تلگرام، هم ضدفیلتر می‌شود و هم صاحب ارز مجازی!

سید ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی امروز (سه‌شنبه 26 دی) گفت که رفع فیلتر تلگرام با دستور شخص رئیس‌جمهور صورت گرفته است. تلگرام در ایران دیگر یک شبکه اجتماعی صرف نیست و بر بستر آن صدها هزار شغل که عمدتاً فروشگاه‌های مجازی هستند ایجاد شده است. اما آیا در آینده نیز می‌توان با ابزارهایی نظیر فیلترینگ، فعالیت شبکه‌های مجازی‌یی نظیر تلگرام را محدود کرد؟
به گزارش مردم‌سالاری آنلاین، ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور گفت: رئیس‌جمهور رئیس شورای عالی امنیت ملی است و رفع فیلتر تلگرام با نظر شورای عالی امنیت ملی و دستور رئیس‌جمهور انجام شده است. فیروزآبادی همچنین گفته است که مذاکره با تلگرام برای پالایش «محتواهای تروریستی و غیراخلاقی» توسط این شبکه ادامه دارد.
در حال حاضر بیش از 600 هزار کانال تلگرامی فارسی‌زبان وجود دارد که 40 درصد آن‌ها، فروشگاه‌های مجازی‌اند. رئیس جمهور در روزهایی که بعد از اعتراضات اخیر تلگرام فیلتر شده بود، به این موضوع اشاره و گفته بود: «مردم از صدا و سیما هم استفاده می‌کنند، اما نباید عده‌ای بخواهند که شبکه‌های مجازی که به خاطر شرایط خاص، چند روزی مسدود شده برای همیشه مسدود باشد. با این کار بیش از ۱۰۰ هزار نفر شغل خود را در یک هفته اخیر از دست داده‌اند و ما باید به فکر زندگی و راحتی مردم باشیم».
با این حال، ممکن است در میان مدت مسأله اصلی اصلاً فیلتر بودن یا فیلتر نبودن تلگرام نباشد! مسئولان تلگرام قصد دارند این شبکه مجازی را به یک پلتفرم بسیار پیشرفته منتقل کنند که احتمالاً یکی از جنبه‌های آن قابلیت ضدفیلترینگ تلگرام خواهد بود. تلگرام قصد دارد در سال جاری میلادی با صرف هزینه‌های بسیار زیاد، یک پلتفرم «بلک‌چین» (Blockchain) مختص به خود و یک ارز دیجیتال به نام «گرام» راه‌اندازی کند. بلاک چین یک پایگاه داده‌ (DataBase) توزیع شده است که به‌عنوان یک دفتر اطلاعاتی توزیع شده، شناخته می‌شود. از این پایگاه داده می‌توان برای ثبت چیزهای مختلفی و مهم‌تر از همه برای ارسال و دریافت پول‌های مجازی استفاده کرد. نتیجه عملی تکنولوژی بلاک چین، ایجاد راهی تضمین شده و امن برای انتقال یک ارز دیجیتال از فردی به فرد دیگر به وسیله اینترنت است. بیت‌کوین با استفاده از پلتفرم بلاک‌چین نمونه‌ای موفق از ارزهای دیجیتال را رقم زد و حالا تلگرام قصد دارد با یک پلتفرم بلاک‌چین مختص به خود که نسل سوم بلاک‌چین محسوب می‌شود، پول دیجیتال گرام را روانه بازار کند.
پلتفرم جدید تلگرام، «شبکه باز اطلاعات تلگرام» نام دارد و پاول دوروف مدیرعامل تلگرام، با استفاده از این پلتفرم قصد دارد تلگرام را به قوی‌ترین شبکه اجتماعی موجود در جهان تبدیل کند. بستر جدید نه تنها امکان فیلتر کردن تلگرام را برای همیشه از بین می‌برد، بلکه باعث می‌شود تا با کاربرد ارز مجازی «گرام»، نقل و انتقال پول از طریق تلگرام و بدون نظارت دولت‌ها و بانک مرکزی کشورها صورت گیرد. در واقع، تکنولوژی جدید به تلگرام این قدرت را می‌دهد تا هم کنترل دولت‌ها بر محتوای شبکه‌های مجازی و فیلتر کردن آن‌ها و هم کنترل آن‌ها بر مبادلات پولی را از بین ببرد!
تلگرام هنوز اظهار نظر رسمی در این مورد نکرده است اما خبرها حاکی از این است که ارز مجازی «گرام» از سه ماه نخست سال جاری میلادی آغاز به کار خواهد کرد و در مرحله نخست، تلگرام معادل 500 میلیون دلار از این ارز مجازی را عرضه خواهد کرد. تلگرام در حال حاضر حدود 180 میلیون کاربر دارد و پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سه ماهه نخست 2018، تعداد کاربران آن به 200 میلیون نفر برسد. بلومبرگ اخیراً گزارش داده که 40 میلیون ایرانی عضو تلگرام هستند و تلگرام 40 درصد ترافیک اینترنت ایران را به خود اختصاص داده است.
فیسبوک در سال 2012، واتس‌اپ را به قیمت هر کاربر 40 دلار خریداری کرد. اگر تعداد کاربران تلگران تا پایان سه ماهه اول 2018 را ملاک قرار دهیم ارزش تلگرام چیزی حدود 8 میلیارد دلار خواهد بود. مدیرعامل تلگرام پیشنهاد فروش این شبکه به شرکت‌های های‌تِک آمریکایی را رد کرده و گفته حتی 20 میلیارد دلار هم تلگرام را نمی‌فروشد.
در واقع، تحولاتی اساسی در حوزه شبکه‌های مجازی در راه است و تلگرام نیز پیشروترین شبکه در این حوزه است. اگر سرمایه‌گذاری‌های تلگرام به نتیجه برسد و پلتفرم بلاک‌چین و ارز مجازی گرام عملیاتی شود، صورت مسأله شبکه‌های مجازی به کلی تغییر خواهد کرد و این شبکه‌ها دیگر با ابزاری نظیر فیلترینگ قابل کنترل نخواهند بود. تحولات در این حوزه با سرعتی باورنکردنی صورت می‌گیرد و کشورهایی که به تکنولوژی‌هایی نظیر ارز مجازی و بلاک‌چین اشراف ندارند و خود را برای آن آماده نکرده‌اند، ممکن است با تهدیداتی جدی روبرو شوند. در کنار این، اشراف به این تکنولوژی‌ها جدید و حل و هضم آن‌ها ممکن است فرصت‌های اقتصادی و شغلی بسیاری برای یک کشور ایجاد کند. حال سوال این است که ایران ما در کجای این طیف ایستاده است؟