از آغاز شروع رقابت های انتخاباتی در ایالات متحده موضوعی که به شدت در صحبت ها و موضع گیری های نامزد جمهوری خواه ها به چشم میخورد، مساله ایران ستیزی و برخورد با توافق هسته ای بود. موضوعی که در میان سخنرانی ها و مناظره های این نامزد به وضوح جزو اولین موضوعاتی بود که در حوزه سیاست خارجی توسط ترامپ مطرح می شد.
به گزارش پایگاه خبری فریادگر، در این بین شاید بحث پاره کردن توافق هسته ای پر تکرار ترین موضع گیری بود که در طول ماه های رقابت های انتخاباتی مطرح شد و با روی کار آمدن دونالد ترامپ افکار عمومی منتظر بودند تا ببینند اقدام وی در این خصوص چه خواهد بود. با شروع به کار ترامپ اما بحث دیگری در حوزه ایران ستیزی رییس جمهور جدید آمریکا مطرح شد و آن قرار گیری نام ایران در لیست کشورهایی بود که اتباعشان از ورود به خاک آمریکا منع شدند. لیستی که ایران را هم ردیف کشورهایی همچون سودان و سومالی و کشورهای جنگ زده ای همچون عراق، سوریه، لیبی و یمن قرار داد. عصر جمعه دونالد ترامپ با حضور در وزارت دفاع آمریکا فرمان اجرایی با عنوان «جلوگیری از ورود تروریستهای تندروی اسلامی» را امضا کرد که به موجب آن، ورود اتباع هفت کشور مسلمان به خاک آمریکا دست کم به مدت 90 روز ممنوع میشود. ترامپ که پس از مراسم تحلیف جیمز متیس وزیر دفاع آمریکا در محل پنتاگون این فرمان را امضا کرد، در سخنانی کوتاه گفت: من تمهیدات جدیدی برای بررسی بیشتر ایجاد کردم که تروریستهای تندرو را بیرون آمریکا نگه میدارد. ما نمیخواهیم آنها اینجا باشند.
در پی این اقدام خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داد: اتریش حتی از ورود شهروندان ایرانی غیرمسلمان که امیدوار بودند پس از اقامت موقتی در این کشور به آمریکا بروند، جلوگیری کرده است. براساس طرحی که ۲۷ سال پیش در کنگره آمریکا تصویب شده است، اتریش تا به امروز به عنوان مسیری برای عبور یهودیان، مسیحیان و بهاییان ایران به آمریکا عمل می کرد. مقامات آمریکایی در اتریش با این دسته از مهاجران ایرانی مصاحبه میکردند اما آسوشیتدپرس به نقل از مقامهای اتریشی گزارش داد که برنامه لوتنبرگ برای ایرانیها در روزهای اخیر متوقف شده است و مشخص نیست که این برنامه چه زمانی قرار است دوباره آغاز شود. به گزارش آسوشیتدپرس، هرچند این تحول ارتباط مستقیمی با دستور امضا شده ترامپ در روز جمعه ندارد، از آثار و عواقب موضعگیری سختتر واشنگتن درخصوص مهاجرت به آمریکاست.
پس از امضای فرمان جدی توسط ترامپ، نیویورک تایمز در تازه ترین گزارش خود فرمان اجرایی ترامپ را غیرقانونی دانست.به نوشته این روزنامه، بیش از ۵۰ سال پیش کنگره آمریکا چنین تبعیضهایی علیه مهاجران را که بر اساس ملیت آنها تعیین میشود، غیرقانونی اعلام کرد. این تصمیم پس از یک تاریخچه طولانی و شرمآور از ممانعت از ورود مهاجران به این کشور بر مبنای منطقه و جایی که از آن آمده اند، گرفته شده است. این اقدامات از اواخر قرن ۱۹ میلادی آغاز شد که از قوانین از ورود چینیها و تقریبا تمامی ژاپنیها و سپس تمام مردم آسیا تحت عنوان «منطقه ممنوع آسیایی»جلوگیری میکرد. کنگره سرانجام در سال ۱۹۲۴ یک نظام جامع موسوم به « سیستم ریشه – ملیت» ایجاد کرد تا محدودیت های مهاجرت را در راستای منافع اروپایی غربی و بیرون راندن اغلب مردم اروپایی غربی و آسیاییها و آفریقاییها تعیین کند.این گزارش افزود به نظر میآید که ترامپ نیز به دنبال مدل جدیدی از منطقه ممنوع آسیایی است اما یک مشکلی وجود دارد؛ قانون مهاجرت و ملیت ۱۹۶۵ مانع از هرگونه تبعیض علیه مهاجران بر مبنای ملیت آنها میشود و جایگزین نظام تبعیض آمیز قدیمی میگردد و به تمامی کشورها در این سهمیه فرصتی برابر می دهد. لیندون جانسون رئیسجمهور وقت آمریکا هنگام امضا این قانون گفت:این بیعدالتی غیرمنصفانه ناشی از نظام سهمیهبندی مهاجرت متوقف شد. با این حال آقای ترامپ ثابت کرد که همچنان توانایی تبعیض را دارد و این حقیقت را که کنگره در سال ۱۹۶۵ این قوانین را ممنوع کرد نادیده گرفت. کنگره تاکید کرد که هیچ تبعیضی در خصوص صدور ویزا برای مهاجران بر اساس نژاد، جنسیت، ملیت، محل تولد یا سکونت آنها نباید اعمال شود. زمانیکه کنگره این قانون را به تصویب رساند امیدوار بود که علاوه بر مهاجران، از شهروندان آمریکایی که حق دارند از اعضای خانوادهشان حمایت کنند یا آنهایی که میخواهند با فردی خارجی ازدواج کند، در برابر هرگونه تبعیض بیدلیل و بیمنطق پشتیبانی کند. با توجه به زمان جدید دونالد ترامپ که مهاجران را هدف قرار میدهد، از نظر قانونی تمامی بازدیدکنندگان موقت(از آمریکا) شامل کارگران مهمان (فصلی)، دانشجویان، گردشگران و به علاوه پناهجویان شامل این ممنوعیت جدید میشوند. این در حالی است که قانون ۱۹۶۵ کنگره، مانع از هرگونه تبعیض علیه افراد با استناد به نژاد و ملیتشان میشد، چیزی که هدف اصلی ترامپ است.
در واکنش به صدور فرمان اجرایی ترامپ، حشمت الله فلاحت پیشه در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت گفت: به نظر من ترامپ و مجموعه اتاق فکر وی با اجرای برخی اقدامات تلاش می کنند که مانع از استفاده ایران از شرایط پسابرجام شوند، زیرا در شرایط پسا تحریم، امکان معامله و مبادله میان اتباع کشورهای مختلف به ویژه اتباع ایرانی مستقر در آمریکا با ایران فراهم بوده، به طوری که حدود یک هزار میلیارد دلار سرمایه ایرانیان مقیم ایالات متحده است و ترامپ با دستور اجرایی مذکور به دنبال مانع سازی در این روند تعاملی است. نماینده مردم اسلام آباد غرب و دالاهو در مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: ترامپ معتقد است که جمهوری اسلامی در تمام عرصه ها بسیار قدرتمند شده و اجرای توافق هسته ای نیز به قدرت ایران افزوده، حال اتاق فکر دولت جدید آمریکا به دنبال ایجاد وقفه در روند قدرت گیری کشورمان است. وی تصریح کرد: فرمان اجرایی ترامپ در مورد لغو و توقف صدور ویزا برای اتباع ایران، جزء اولین دستورهای پرتناقض وی محسوب می شود، زیرا ایرانیان جزء معدود ملیت هایی هستند که از سال 2001 میلادی هیچ تبعه آمریکایی را نکشته اند، اما دست بیشتر ملت ها با لشگرکشی ایالات متحده به منطقه، به خون سربازان آمریکایی آلوده شده است. فلاحت پیشه با بیان اینکه فرمان اجرایی ترامپ در مورد لغو و توقف صدور ویزا برای اتباع ایران، نقض صریح برجام است، افزود: فرمان اجرایی ترامپ، کاملا یک دستور سیاسی و تبلیغاتی با هدف ایجاد فضای روانی علیه جمهوری اسلامی است، از طرف دیگر به نظر من این گونه مواضع ترامپ، عملا کشورهای دیگر را در مقابل وی قرار داده و در این شرایط، فضای بین المللی نسبت به هشت سال گذشته به نفع کشورمان است. این نماینده مردم در مجلس دهم، با اشاره به نبود نام عربستان در فرمان اجرایی ترامپ در مورد لغو و توقف صدور ویزا برای اتباع کشورهای مسلمان، تصریح کرد: با توجه به نگاه اقتصادی ترامپ به حوزه سیاست و سرمایه گذاری 700 میلیارد دلاری عربستان در این کشور، به نظر من رئیس جمهور جدید آمریکا برای سرمایه های عربستانی نقشه هایی در سر دارد و قطعا ترامپ در آینده برای تاراج اموال اتباع عربستانی و کشورهای عربی برنامه هایی را خواهد داشت.
پیش از این نیز سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تاکید بر اینکه اقدام رییسجمهور آمریکا در منع صدور ویزا برای ورود ایرانیان به آمریکا بیانگر بازگشت این کشور به قرون وسطی و تبعیض نژادی، مذهبی و قومی است گفت: این اقدام برخلاف تمام ادعاهای آمریکا مبنی بر پایبندی به دموکراسی، آزادی اطلاعات و مراودات بین کشورها است. سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: اینکه رییسجمهور آمریکا کشورهای مسلمان را در حیطه ممنوعیت صدور ویزا قرار داده خود مصداق بارز تبعیض نژادی و مذهبی است؛ البته انتظار میرود که این موضوع شامل سایر ملتها و مذاهب نیز شود؛ چون به نظر میرسد تنها این آغاز کار باشد. با این وجود اینکه در ابتدای امر مسلمانان نشانه گرفته شدهاند از رواج اسلامستیزی در آمریکا حمایت میکند.
دستور جدید ترامپ مشکلاتی را حتی برای مسافرین ایرانی که پیش از این دستور قصد سفر به ایالات متحده را داشتند ایجاد کرده است. خبرنگار نیویورک تایمز در ایران گزارش داده که شرکتهای هوایی لوفتانزا، قطر و امارات مسافرانی را که پاسپورت ایرانی دارند (حتی آنان که گرین کارت دارند) را در پروازهای آمریکایشان سوار نکردهاند. شرکت هواپیمایی قطر نیز در اطلاعیهای در سایت خود گفته است که مطابق مقررات جدید، اتباع هفت کشور از جمله ایران، تنها در صورتی میتوانند وارد آمریکا شوند که یا دارای گرین کارت باشند یا دارای ویزای دیپلماتیک.