جایی نخواهیم داد. سرچشمه‎های خط اول انتقال آب به یزد در طول ۵۰ سال گذشته در مقطع اواخر سال ۹۶ تا اوایل سال ۱۳۹۷ شاهد کمترین بارش‌‎ها، کمترین ورودی و کمترین حجم آب پشت سد بوده است. این که اکنون برخی در مورد حق‌آبه مسائلی مطرح می‌‌‏کنند در واقع گریه کردن بر سر قبری است که مرده‌‎ای در آن وجود ندارد».
در واقع آب برای هر دو استان یزد و اصفهان به مسأله‌ای حیثیتی تبدیل شده و حتی مسئولان این دو استان نیز با دیدی منطقه‌ای به آن نگاه می‌کنند. باید دید آیا آن‌ها می‌توانند این دید کوتاه‌بینانه منطقه‌ای را کنار بگذارند و با دیدی ملی به مسأله آب نگاه کنند یا خیر. کم‌آبی در استان اصفهان یک نمونه موردی است که نشان می‌دهد آیا طرفین حاضرند از طریق همکاری موضوع را حل کرده و با کمترین آسیب بحران آب را پشت سر بگذارند یا این که نه، همچنان جدال آبی در شرق اصفهان ادامه خواهد یافت. مشخص است که همکاری راه حل این مسأله است و نزاع آبی به نفع هیچ کدام از طرفین نخواهد بود.