پول‌های بلوکه شده ایران چگونه آزاد شد؟

گروه سیاسی - سید مجید حسینی: این روزها، برای دومین بار در سال جاری اخباری مبنی بر آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در خارج از کشور منتشر شده است. اولین بار که چنین خبری در رسانه‌های دولتی ایران منتشر شد روزهای آخر فروردین بود. در آن زمان خبرگزاری دولتی ایرنا نوشت که یک مقام بلندپایه منطقه‌ای، فردا، سه‌شنبه به تهران سفر خواهد کرد که یکی از اهداف این سفر، نهایی کردن سازوکار آزادسازی ۷ میلیارد دلار از ارزهای مسدودی ایران است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین،در آن خبر که به نقل از یک منبع آگاه در بانک مرکزی منتشر شد، عنوان شده بود که بررسی ساز و کار اجرایی آزادسازی منابع مسدودی ایران در چارچوب توافق اخیر، از اهداف اصلی سفر یک مقام بلندپایه منطقه‌ای به تهران در روز سه‌شنبه است. ۷ میلیارد دلار از ارزهای مسدودی ایران با توافق امضاشده، به طور انتقال بانکی به حساب‌های ایران واریز خواهد شد. بر اساس توافق صورت گرفته با برخی کشورهای طرف قرارداد ایران، چارچوب لازم برای رفع مسدودی بخش قابل توجهی از منابع ارزی مسدودشده کشور، مشخص و مورد توافق قرار گرفته است. بر اساس این چارچوب توافق شده، وجوه مسدودی باید در یک بازه زمانی مشخص طی چند هفته، در حساب‌های ایران وصول شود.
جالب این بود که پس از انتشار این خبر، بعضی خبرگزاری‌ها خبر دادند که سخنگوی وزارت خارجه از چنین سفری اظهار بی اطلاعی کرده است اما ساعتی بعد اعلام شد که او هم تائید کرده که  هیأتی عالی‌رتبه در این زمینه تا پایان هفته به تهران سفر می‌کند و به‌زودی بخشی از منابع ایران آزاد می‌شود.
با همه این احوال بعدا هیچ خبری در این خصوص منتشر نشد و معلوم نشد که آیا واقعا این آزادسازی اموال ایران صورت گرفت یا اینکه فقط خبری برای تحت تاثیر قرار دادن بازار ارز بود. حالا بعد از شش ماه یک بار دیگر خبری مشابه با خبر آن روز منتشر شده است. نورنیوز که از آن به عنوان رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی نام می‌برند، در خبری اعلام کرده که در حالی که مذاکرات رفع تحریم‌ها به دلیل عدم اتخاذ تصمیم سیاسی از سوی ایالات متحده آمریکا همچنان بدون حصول نتیجه باقی مانده اما خبرهایی رسیده که طی هفته‌های اخیر مذاکرات فشرده‌ای با وساطت یکی از کشورهای منطقه درباره آزادسازی همزمان زندانیان ایران و آمریکا انجام و میلیاردها دلار از منابع ارزی مسدود شده کشور نیز در این چارچوب در شرف آزادسازی است.
در همین رابطه سخنگوی سازمان ملل نیزاعلام کرده است باقر نمازی برای معالجه از ایران خارج شده و همچنان سیامک نمازی نیز از بازداشت آزاد شده است. خبرگزاری رویترز و فایننشال تایمز هم به نقل از منابع آگاه اعلام کرده اند به زودی بخشی از پول‌های بلوکه شده ایران به خاطر تحریم‌ها آزاد می‌شود.
دیروز همچنین خبرگزاری مهر هم نوشت که این پول‌ها که قرار است به زودی و با انجام مذاکرات فشرده آزاد شود مبلغش به میزان ۷ میلیارد دلار است که به زودی با اعلام یک حساب از سوی ایران پرداخت خواهد شد.
تلاش برای آزاد سازی منابع ارزی ایران در خارج از کشور، موضوعی است که بیش از چهار سال است ادامه دارد. مسدود شدن دارایی‌های ایران، حاصل تحریم‌های بانکی است که آمریکا برای ایران وضع کرده و دست بسیاری از کشورها را برای انتقال طلب ایران بابت صادرات عمدتا نفتی را بسته است. یکی از مهمترین بدهکاران کره جنوبی است که بارها تلاش شده که 7 میلیارد دلار بدهی اش را به نحوی با ایران تسویه کند. این کشور زمانی دومین وارد کننده بزرگ نفت از ایران بود اما پس از آن که در سال 1397 بدهی ایران را تسویه نکرد، صادرات نفت ایران به این کشور قطع شد. کشورهای دیگری از جمله عراق، هند، ژاپن و ...  هم هستند که ایران طلبهایی بابت فروش نفت از آنها دارد و این بدهی تسویه نشده است. موضوع برگشت پول نفت یکی از مهمترین مسائلی است که باعث تلاش ایران برای احیای برجام بوده است. 
حالا در روزهایی که چندان خبری از مذاکرات وین نیست و حتی برخی رسانه‌ها سعی دارند به بن بست رسیدن این مذاکرات را القا کنند، خبر می‌رسد که هفت میلیارد دلار از پول‌های بلوکه شده ایران آزاد خواهد شد. و نکته مهمتر این که بعضی رسانه‌های داخلی عنوان کرده اند که این دومین بار است که آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران اتفاق می‌افتد و در فروردین ماه هم 7 میلیارد دلار از پول‌های ایران آزاد شده بود! اگر چنین باشد دولت باید توضیح دهد که 7 میلیارد آزاد شده در کجا هزینه شده و به عبارت دیگر چه شده است؟!
نکته دیگری که درباره این خبر باید به آن توجه کرد، آزاد سازی دو نفری است که به نظر می‌رسد ارتباطی با آزادسازی اموال ایران دارد. 
همچنان که اشاره شد «استفان دوجاریک»، سخنگوی سازمان ملل پیش از این در صفحه توئیتر خود نوشته بود که «باقر نمازی» از زندان آزاد شده و ایران را ترک کرده و «سیامک نمازی» نیز آزاد شده (اما همچنان در ایران) است. محمدباقر نمازی و سیامک نمازی، پدر و پسری هستند که به جرم همکاری با دولت متخاصم آمریکا در ایران محکوم شده بودند. خبر آزادی آنها در خبرگزاری تسنیم هم انعکاس پیدا کرده و همین نشان می‌دهد که از طرف ایران هم تائید شده است. 
بهرحال هر چه هست انتشار این اخبار در روزهایی که قیمت دلار دوباره صعودی شده بود، باعث کشیده شدن ترمز آن شد و در روز یکشنبه قیمت دلار اندکی کاهش قیمت پیدا کرد. 
تحلیل فایننشال تایمز از ارتباط آزادی نمازی با آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران
روزنامه فایننشال تایمز در گزارشی درباره آزادی موقت یک شهروند دو تابعیتی ایرانی – آمریکایی به نقل از یک منبع آگاه این اقدام را نشان دهنده حسن نیت ایران برای تبادل بزرگ زندانیان با آمریکا دانست و از احتمال آزاسازی دارایی‌های بلوکه شده ایران در کره‌ جنوبی خبر داد.
استفان دوجاریک سخنگوی سازمان ملل روز شنبه اعلام کرد که سیامک نمازی، شهروند دوتابعیتی ایرانی –آمریکایی که پیشتر به ۱۰ سال حبس محکوم شده بود به مدت یک هفته آزاد شده و باقر نمازی، پدر او نیز که پیشتر در سال ۲۰۲۰ آزاد شده بود خاک ایران را برای ادامه درمان خود ترک کرده است.
وی در ادامه تاکید کرد که آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان از اینکه ایران اجازه داده است تا باقر نمازی برای درمان این کشور را ترک کند، خرسند بوده و از آزادی پسر او نیز استقبال می‌کند. سخنگوی سازمان ملل افزود: ما به تماس‌های خود با مقامات ایرانی درخصوص موضوعات مهم، ازجمله وضعیت منطقه و ارتقا و حمایت از حقوق بشر ادامه می‌دهیم.
در پی انتشار خبر آزادی سیامک نمازی و خروج پدر او از کشور، برخی رسانه‌ها این اقدام را با احتمال آزادسازی قریب‌الوقوع دارایی‌های بلوکه شده ایران در بانک‌های کره جنوبی مرتبط دانستند. همچنین نور نیوز، رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران روز شنبه گزارش داد که به واسطه یک کشور منطقه‌ای قرار است بخشی از دارایی‌های بلوکه شده ایران به دلیل تحریم‌های آمریکا به زودی آزاد شود. روزنامه فایننشال تایمز نیز با انتشار این خبر به نقل از یک دیپلمات مطلع از این مذاکرات نوشت: اقدام اخیر ایران برای آزاد کردن زندانیان آمریکایی را می‌توان نشان دهنده حسن نیت تهران برای یک توافق بزرگ‌تر درخصوص تبادل زندانیان دانست.
این دیپلمات همچنین در این باره به فایننشال تایمز گفت که چنین توافقی می‌تواند منجر به رفع مسدودیت وجوه ایرانی در بانک مرکزی کره جنوبی شود. این دیپلمات در ادامه خاطر نشان کرد که قطر، سازمان ملل و سوئیس در مذاکرات مربونط به این موضوع شرکت کرده‌اند.
همچنین خبرگزاری رویترز در گزارشی به انتشار خبر آزادی سیامک نمازی و خروج پدر او از ایران پرداخت و در ادامه خبر نور نیوز مبنی بر آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در آینده نزدیک را منتشر کرد و این تحولات را با یکدیگر مرتبط دانست.