بازی پیچیده شورای حکام

گروه دیپلماسی: پرونده اتمی ایران یک سوژه داغ در شورای حکام محسوب می‌شود. آمریکا و تروئیکای اروپایی با ارائه پیش‌نویس قطعنامه به دنبال اقدام علیه تهران بودند که با هشدار صریح ایران مواجه شد.
نشست فصلی شورای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طبق برنامه پیش از ظهر دیروز(چهارشنبه) آغاز شد. روز سه‌شنبه، خبرگزاری فرانسه به نقل از دیپلمات‌های غربی گزارش دادند که سه کشور اروپایی عضو برجام با حمایت آمریکا تصویب قطعنامه علیه ایران را در دستور کار دارند.
به گزارش مردم سالاری آنلاین Tخبرگزاری فرانسه با ادعای این که رونوشتی از پیش‌نویس این قطعنامه را رویت کرده، نوشت: قدرت‌های غربی، این بار، خواستار «گزارشی جامع» از سوی «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند. در سند یادشده ادعاهای سیاسی پادمانی و ریشه‌دار در اسناد جعلی رژیم صهیونیستی تکرار و از ایران درخواست شده است تا بدون فوت وقت در خصوص «ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در دو مکان اعلام نشده در ایران، توضیحات معتبر ارائه و آژانس را از مکان(های) فعلی مواد هسته‌ای و/یا تجهیزات آلوده مطلع کند»
این سند همچنین از ایران می‌خواهد که «اطلاعات، اسناد و پاسخ‌های مورد نیاز آژانس» را در این زمینه ارائه و دسترسی به مکان‌ها و مواد مورد نیاز بازرسان آژانس را فراهم کند.
هشدارهای مشخص تهران
ایران در جریان سفر هفته گذشته مدیرکل‌ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران درباره تبعات صدور قطعنامه هشدار داده و اعلام کرده بود که اگر طرف‌های مقابل مسیر تعامل را در پیش بگیرند ایران هم اهل تعامل است اما اگر مسیر تقابل و قطعنامه و اخلال در برابر ایران را برگزینند تهران نیز تصمیمات لازم را خواهد گرفت.
سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان دیروز (چهارشنبه) در گفت‌وگوی تلفنی با گروسی، در مورد تعاملات ایران و آژانس در پرتو نتایج سفر وی به تهران و همچنین تحولات مرتبط با نشست شورای حکام به بحث و تبادل نظر پرداخت.
وزیر امور خارجه کشورمان خاطرنشان کرد که تفاهمات صورت‌ گرفته در جریان این سفر، بار دیگر حسن نیت و اراده جمهوری اسلامی ایران را برای ارتقای تعاملات و همکاری‌ها با آژانس اثبات کرد.
در این گفت‌وگوی تلفنی، دو طرف بر اراده خود برای ادامه مسیر مذاکرات و تعامل به منظور حل و فصل اختلافات و پرداختن به دیگر موضوعات در دستور کار و پرهیز از رویکردهای غیرسازنده و تقابلی تاکید کردند.
رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: در صورتی که طرف‌های مقابل بی‌توجه به حسن نیت و رویکرد تعاملی ایران، اقدامات غیرسازنده را در نشست شورای حکام از طریق صدور قطعنامه در دستور کار قرار دهند، ایران به نحو مقتضی و متناسب پاسخ خواهد داد.
پیشتر وزیر خارجه ایران نیز در تماس تلفنی با «ژان نوئل بارو» وزیر خارجه فرانسه، تصمیم سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس برای ارائه قطعنامه در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به شدت تقبیح کرد و تصریح نمود این حرکت سه کشور اروپایی در تقابل آشکار با فضای مثبت ایجاد شده در تعاملات ایران و آژانس تلقی می‌شود و صرفا به پیچیده‌تر شدن موضوع خواهد انجامید.
نقشه تروئیکای اروپایی و آمریکا
«لارنس نورمن» خبرنگار وال‌استریت ژورنال، که مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای ایران را از نزدیک دنبال می‌کند، در یک رشته توییت از یک مسیر احتمالی از سوی تروئیکای اروپایی و ایالات متحده برای فشار بر جمهوری اسلامی ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر داده است.
به نوشته نورمن، البته تصمیمات آتی شورای حکام به تصمیمات تهران و واشنگتن بستگی دارد. او این مسیر را چنین توصیف کرده است:
۱. درخواست برای تهیه گزارشی جامع از مسائل پادمانی ایران توسط مدیرکل آژانس در این هفته.
۲. مدیرکل گزارش را اوایل سال ٢٠٢٥ ارائه می‌کند.
۳. بررسی گزارش در شورای حکام در ماه مارس، ژوئن یا در یک نشست ویژه.
۴. عدم همکاری ایران در حل نگرانی‌ها منجر به صدور قطعنامه‌ای درباره عدم پایبندی در ماه ژوئن یا سپتامبر می‌شود و موضوع به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع می‌شود.
۵. پس از تابستان و با نزدیک شدن به موعد انقضای [قطعنامه مربوط به برجام که تمام قطعنامه‌های فصل هفتی را لغو می‌‌کند] در ماه اکتبر، سه کشور اروپایی مکانیسم اسنپ‌بک تحریم‌ها را تحت برجام فعال می‌کنند.
و البته سؤال بسیار بزرگ این است که پس از آن چه اتفاقی خواهد افتاد؟
پشت پرده آتش‌بیاری اروپا
رسانه‌های غربی از جمله رویترز مدعی شده‌اند که هدف اروپایی‌ها از تصمیم برای صدور قطعنامه علیه ایران وادار کردن تهران به بازگشت به میز مذاکره و گفت‌وگو بر سر محدودیت‌های جدید اتمی در ازای کاهش تحریم‌ها است.
با وجود این، به نظر می‌رسد تقابل یک سویه غربی‌ها و بی‌اعتنایی آنها به روحیه همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از انگیزه‌های دیگری فراتر از مسائل هسته‌ای نشأت می‌گیرد. به نظر می‌رسد نخستین عاملی که انگیزه‌های خصمانه اروپایی‌ها را هدایت می‌کند پایان برجام در مهرماه سال 1404 است.
با توجه به خروج آمریکا از برجام در سال 2018 و از آنجایی که تنها کشورهای باقی‌مانده در توافق امکان این را دارند که با فعال کردن بند حل و فصل اختلافات (معروف به مکانیسم ماشه) تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران را بازگردانند ممکن است اروپایی‌ها به دنبال زمینه‌چینی برای حرکت در آن مسیر هستند.
از طرف دیگر اروپایی‌ها نگران این هستند که دولت جدید آمریکا به ریاست «دونالد ترامپ» ممکن است تمرکزش را روی اوکراین قرار داده و به دنبال پایان دادن به حمایت‌های تسلیحاتی از کی‌یف باشد.
بر همین اساس، اروپایی‌ها ممکن است به دنبال این باشند که مسئله ایران را به نخستین دغدغه ذهنی برای دونالد ترامپ در دولت آینده آمریکا تبدیل کنند تا او فرصت رسیدگی به مسئله اوکراین را نداشته باشد. این رویکرد، احتمالاً مورد پذیرش دولت جو بایدن نیز هست و اقدام اخیر واشنگتن در ارسال موشک‌های دوربرد به کی‌یف را نیز می‌توان در همین چارچوب تفسیر کرد.
سیاست ایران تولید سلاح هسته‌ای نیست
درمیان تشدید تنش ایران با متحدین غربی و همزمان با شروع نشست فصلی شورای حکام ، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نشست خبری حضور پیدا کرد تا به سوالات خبرنگاران پاسخ دهد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پاسخ به سوال دیگری مدعی شد: «در گفت‌وگوی من با مقامات ایرانی، هیچ شرطی بر محدودسازی غنی سازی اورانیوم ۶۰ درصدی اعمال نشده بود. اما با توجه به تحولات، ممکن است این مسئله تغییر کند.» او افزود: «ان پی تی، درباره عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای است و نگرانی‌هایی وجود دارد و همه جامعه جهانی درباره این مسئله نگران است. برای اولین بار از زمان فاصله گرفتن ایران از تعهدات خود، ایران اقدام تازه‌ای اتخاذ کرد و باارزش است. آن‌ها برای اولین بار تصمیم به توقف گرفتند و با در نظر گرفتن ان‌پی‌تی، این تحول بسیار مهمی است.» گروسی تصریح کرد: «زمانی که به ایران سفر می‌کنید، می‌بینید که سیاست ایران، تولید سلاح هسته‌ای نیست و وزیر خارجه ایران به من وعده داد که تهران به‌دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیست، اما بحث‌هایی درباره ساخت سلاح هسته‌ای در پارلمان ایران وجود دارد.»
ایران شرطی برای عدم گسترش ذخایر ۶۰ درصدی خود نگذاشت
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصریح کرد: «فردو تأسیسات مهمی است و با توجه به میزان اهمیت آن، می‌خواستم شخصا از آن بازدید کنم. فردو مکان خطرناکی نیست. بازدید از این تأسیسات بسیار مهم بود و در این تأسیسات تحقیقات بسیاری صورت می‌گیرد و پیشرفت ایران در ساخت آبشار سانتریفیوژ بسیار حائز اهمیت بود.»
او افزود: «همان‌طور که پیشتر گفتم، مقامات ایران در گفت‌وگو با من شرطی روی عدم گسترش ذخایر اورانیوم غنی شده خود با خلوص ۶۰ درصد نگذاشته‌اند.» گروسی تصریح کرد: «بسیاری از تحلیلگران انتظار داشتند همه مسائل در طول سفر من حل شود و فکر می‌کنند سفر من دستاوردی نداشت، اما این سفر بسیار مهم بود. در صورت به تصویب رسیدن قطعنامه، باید دید که چه اتفاقی رخ خواهد داد. این به شورای حکام بستگی دارد.»
تأسیسات هسته‌ای نباید هدف حمله قرار گیرند
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پاسخ به سوال دیگری درباره نحوه ارتباط آژانس با «دونالد ترامپ» رئیس جمهور منتخب آمریکا تصریح کرد: «به‌طور غیررسمی، راه ارتباطی با رئیس جمهور منتخب آمریکا شکل گرفته است، امیدوارم هرچه سریعتر با او دیدار کنم.» او افزود: «به همکاری خود با دولت کنونی آمریکا ادامه خواهم داد.» گروسی در پاسخ به سوال دیگری درباره ادعای مقامات رژیم صهیونیستی از جمله «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر این رژیم پیرامون آسیب وارد شدن به تأسیسات هسته‌ای ایران در پی حمله این رژیم به ایران گفت: «هیچ صدمه ای به تأسیسات هسته‌ای ایران وارد نشده است. شاید در گذشته این مسئله رخ داده باشد. به باور ما در پارچین و طالقان، تأسیسات هسته‌ای نیست و هیچ اطلاعاتی مبنی به هسته‌ای بودن این تأسیسات وجود ندارد.» او افزود: «براساس قوانین بین‌المللی، تأسیسات هسته‌ای نباید هدف حمله قرار گیرند و امیدوارم در گفت‌وگوهایم با مقامات اسرائیلی درباره این مسئله صحبت کنیم.»
بازدیدخوب از ایران
مدیرکل آژانس بین‌الملل انرژی اتمی در پاسخ به سوال دیگری درباره بازدید خود از تأسیسات هسته‌ای ایران تصریح کرد: «گفت‌وگوی من با وزیر خارجه ایران، گفت‌وگوی سازنده و بسیار خوبی بود و مسائل بسیاری از جمله مسائل جاری در نشست شورای حکام را بررسی کردیم.» او افزود: «قطعا دولت ایران بر اساس خواست خود تصمیم خواهد گرفت.» گروسی در پاسخ به سوالی درباره «شتاب» آژانس برای ارائه گزارشی پیش از لغو ۶ قطعنامه تحریمی شورای امنیت علیه ایران در چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ گفت: «برخی با نگاه به گزارشات ارائه شده، در حال بررسی مکانیزم ماشه هستند. اما رویکرد من، اقدامات پایدار است. هفته گذشته به ایران سفر کردم و دستاوردی کسب شد. قدم به قدم باید پیش رفت و دستاوردهای پایدار گرفت تا تقابل کمتر و روابط سازنده‌تر شود.»