نگاهی به ابعاد رسانه ای و روانشناختی حادثه پلاسکو

بسیاری از ایرانیان روز پنجشنبه را با بهت و بغض شروع کردند. فرو ریختن ساختمان پلاسکو در پایتخت ایران در عرض چند دقیقه به سراسر کشور مخابره و کلیپ فروپاشی برج هفده طبقه پلاسکو از طریق تلگرام بارها و بارها دست به دست شد.
هنوز ساعتی از حادثه نگذشته بود که بحث ها در رابطه با چرایی این حادثه و مقصر اصلی آن در فضای مجازی شروع شد و کاربران ایرانی در تلگرام و اینستاگرام با به اشتراک گذاشتن عکس های این فاجعه نظر خود را در این رابطه اظهار کردند
در این بین رویکرد صدا و سیما به عنوان رسانه مادر نیز قابل توجه بود. از ساعات اولیه حادثه شبکه خبر علاوه بر پخش مستقیم اخبار ، مخاطبان را تشویق می کرد تا به عنوان یک «شهروند خبرنگار» فیلم ها و دیدگاه های خود را در رابطه با حادثه پلاسکو ارسال کنند تا رسانه ملی آن را پخش و یا در سایت خود منتشر کند. صدا و سیما در تمام طول حادثه و عملیات امداد و نجات سعی خود را می کرد که از فضای مجازی جا نماند و به همین خاطر بارها دچار اشتباه شد و خبرهایی را به غلط منتشر و سپس تکذیب می کرد.
ابعاد حادثه پلاسکو که از آن به عنوان یازده سپتامبر ایران نام می برند آنقدر زیاد است که برای بررسی آن نیاز به نشست های مختلف دارد اما در یادداشت پیش رو سعی می شده است ابعاد روانشناختی ماجرا را بررسی و خطرات احتمالی آن را گوش زد شود.
1.گفته می شود که در حادثه پلاسکو بیش از چهار هزار کارگر از کار بیکار و بیش از 300 واحد تجاری با خاک یکسان شدند.
بیکاری و از دست دادن سرمایه یکی از عوامل به وجود آورنده افسردگی است. بازماندگان این حادثه از لحاظ ابتلا به افسردگی در لب مرز قرار دارند و نتیجه افسردگی در این افراد می تواند علاوه بر بار مالی فشار روانی زیادی را به خانواده های آنان به ویژه همسران و فرزندان آنان وارد کند مسئولین باید به فکر راهی برای بازگرداندن شغل و سرمایه به این افراد باشد چرا که هزینه درمان افسردگی به مراتب بالاتر از هزینه ایجاد شغل و بازسازی مکانی مانند ساختمان پلاسکو است.
2. بعد از یازده سپتامبر سال 2001 در آمریکا بسیاری از بازماندگان این حادثه علائمی مانند افسردگی و اضطراب و اختلال در خواب را گزارش دادند، این افراد دچار اختلال اضطراب پس سانحه ای شده بودند حال در سال 2017 حادثه ای مشابه در تهران همان واکنش ها را در افراد بر انگیخته است. در این سه روز تصاویر فروپاشی برج و فریاد آتش نشانان لحظه ای از ذهن برخی از هم وطنان پاک نمی شود بعضی از افراد گریه های مداوم را گزارش می کنند و بسیاری از کودکان نسبت به بیرون رفتن از خانه و آتش احساس هراس دارند این گزارش ها خود خبر از آغاز فاجعه دیگری می دهند. حادثه ای که می توانست با مدیریت صحیح رسانه کنترل شود اما خلا مدیریتی به آن دامن زد.عدم فرهنگ سازی در استفاده از فضای مجازی و خلا سیاست گذاری صحیح در رسانه ملی مردم را به سمت اخبار و شایعات تلگرام هدایت کرد، شایعاتی که عمدتا اول امیدی به مخاطب منتقل می کرد و بعد با خبرهای دیگر گرد ناامیدی روی آن پاشیده می شد..صدا و سیما از ابتدا باید با انتشار خبرهای موثق به جای خبرهای ضد و نقیض هدایت اخبار را به دست می گرفت و برنامه سازان این رسانه به جای تشویق مردم برای تولید محتوی آن ها را به آرامش دعوت و اعتماد مردم را نسبت به خود جلب می کرد.
در این زمینه نیز مسولین باید با آموزش های رسانه ای و روانشناختی مناسب برای شهروندان و اهالی صدا و سیما جلوی فروپاشی روان آن ها را بگیرد