مبادله بزرگ با پرواز قطر

گروه ديپلماسي- مانيا شوبيري: مبادله بزرگ بين ايران و آمريکا سرخط رسانه‌هاي جهان شد.داستاني که شبيه فيلم «پل جاسوس‌ها» و اولين مبادله بين اتحاديه جماهير شوروي و آمريکا است.چانه زني‌هاي غير مستقيم تهران و واشنگتن که قطر، عمان،عراق،کره جنوبي و برخي کشورهاي ديگر ايفاي نقش کردند تا اين اتفاق بين ايران و آمريکا رخ دهد. نکته جالب اينجاست که مبادله با ورود «ابراهيم رئيسي» رئيس‌جمهوري ايران به نيويورک براي حضور در مجمع عمومي سازمان ملل متحد انجام شد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،پيش از ظهر ديروز، «ناصر کنعاني» سخنگوي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران در نشست خبري هفتگي با خبرنگاران اعلام کرد که انجام روند مبادله تا شامگاه دوشنبه انجام خواهد شد. بنا به گفته اين ديپلمات ارشد ايراني، پنج ايراني زنداني در آمريکا آزاد مي‌شوند و پنج زنداني آمريکايي در ايران نيز در اختيار اين کشور قرار مي‌گيرند. برهمين اساس،  2 نفر از شهروندان ايراني آزاد شده در آمريکا به کشور باز مي‌گردند، يک نفر ديگر نيز با توجه به حضور خانواده‌اش به کشور ديگري سفر مي‌کند و 2 نفر ديگر نيز با توجه با سابقه حضور و زندگي‌شان در همان آمريکا باقي مي‌مانند.
حوالي ظهر ديروز؛ خبرگزاري رويترز از انتقال 6 ميليارد دلار از اموال بلوکه شده ايران به بانک‌هاي دوحه خبر داد.در اين گزارش همچنين آمده است که يک هواپيماي قطري در ايران امروز پنج جاسوس آمريکايي آزاد شده به همراه 2 نفر از اعضاي خانواده آن‌ها را به دوحه انتقال مي‌دهد.
«محمد رضا فرزين» رئيس کل بانک مرکزي جمهوري اسلامي ايران نيز با تائيد خبر واريز شدن منابع مالي آزادشده ايران از کره جنوبي در 2 بانک قطري عنوان کرد: روز گذشته از مقامات قطري نامه رسمي دريافت کرديم که حساب 6 بانک ايران فعال شده و معادل پنج ميليارد و 573 ميليون و 492 هزار يورو به حساب بانک‌هاي ايران و 2 بانک قطري واريز شده است.
تبادل در دوحه
«ماجد الانصاري» سخنگوي وزارت خارجه قطر و در گفت‌وگو با شبکه الجزيره اعلام کرد که «مذاکرات براي رسيدن به توافق تبادل زندانيان ميان تهران و واشنگتن بيش از 2 سال طول کشيد. قبل از حصول توافق مسئولان قطري سفرهاي فشرده‌اي به تهران و واشنگتن داشتند. اين توافق تضمين‌هاي متعددي به‌ويژه در زمينه مالي را شامل مي‌شود.»
الانصاري تاکيد کرد: «به محض آزادي زندانيان، بخش مالي توافق اجرايي خواهد شد و ما در دوحه آماده اتمام روند تبادل زندانيان ميان تهران و واشنگتن هستيم.»
گفته شده بود که پس از موافقت واشنگتن با شروط جمهوري اسلامي ايران، پس از احراز انتقال منابع مالي ايران به قطر توسط بانک مرکزي ايران، فرآيند تبادل زندانيان آغاز مي‌شود و محل تبادل هم دوحه، پايتخت قطر خواهد بود.به همين منظور و طبق توافقات صورت‌گرفته 6 حساب بانکي براي 6 بانک ايراني که دسترسي به سوئيفت داشتند، افتتاح شده و واريز در اين حساب‌ها انجام خواهد شد. پس از واريز منابع مالي ايران به اين حساب‌ها در 2 بانک قطري، بانک مرکزي قطر به تهران اعلام مي‌کند که اين منابع قابل استفاده است. پس از پاسخ کتبي، اقدامات ديگر توافق انجام خواهد شد.
حدود ساعت 15 ديروز، خبرگزاري رويترز اعلام کرد که زندانيان آمريکايي همراه سفير قطر به هواپيماي قطري منتقل شدند تا خاک ايران را ترک کنند. آنها ساعت 16.20 به دوحه رسيدند. طبق برنامه، اين افراد مدت کوتاهي در دوحه توقف داشته و سپس راهي واشنگتن شدند. انتخاب دوحه به عنوان محل تبادل زندانيان - با تأکيد بر نقش مهم قطر در تسهيل توافق - يک رخداد جديد در تاريخ مبادلات ايران و آمريکا به شمار مي‌رود.
ساعت 16، «نور نيوز» خبر داد 2 نفر از پنج زنداني آزاد شده ايراني به نام‌هاي «مهرداد معين انصاري» و «رضا سرهنگ پور» بر اساس برنامه از پيش تعيين شده وارد دوحه، پايتخت قطر شدند. همزمان 3 زنداني ايراني ديگر نيز که ساکن آمريکا بودند، آزاد شدند.
از سوي ديگر، «جو بايدن» رئيس‌جمهوري آمريکا در راستاي انجام تبادل زندانيان با ايران، براي پنج زنداني ايراني که به صورت غيرقانوني توسط واشنگتن بازداشت شده بودند، حکم عفو صادر کرده است.
چماق و هويج آمريکا
جان کربي هماهنگ کننده ارتباطات راهبردي شوراي امنيت ملي آمريکا ديروز گفت: «بعد از بازگشت زندانيان آمريکايي بازداشت شده در ايران نفس راحت خواهيم کشيد». اين مقام آمريکايي درباره روند مذاکرات با ايران نيز گفت: «مذاکرات براي رسيدن به توافق با ايران چندين ماه طول کشيد که وزارت خارجه آمريکا در طول اين مدت فعاليت سختي داشت.»
سخنگو و هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردي شوراي امنيت ملي آمريکا گفت که «توافق تبادل زندانيان با ايران را در چارچوب اقدامات اعتمادساز به منظور ايجاد روابط بهتر نمي‌دانيم.»
از سوي ديگر، يک مقام ارشد آمريکايي گفت توافق ايران و آمريکا مبني بر آزادي پنج زنداني آمريکايي باعث تغيير در روابط خصمانه تهران و واشنگتن نخواهد شد اما در براي ديپلماسي در رابطه با برنامه هسته‌اي ايران بازخواهد ماند.
مقامات ارشد دولت بايدن روز يکشنبه در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار کردند که واشنگتن از طريق اعمال تحريم‌هاي جديد عليه وزارت اطلاعات و محمود احمدي‌نژاد، رئيس‌جمهوري پيشين ايران به اتهام دخالت در دستگيري آمريکايي‌ها به اعمال فشار عليه تهران ادامه مي‌دهد. اين مقامات همچنين ادعا کردند که آمريکا تلاش‌هاي خود در منطقه براي جلوگيري از ارسال تسليحات به يمن از سوي ايران را افزايش خواهد داد.
يک مقام که نمي‌خواست نامش فاش شود عنوان کرد، در ديپلماسي بر سر مسئله هسته‌اي ايران همچنان بسته نشده است. وي در پاسخ به اين سوال که «آيا اين هفته و در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل در نيويورک گفت‌وگوهايي غيرمستقيمي با ايرانيان انجام خواهد گرفت يا نه» گفت: اگر سوال‌تان اين است که آيا در اين هفته براي گفت‌وگويي برنامه‌ريزي شده است، قطعا اين‌طور نيست.
به نوشته ديلي ميل، مشخص نيست که آيا اين مقام منکر مذاکرات غيرمستقيم شده است و يا از عمد در را براي ايرانيان باز گذاشته است.
اين مقام عنوان کرد که ذيل توافق روز دوشنبه ايران و آمريکا، 6 ميليارد دلار از دارايي‌هاي ايران در کره شمالي به حسابي در قطر منتقل شدند تا براي تراکنش‌هاي بشردوستانه مورد استفاده قرار بگيرند.او گفت که اين فهرست اقلام بشردوستانه شامل مواد غذايي، دارويي، تجهيزات پزشکي و مصحولات کشاورزي مي‌شود.
اين مقام آمريکايي مدعي شد: اگر ايراني‌ها بخواهد پول را جابه‌جا کرده يا از آن‌ها براي کارهايي غير از تراکنش بشردوستانه‌اي استفاده کنند، ما اقداماتي در جهت بلوکه‌کردن اموال انجام خواهيم داد.
واکنش‌هاي خشمگينانه
شبکه الجزيره از واشنگتن گزارش داد که بسياري از جمهوري‌خواهان آمريکايي معتقدند که توافق اخير تهران و واشنگتن بهترين معامله براي ايالات متحده نيست و آن‌ها احساس مي‌کنند که ايالات متحده ممکن است زياده روي کرده باشد.منتقدان غربي اين توافق در واقع بر اين باورند که معامله ميان ايران و آمريکا مي‌تواند «موجب تشويق بيشتر براي بازداشت آمريکايي‌ها شود.»
خبرنگار الجزيره افزود: آن‌ها مي‌گويند که اين امر مي‌تواند نيروهاي آمريکايي را در خاورميانه و سراسر جهان در معرض خطر قرار دهد و حتي اقتصاد ايران را تقويت کند.
اين خبرنگار همچنين گفت: اما دولت بايدن بسيار تدافعي بوده و در حال چرخش و عقب‌نشيني است و مي‌گويد که جايگزين چنين توافقي مي‌تواند اين باشد که اين آمريکايي‌ها بقيه عمر خود را در زندان بگذرانند.
روزنامه گاردين هم ضمن نکوهش فرآيند مبادله بين تهران و واشنگتن در گزارشي به قلم «پتريک وينتور» دبير سياسي اين نشريه انگليسي نوشت که رقم 6 ميليارد دلاري ايران که به دليل تحريم‌هاي غيرقانوني آمريکا مسدود شده است، در ازاي آزادي زندانيان آمريکايي پرداخت شده است.
اين گزارش مي‌افزايد که جمهوري‌خواهان و برخي از زندانيان سياسي سابق ايران، دولت «جو بايدن» را به دليل توافق با ايران مورد شماتت قرار داده‌اند اما «وزارت امور خارجه آمريکا مي‌گويد وجه آزاد شده، پول نفت ايران است که توسط دولت ترامپ در سال 2018 هنگام خروج آمريکا از توافق هسته‌اي ايران مسدود شد.»