این روزها که منتقدان دولت پا در یک کفش کردهاند و دولت را به خاطر برنامهریزی برای افزایش قیمت سوخت یا کاهش تعداد دریافتکنندگان یارانه مورد انتقاد قرار میدهند، بیش از هر زمان دیگری به یاد دومین دوره ریاست جمهوری سید محمد خاتمیافتادم. شاید برخی یادشان نباشد آن روزها را...
شاید برخی یادشان نباشد، اما آن روزها طبق قانون، پس از پایان تعطیلات نوروز، درصدی به قیمت بنزین افزوده میشد و هرچند بهانهای برای افزایش کرایه تاکسی میشد، اما از آنجا که این افزایش تا حدی نزدیک به نرخ تورم بود و با هدف واقعی شدن قیمتها با شیب ملایمیصورت میگرفت فشار تورمیناگهانی بر مردم وارد نمیکرد. اما اصولگرایان که در اواخر دولت خاتمی، به مجلس هفتم راه یافته بودند، با افزایش قیمت بنزین مخالفت کردند. احمد توکلی و حسن سبحانی از جمله نمایندگان اصولگرایی بودند که آن زمان که قیمت بنزین 80 تومان بود و قرار بود طبق روال هر سال درصدی به آن اضافه شود، با این افزایش مخالفت کردند. توکلی میگفت قیمت تمام شده هر لیتر بنزین 25 تومان است و سبحانی معتقد بود از 25 تومان هم کمتر است! این گونه بود که اصولگرایان در آن زمان، طرح تثبیت قیمتها را کلید زدند تا مانع از افزایش قیمت بنزین به 100 تومان شوند و به قول خودشان فشاری به مردم وارد نشود!
اما دولت که تغییر کرد و محمود احمدینژاد جای سیدمحمد خاتمی را گرفت، اوضاع به کل تغییر کرد. آنها یادشان رفت که طرح تثبیت قیمتها را ارائه داده بودند و فراموش کرده بودند که دولت اصلاحات را متهم به گرانفروشی بنزین میکردند. پس قیمت بنزین را افزایش دادند. ابتدا قیمت بنزین 4 برابر شد و بعد دوباره آن را تقریبا دو برابر کردند. سهمیه بندی بنزین، پوششی شد برای افزایش قیمت بنزین از 100 تومان به 1000 تومان! آن هم توسط کسانی که معتقد بودند قیمت تمام شده بنزین برای دولت اصلاحات 25 تومان است!
اگر طرح دولت خاتمیبرای افزایش سالیانه و پلکانی قیمت بنزین ادامه مییافت، قیمت بنزین به مرور به قیمت فوب خلیج فارس نزدیک میشد و شوک ناگهانی هم ایجاد نمیشد. اما آنها در دورانی که دولت و مجلس را به طور یکپارچه در اختیار داشتند، نه تنها طرح تثبیت قیمتها را فراموش کردند، بلکه به بهانه هدفمندی یارانهها، بنزین را دونرخی و در نهایت در طول فقط 5 سال، قیمت هر لیتر بنزین را 10 برابر کردند! یعنی قیمت بنزین آزاد از 100 تومان در سال 87 به 1000 تومان در سال 92 افزایش یافت. افزایش کمتر از 20 درصدی قیمت بنزین در دولتی که اصلاح طلبان در راس آن قرار داشتند مملو از اشکال بود، اما افزایش هفت برابری قیمت بنزین سهمیه ای و 10 برابری قیمت بنزین آزاد در طول 5 سال، که همه اصولگرایان هم از آن دفاع کردند، از نظر آنها فاقد اشکال بود!
حالا دولت قصد افزایش قیمت بنزین را دارد. قیمت بنزین قرار است حداکثر یک و نیم برابر شود که البته هنوز هم قطعی نیست؛ آن هم پس از 4 سال تثبیت. اما دوباره همان افرادی که در زمان دولت اصلاحات از افزایش قیمت بنزین جلوگیری کردند و در زمان دولت اصولگرا، مجوز افزایش 4 برابری و 7 برابری و 10 برابری قیمت بنزین را در طول 5 سال صادر کردند، دوباره دلسوز مردم شده اند تا مبادا با افزایش قیمت بنزین فشاری به مردم وارد شود!
شاید آنها هم یادشان رفته روزهایی را که بار افزایش قیمت بنزین و سایر کالاها را با طرحهای غیرکارشناسی همچون سهمیه بندی و هدفمندی، به دوش مردم انداخته بودند و حالا مشکلات دولت فعلی، حاصل همان چاه ویل هدفمندی و سهمیه بندی است که آنها ایجاد کرده بودند و حالا خودشان را کنار کشیده اند.
آنچه من نوشتم، به معنای حمایت قطعی از تصمیمات اقتصادی دولت فعلی نیست که به آن هم اشکالاتی وارد است. هدفم فقط یادآوری روزهایی است که مدعیان اصولگرایی که این روزها دلسوز جیب مردم شده اند، در آن روزها ته جیب مردم را در آوردند و اقتصاد را با پرداخت نقدی یارانهها – به جای هدفمندی که تعریف مشخصی دارد – و دعوت صاحبنظران منتقد به سکوت – بخوانید اجبار منتقدان به سکوت که بعدا در این باره هم خواهم نوشت - به قعر دره بردند و حالا
طلبکار شدهاند.