روز جهانی معلم و بلوغ مطالبات صنفی

پنجم اكتبر روز جهاني معلم بهانه خوبي است تا فعالان صنفي و صاحبنظران آموزشي به بيان ديدگاه ها و  مطالبات خود بپردازند و از وراي تجربه و خواست هاي حرفه اي براي مدتي هم كه شده نگاه جهاني جوامع را به معلمان و چالش هاي پيش روي شان معطوف كنند.
مطالعات تطبیقی در نظام های آموزشی کشورهای توسعه یافته و بررسی  شرایط حرفه ای و مطالبات معلمان از جمله مواردی است که می تواند ایده پردازی و الگو برداری بومی را ممکن سازد. هم از اين جهت كه مسائل معيشتي معلمان را در جغرافياي ديگري از زمين بررسي مي كند و هم از اين جهت كه نشان مي دهد مطالبه گري صنفي تا چه اندازه در مهدهاي ديگر زمين  توسعه يافته و مدني است. اين كه حرفه معلمي نيازهاي ويژه اي را در موضوع مزايا و دستمزد مي طلبد كه بايد در دولت ها براي احقاق آنها پاسخگويي صورت بگيرد نكته اي است كه گويا  علاوه بر ايران، خاستگاه هاي ديگري هم دارد و معلمان كشورهاي ديگري هم هستند كه به دنبال مطالبات افزايشي حقوق خود اعتراضات مدني دارند. آنچه بیش از همه برای نگارنده این یادداشت با بررسی های تطبیقی  بسيار قابل تامل و واكاوي است حركت هاي صنفي آمده در  دیگر کشورهاست كه معلمان در راستاي فعاليت هاي خود با كمك اتحاديه هاي معلمي در حال انجام و پيگيري آن هستند.
اين اقدامات صنفی را مي توان در سه سطح واكاوي و با رويدادهاي كشور در خصوص مسائل معلمان تطبيق و بررسي كرد.

1- معلمان و تشكل هاي معلمي: در بحث اعتراضات معلمان يكي از آسيب هايي كه همواره گريبان گيرحركت ها و جنبش ها بوده است، عدم همراهي و اتحاد معلمان با يكديگر است كه در دهه هاي اخير اين اتحاد و همدلي آنقدر نمود نداشته است كه بتواند به نتيجه اي درخور و شايسته منتهي شود. هر وقت حركت صنفي معلمان نياز به حمايت حداكثري از سوي جامعه فرهنگيان را داشته نه تنها همكاري و هماهنگي همه جانبه اي شكل نگرفته بلكه در مواردي هم از درون، اين حركت ها و اعتراضات مورد هجمه قرار گرفته است. اتحادي كه در گزارش های صنفی آمده است يكي از حلقه هاي مفقوده ي نظام صنفي معلمان ایران است . تا جايي كه ذهن كمك مي كند كم نيست تعداد تشكل هاي معلمي كه داعيه ي احقاق حقوق معلمان را دارند اما اينكه چرا پس از آن همه شانتاژهاي تشكلي هيچ تحولي صورت نمي گيرد بررسي هاي بيشتري مي طلبد. متاسفانه بايد گفت كه طلب کردن پست هاي وزارتي و استاني از سوي برخي از تشكل ها بيشتر از حق طلبي و پیگیری مسائل معلمان به چشم مي خورد.

2- معلمان و وزارت آموزش و پرورش: وزارت آموزش و پرورش در كشور ما و وزارت آموزش عمومي در ساير كشورها كه گاها هم با آموزش عالي ادغام شده است از جمله مهمترين نهادهاي تصميم گير و سياستگذار در افزايش مزايا و دستمزد معلمان است. اما در این سطح آنچه گفتنی و دور از ذهن نيست ، نقش وزارت آموزش در همراهی با اعتراضات معلمان است كه وزارتخانه مربوطه با حمايت هاي برنامه اي و فعاليت هاي لازم براي كسب  و تخصيص بودجه بيشتر از بودجه دولتي ، مي تواند نقش بسيار موثري در برآورده شدن مطالبات حقوقي معلمان داشته باشد. در این حیطه وزارت آموزش و پرورش چه کرده است؟ چانه زنی های افزایش بودجه در هر دولت و با حضور هر وزیری لازم و واجب است بنابراین نمی توان آن را اقدام خاص نامید. اقدام خاص آن است که مسئولان نظام آموزشی با بسترسازی در جامعه و تصحیح زمینه فکری مردم نسبت به شغل معلمی ، برای احقاق حقوق معلمان گام های مثمر ثمر بردارند.

3-معلمان و جامعه (ساير نهادها): تصور كنيد اجتماعي بیست هزار نفري در يكي از شهرهاي ايران با حضور معلمان برگزار شود، دو نكته در اين اجتماع مستتر خواهد بود : اول اينكه مجوز چنين حضوري با اين جمعيت داده خواهد شد يا نه؟ و دوم اينكه چه تضميني وجود دارد كه پس از آن اجتماع يا راهپيمايي، نهادهاي امنيتي و نظامي معلمي را محكوم نكنند و در پايان فردي توسط آنان دستگير نشود؟ مواردي كه متاسفانه به كرّات در كشورمان تجربه شده است كه يا مجوز نداده اند و يا معلمان محكوم و زنداني شده اند. در گزارش های جهانی اعتراض های معلمان بارها به راهپیمایی ها و اجتماعات معلمان در کشورهای  مختلف اشاره شده و نه تنها در ایران بلکه در کشورهایی دیگر هم این نوع مطالبه گری های صنفی وجود دارد و حق طبیعی و مسلم ذی نفعان است. در ایران تا چه اندازه راهپیمایی های صنفی اتفاق می افتد و اجازه ی تجمعات مدنی را دارند؟!
پنجم اکتبر فرصت خوبی است که در کنار دریافت چرایی و چیستی های اعتراضات معلمان به ابعاد لزوم حرکت ها و جنبش های صنفی پرداخته شود و با واکاوی اقدامات صورت گرفته در نوین ترین نظام های آموزشی به جست وجوی راهکارهای بومی شده و تحول آفرین برای ارتقای شرایط رفاهی و دانشی معلمان پرداخت.