ترامپ در آرزوی مک‌فارلین

چشم انداز آینده برجام و نوع رفتار متقابل ایران و آمریکا به بزرگ ترین سوال درباره مجمع عمومی سازمان ملل متحد تبدیل شده است. داغ ترین بحث این است که اروپایی‌ها با چنگ و دندان تلاش می‌کنند ایران را در تفاهم اقدام مشترک نگه دارند اما آمریکایی‌ها در جهت فسخ برجام قدم بر می‌دارند.
خبرگزاری رویترز خبر داده که وزرای امور خارجه انگلیس، چین، فرانسه، آلمان، روسیه و ایران قرار است روز دوشنبه هفته جاری راس ساعت ۸ (به وقت محلی) در نیویورک با یکدیگر دیدار و درباره تصمیم رییس جمهوری آمریکا در ماه مه برای خروج از توافق هسته‌ای با ایران و بازگرداندن تحریم‌ها علیه این کشور بحث و رایزنی کنند.ماموریت حساس و شاید غیر واقع‌بینانه آن‌ها این است که تهران را متقاعد به ماندن در توافق هسته‌ای و ادامه محدودیت‌های هسته‌ای‌اش ذیل این توافق علی‌رغم خروج واشنگتن از آن کنند. اقدامی که مانع از بهره‌مندی ایران از منافع اقتصادی مورد انتظار از توافق هسته‌ای خواهد شد.
 
تلاش اروپایی برای تلطیف اوضاع
خبرگزاری رویترز تاکید کرده که رئیس جمهوری ایران در مجادلات سیاسی داخلی ایران استدلالی برای حفظ برجام ندارد اما اروپایی‌ها تلاش می‌کنند فضا را برای ادامه حضور ایران در اقدام مشترک تلطیف کنند.
آمریکا پس از خروج از توافق هسته‌ای در تابستان سال جاری شروع به بازگرداندن تحریم‌های اقتصادی علیه ایران کرد. بخش دوم این تحریم‌ها از اوایل ماه نوامبر اعمال خواهد شد که صادرات نفت و گاز ایران را هدف قرار می‌دهد و به دنبال توقف خرید نفت از این کشور توسط مشتریان بزرگش شامل ژاپن، کره جنوبی، هند، چین و اروپا است.
اتحادیه اروپا در راستای حفظ توافق هسته‌ای قانونی موسوم به مقررات مسدود کننده را اجرایی کرده است تا از شرکت‌های اروپایی در برابر این تحریم‌های آمریکا محافظت کند با این حال اتحادیه اروپا با محدودیت‌هایی در آنچه می‌تواند برای مقابله با تحریم‌های نفتی انجام دهد، مواجه است، تحریم‌هایی که واشنگتن بر اساس آن‌ها می‌تواند هر شرکت یا بانکی که با ایران برای خرید نفت همکاری می‌کند را از دسترسی به نظام مالی آمریکا محروم کند. این وضعیت تاکنون نیز سبب شده تا چندین شرکت اروپایی از بازار ایران خارج شوند و یا روند خروج خود را آغاز کنند.
 
پایان صبر تهران
ایران تاکید می‌کند که آمریکا با خروج از توافق هسته‌ای در حالی که تهران همواره به تعهداتش پایبند بوده است با سوء نیت رفتار کرده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آخرین گزارش خود از روند اجرای تعهدات هسته‌ای در توافق بار دیگر تایید کرد که ایران کماکان تمامی تعهداتش را به طور کامل اجرا می‌کند. مقامات ایرانی در هفته‌های اخیر گفته‌اند که اگر اروپایی‌ها نتوانند تجارت با ایران را ادامه دهند، تهران ممکن است اجرای تعهداتش را کاهش دهد یا آن را محدود کند.
اروپایی‌ها نگران هستند که خروج ایران از برجام منجر به فعال شدن «فرآیند ماشه» و اعمال بند هفتم منشورسازمان ملل علیه ایران خواهد شد. دغدغه آنها این است که ایجاد فضای انتحاری در نهایت منجر به یک برخورد مرگ بار در خاورمیانه شود.
 
اجتناب ترامپ از جنگ با ایران
اگرچه بحث مرگ برجام در آی.سی.یو خیلی جدی است اما در واشنگتن همه می‌دانند که «دونالدترامپ» غیرقابل پیش بینی است. رئیس جمهوری آمریکا که دست رئیس جمهوری روسیه و رهبر کره شمالی را فشرده است ؛ هیچ ترسی از دست دادن با رئیس جمهوری ایران ندارد.
در این رابطه، دیلی بیست با پیش کشیدن مخالفت صریح ترامپ درباره جنگ با ایران در گفت و گو با «جان بولتن» مشاور امنیت ملی آمریکا نوشت شد که رئیس جمهوری آمریکا به دنبال آن بود تا به یکی از وعده‌های انتخاباتی خود عمل کرده و آمریکا را از توافق هسته ای خارج کند. با این حال تیم امنیت ملی ترامپ تلاش دارد تا بهترین بخش‌های توافق هسته ای را حفظ کرده و ضمن همکاری متحدان اروپایی خود در نقش پلیس خوب و پلیس بد، همزمان با از سرگیری تحریم‌ها جلوی ساخت «سلاح هسته‌ای» تهران را بگیرد. نکته جالب اینجاست که گرچه آمریکا به صورت علنی از دیگر امضاکنندگان برجام انتقاد می‌کند که به دنبال راه‌هایی برای سرپا نگاه داشتن نظام مالی ایران هستند ولی در پشت صحنه به همکاری با این کشورها ادامه می‌دهد.
 
دلواپسی از گفت‌وگو
دیلی بیست مدعی شده که دیپلمات‌های این کشورها نگرانند که قمار ترامپ نتیجه عکس داده و به سران ایران فرصت دهد تا تظاهرات ضد حکومتی و مشکلات اقتصادی خود را گردن طرف خارجی بیاندازند. آنان همچنین واهمه دارند که ایران تهدید بستن تنگه هرمز بر روی نفتکش‌ها را عملی کرده و نیروی دریایی آمریکا مجبور شود که کشتی‌های نظامی خود را که برای مهار روسیه و هشدار به چین در اقیانوس‌های اطلس و آرام مستقر ساخته به خلیج فارس بازگرداند.
در حلقه امنیت ملی ترامپ نیز برخی بیم از آن دارند که سران ایران ذکاوت به خرج داده و با ترامپ رو در رو دیدار کنند و این ملاقات به کاهش آنی تحریم‌ها و توافقی نه چندان سختگیرانه بیانجامد. به ظن آنها، اگر ایرانی‌ها آنقدر باهوش باشند که مانند کیم جونگ اون رهبر کره‌شمالی با دیدار با ترامپ موافقت کرده، کمی کوتاه بیایند و حتی به صورت جزئی توافقی بهتر از توافق هسته‌ای نصیبش کنند، آنگاه ترامپ ممکن است پیش از بازگشت دور دوم تحریم‌ها با این توافق جدید موافقت کند. دیلی بیست تاکید کرده که ترامپ به دنبال جنگ نیست و طرفداران وی نیز اهمیتی نمی‌دهند که ایران در سوریه یا یمن حضور دارد یا به دنبال تشکیل هلال شیعی است. جالبت‌ترین اتفاق این است که ترامپ برای اعراب خلج‌فارس هم ارزشی قائل نیست. ترامپ فقط به دنبال آن است که مخاطبان خود را قانع کند که توافقی بهتر از باراک اوباما به دست آورده است.  گفتنی است که «رونالدریگان» چهلمین رئیس جمهوری آمریکا علی‌رغم مواضع خشن و تندی که علیه جمهوری اسلامی اتخاذ کرده بود در جریان مشهور «ایران کنترا» از طریق «مک فارلین» تلاش کرده بود با ایرانی‌ها ارتباط برقرار کند. حالا ترامپ هم در پشت الفاظ تند و خشن علیه جمهوری اسلامی تمایل دارد جا پای ریگان گذاشته و با تهران به یک تفاهم هرچند کوچک دست پیدا کند.اتفاق حائز اهمیت این است که مقام معظم رهبری هرگونه مذاکره با دولت فعلی آمریکا را نهی کرده و دیپلماتهای ایرانی هم به ترامپ شدیدا بد بین هستند.
گزارش : علی ودایع