سه شنبه ۲۸ شهريور ۱۳۹۱ ساعت ۱۳:۲۰

فراروی از انتخابات

مهدی راستی

انقلابهای مردمی در نیمه دوم قرن بیستم و ادامه آنها در قرن بیست ویک پیش از اینکه نهادها و ساختارهای زیربنایی را سر وسامان بخشند ناگزیر ابتدا با هدف قرار دادن انتخابات می باید از عطش انقلابیون بکاهند تا مابعد مجالی برای طرح و و شکل دهی به نهادها و ساختارهای زیربنایی بوجود آید. شاید به جرأت بتوان گفت هیچ موضوعی در طول این سه دهه از عمر انقلاب ما به اندازة «انتخابات» جامعه را تحت تأثیر قرار نداده است. ما تا به خود آمدیم که هدف های اساسی دیگری را به وسیله انتخابات برآورده سازیم، درگیر جنگ هشت ساله ای شدیم که ما و خواسته هایمان را در خود فرو برد تا این بار برای خلاصی از دست متجاوزین زورگو هدفی مهمتر و اساسی تر به نام استقلال را در ادبیات سیاسی محور اعمال و خواسته هایمان قرار دهیم. بسیاری برهه ها ناگزیر خواسته و ناخواسته با تعویض اهداف روبرو شدیم و یقینا بدیهی و طبیعی باید به نظر برسد؛ وقتی تجربه ای در کار نبود همه چیز برای ما ایرانیان به مثابه هدف پنداشته می شد و همین لازم بود تا کتاب ها نوشته شود در رابطه با صد سال کشاکش ایرانی با تجدد. کشاکش هایی که هنوز فرجامی برای آنها نیافتیم به جز «انتخابات». انتخابات با مقدرات ما ایرانیان پیوند خورده و وقتی حرفی از برون رفت از وضعیت حال و گذشته زده می شود چشم ها خیره به هر بار انتخابات می شود؛ انتخاباتی که سه دهه فضای سیاسی را رنگ و لعاب داده تا اولی بودن فرد بر جمع را به اثبات برساند. یقینا مشروطه غیر از انتخاب و انتخابات بود و اگر عدل خواهی مردم ایران زمین در نطفه خفه نمی¬شد امروز انتخابات به مثابه وسیله در نظر گرفته می شد و نه هدف و یقیناً نهادها و ساختارهای زیربنایی را ترمیم و بازسازی کرده بود و زودتر از این ها ما را به سمت مدینه فاضله سوق می داد تا اینکه مجالی پیش آید و کتاب¬ها نوشته شود در باب کشاکشمان با تجدد. اولی بودن فرد بر جمع همان انتخاباتی است که اکنون و حال ما را فرا می گیرد و نتیجتاً خوب یا بد، باز نمی توان با یک انتخاب، هزاران انتخاب ها و آرزوها و امیال دیگر را تحقق بخشید. دهه ها نیاز دارد تا امروز مانند اخوان المسلمین مصر بتوانیم ثمرة تحمل دوره های متفاوت فکری و عملی را در چنگ داشته باشیم؛ اخوان المسلمین مصر قریب به ۸۳ سال از عمر خود دوره های متعددی را تجربه کرده است. اخوان ابتدا با نگاهی «تربیتی» به عرصه سیاسی و اجتماعی به نگاهی «سیاسی» کشانده شد و در مرحله بعد «تمایل به مبارزات انتخاباتی» پیدا کرد و مرحله پایانی ناگزیر در «درگیری با مباحث جدید» شد تا امروز توانست نه تنها اعتماد مردم مصر را به دست آورد، بلکه بر پایه تلاش های فکری و عملی و همچنین نهادینه کردن خواسته ها سرنوشت مردم مصر را رقم بزند. اخوان یک بار با همه تشکیلات زیربنایی خود برای آن همه سال هایی که امروز را انتظار می کشید از درون صندوق رأی بیرون آمد. گروه ها و نیروهای اجتماعی، دیگر مقدرات خود را با صندوق های رأی رقم نخواهند زد تا همچنان امید اخوانی ها را در دل بپرورانند. امروز عطش توده مردم انتخاب و انتخابات از سنخ ترجیح راجح بر مرجوح یا بالعکس نخواهد بود بلکه پیش از هرچیز عطش سازمان و تشکل دارد. در این برهه تاریخی حساس ما نیازمند مقدم دانستن «وجدان و اخلاق و کار» بر انتخاباتیم؛ تا خود را با این سه مأنوس سازیم و به جامعه خود سامانی ببخشیم. عصر ایرانی دیگر عصر «فراروی از انتخابات» است و هر آن گروه ها و نیروهای اجتماعی- سیاسی که طالب مشارکت کردن در حکومت باشند ابتدا باید مشارکت کردن در اجتماع را بیاموزند و حتی اگر لاجرم، انتخابات را هدف بپندارند لااقل «انتخاب» را به مردم بسپارند و نه رأی مخفی و آزاد را. تا زمانی که گروه ها و احزاب و نیرو های اجتماعی به این ذهنیت دست نیابند که رقابت یعنی دموکراتیک رفتارکردن و دموکراتیک رفتار کردن یعنی قائل شدن حق برای عرض اندام نخبگان و حزب و برنامه های آنها در سراسر این مرز و بوم، همچنان در ناآگاهی تاریخی به سر خواهیم برد. در این فضای التهاب آور آنانی برنده خواهند شد که امروز به مشارکت جمعی بیندیشند و انتخابات را فرع بر خواسته های اصولی و وسیله ای بدانند برای دست یابی به اهدافی بلندمدت تر از تصاحب برگه های رأی موافق. پس امروز نیروهایی پیروز خواهند بود که با نهادینه کردن خواسته ها و سازمان دادن خود و حزب و ارگان خود بتوانند بر تجربه¬های ناموفق گذشته فائق آیند و فضای خواب آلودی را که دهه ها گروه ها و احزاب و نیروها در آن تنفس می کردند به هم بزنند و مطمئناً اصالت این مهم در رسیدن به اهداف در بلندمدت بسی بسیار باارزش تر است از آنچه امروز بخاطر بی مهری سکوت و انزوا پیشه ساخته ایم.

کد مطلب: 7388